Stanowisko RIO Łódź:
W odpowiedzi na pismo Pana Wójta zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie:
1. czy gmina ma prawną możliwość zapewnienia w swoim zakresie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dzieci z terenu innych gmin do szkół na swoim terenie albo dokonać zwrotu kosztów przejazdu tych dzieci środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice oraz
2. czy gmina ma prawną możliwość finansowania/dofinansowania przejazdu dzieci spoza terenu gminy do szkół, dla których jest organem prowadzącym uprzejmie informuję, że w sprawie będącej przedmiotem pisma Izba podziela stanowisko Gminy Oporów przedstawione w skierowanym wniosku.
W ocenie Izba podstawy do dokonywania wydatków na dowóz do szkół uczniów spoza obwodu danej szkoły lub terenu danej gminy – w rozumieniu art. 216 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1870 ze zmianami) – nie dają w szczególności przepisy art. 6 ust. 1 i 2, art. 18 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 446 ze zmianami) art. 39 ust. 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 59 ze zmianami) w związku z art. 7 ustawy o samorządzie gminnym.
Ustawa o samorządzie gminnym w art. 7 ust. 1 pkt 8 nakłada na gminę, jako zadanie własne, obowiązek zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie edukacji publicznej, które to zadanie realizowane jest m.in. poprzez zakładanie i prowadzenie publicznych przedszkoli i szkół podstawowych. W ramach realizacji zadań oświatowych obowiązkiem gminy jest zapewnienie kształcenia, wychowania i opieki, w tym kształcenia specjalnego i profilaktyki społecznej (por. art. 11 ust. 2 pkt 1 Prawa oświatowego). Aktualne w ocenie Izby pozostaje stanowisko wyrażone w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 1996 r. (sygn. akt K. 17/96), w którym Trybunał wskazał. iż z faktu tego wynika konieczność podejmowania przez gminę szeregu czynności bieżących, technicznych które mają na celu ten obowiązek zrealizować Do tego typu czynności należy konieczność zapewnienia bezpłatnego transportu dzieciom.
Ciążące na gminie obowiązki w tym przedmiocie dotyczą jednak sytuacji przewidzianych przez ustawodawcę w sposób wyraźny w przepisach ustawy Prawo oświatowe (wcześniej ustawy o systemie oświaty). W konsekwencji – uwzględniając treść art. 39 ustawy Prawo oświatowe (wcześniej – art. 17 ustawy o systemie oświaty) nie budzi wątpliwości, że obowiązki gminy w zakresie zapewnienia dzieciom realizującym obowiązek szkolny, bezpłatnego dowozu lub zwrotu kosztów dotyczą wyłącznie dowozu do szkoły obwodowej. Za aktualny należy także przyjąć, powołany zresztą przez Pana Wójta, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 1997 r., K 6/97 który wskazał, że obowiązujący wówczas art. 17 ust. 3 ustawy o systemie oświaty wskazuje tylko jedno kryterium, od spełnienia którego uzależnione jest obciążenie gminy obowiązkiem zapewnienia bezpłatnego dowozu dzieci do szkół. Tym kryterium jest brak dostatecznie gęstej sieci szkół podstawowych na obszarze danej gminy, zaś obowiązek gminy w zakresie zapewnienia bezpłatnego transportu (zwrotu kosztów przejazdu) dotyczy dzieci zamieszkujących na terenie danej gminy i dotyczy ich dowozu (zwrotu kosztów przejazdu) do szkoły obwodowej.
{RIO Łódź, 2017-10-09, sygn. WA 4120-12/2017-w}