Dokapitalizowanie spółki, w której gmina posiada 100% udziałów

Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pana Burmistrza zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie, czy w sytuacji, gdy Gmina planuje zawrzeć urnowe o warunkowe dokapitalizowanie Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Gminy i Miasta Warta Spółki z o.o, w której to spółce Gmina posiada 100% udziałów, a umowa ma polegać na zobowiązaniu Gminy do dekapitalizowania Spółki w sytuacji gdy ZWiK nie będzie dysponował wystarczającymi środkami do zrealizowania i obsługi inwestycji w ramach projektu pn. „Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Warta” –

  1. Gmina z uwagi na wieloletni charakter inwestycji, zobowiązana jest do uwzględnienia umowy o warunkowe dokapitalizowanie ZWiK w załączniku nr 2 do WPF (wykaz wieloletnich przedsięwzięć), a tym samym także do zabezpieczenia środków i wykazania wydatków w załączniku nr I WPF w poz. 11.3.2? oraz
  2. Czy suma potencjalnych wpłat wynikających z umowy o warunkowe dokapitalizowanie ZWiK będzie wliczana do kwoty długu Gminy i wykazania w poz. 6 w załączniku nr 1 do WPF –

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi uprzejmie informuje:

W zakresie pytania sformułowanego w pkt 1) – Izba co do zasady podziela zaprezentowaną przez Wnioskodawcę interpretację art. 226 ust. 4 ustawy o finansach publicznych, zgodnie z którą przedmiotowa umowa winna być potraktowana jako przedsięwzięcie i uwzględniona w załączniku nr 2 do WPF, a tym samym wydatki winny być uwzględnione w poz. 11.3.2 załącznika nr 1 do WPF.

Izba zauważa, że zgodnie z treścią przywołanego wyżej przepisu przez przedsięwzięcie należy rozumieć wieloletnie programy, projekty lub zadania, w tym związane z programami finansowanymi z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. i pkt 2 i 3 ustawy oraz umowami o partnerstwie publiczno-prywatnym.

Katalog przedsięwzięć, o których mowa w ust. 4 art. 226 – wbrew twierdzeniom Wnioskodawcy – jest katalogiem zamkniętym, co jednak nie ma znaczenia przy ocenie problemu, albowiem bez wątpienia planowane przez Gminę wieloletnie zadanie pn. Warunkowe dokapitalizowanie Zakładu Wodociągów i Kanalizacji Spółki z o.o. na potrzeby zrealizowania i obsługi inwestycji w ramach projektu pn. „Poprawa gospodarki wodno-ściekowej na terenie Gminy Warta” jest przedsięwzięciem w rozumieniu art. 226 ust.4 ustawy o finansach publicznych. Uwzględniając powyższe, stosownie do treści art. 226 ust. 3 ustawy o finansach publicznych w załączniku do uchwały w sprawie wpf jednostka samorządu terytorialnego winna określić dla tego przedsięwzięcia:

  1. nazwę i cel;
  2. jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za realizację lub koordynującą wykonywanie przedsięwzięcia;
  3. okres realizacji i łączne nakłady finansowe;
  4. limity wydatków w poszczególnych latach;
  5. limity zobowiązań.

Ponieważ w wpf ujmuje się zadania spełniające wymogi określone w art. 226 ust. 3 ufp, a wskazane przedsięwzięcie takie wymogi spełnia, jednostka obowiązana jest zamieścić dane przedsięwzięcie w odpowiednich pozycjach załącznika 1 i 2 do wpf.

W zakresie pytania sformułowanego w pkt 2) pisma – w ocenie Izby potencjalne wpłaty wynikające z umowy o warunkowym dekapitalizowaniu ZWiK będą wpływały na dług publiczny jednostki, o ile będą miały charakter tzw. umów wsparcia.

Umowy takowe są związane z usługami wsparcia finansowego jst świadczonymi na rzecz spółek komunalnych, a zobowiązania zaciągnięte w ich wyniku jednoznacznie wskazują na istnienie skutków ekonomicznych podobnych do umowy pożyczki lub kredytu. Zawarcie umowy tego typu będzie rodzić odpowiedzialność Gminy za spłatę długu zaciągniętego w związku z realizacją zadania.

W rezultacie umowa taka winna być zaliczona do długu Gminy, stosownie do treści art. 72 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, w myśl którego państwowy dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora finansów publicznych z następujących tytułów:

  1. wyemitowanych papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne;
  2. zaciągniętych kredytów i pożyczek;
  3. przyjętych depozytów;
  4. wymaganych zobowiązań.

Zgodnie natomiast z § 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U. Nr 298, poz.1767), tytuły te dzielą się m.in. na kredyty i pożyczki, do której to kategorii zalicza się również umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego, papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona, umowy sprzedaży, w których cena jest płatna w ratach, umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy, a także umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok, związane z finansowaniem usług, dostaw, robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu, z uwzględnieniem podziału na: a) krótkoterminowe – o pierwotnym terminie zapłaty nie dłuższym niż rok lub podlegające spłacie na żądanie, b) długoterminowe – o pierwotnym terminie zapłaty dłuższym niż rok.

Dla poparcia przedstawionej argumentacji należy przytoczyć zmianę art. 72 ustawy o finansach publicznych dokonaną ustawą z dnia 14 grudnia 2018r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2500) poprzez dodanie ust. la o brzmieniu: „Tytuły dłużne, o których mowa w ust. 1-3, obejmują zobowiązania finansowe wynikające ze stosunków prawnych, które nazwą odpowiadają tym tytułom dłużnym, oraz z innych stosunków prawnych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do skutków wynikających z papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne, umów kredytów i pożyczek oraz przyjętych depozytów”.

Przywołany wyżej przepis doprecyzowuje tytuły dłużne, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1-3, stanowiąc, że wymienione tytuły dłużne obejmują zobowiązania finansowe zgodne nie tylko z ich treścią prawną wynikającą z nazwy czynności prawnej, ale również z treścią ekonomiczną (por. szerzej: uzasadnienie do projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw).

Uwzględniając powyższe stwierdzić należy, że umowa wsparcia gwarantująca dofinansowanie (dokapitalizowanie) ZWiK. w okresie dłuższym niż 1 rok jest przedsięwzięciem o charakterze majątkowym w rozumieniu art. 226 ust. 1 i 4 ustawy o finansach publicznych. Jeżeli również przedmiotowa umowa o dokapitalizowanie ZWiK zawiera się w kategorii umów kredytów i pożyczek, o których mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów, jako umowa nienazwana długoterminowa, o czym mogą świadczyć konkretne postanowienia umowy, to w takim wypadku kwoty wydatków wynikające z przedmiotowej umowy jako stanowiące dług gminy spłacany wydatkami majątkowymi powinny być również zawarte w załączniku nr 1 do wpf. (w poz. 6, 14.2, 14.3, 14.3.2.).

Regionalna Izba Obrachunkowa w Łodzi informuje jednocześnie, że z uwagi na brak uprawnień w zakresie dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni prawa, stanowisko wyrażone w niniejszym piśmie, udzielone w ramach prowadzonej przez Izbę działalności informacyjnej, nie ma mocy wiążącej.

{RIO Łódź, 2019-06-25, sygn. WA 4120-3/2019-w}