Kompetencje i obowiązki dyrektora WORD

Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pana Dyrektora zawierające wniosek o udzielenie przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Łodzi wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie:

1. Czy Dyrektor WORD może samodzielnie, bez jakichkolwiek ograniczeń, podejmować decyzje w zakresie: odstępowania od ustalenia, umarzania, odraczania terminów płatności, rozkładania na raty – przypadających na rzecz Ośrodka należności pieniężnych oraz

2. Czy Dyrektor WORD jest obowiązany do uregulowania zasad postępowania w ww. zakresie poprzez wprowadzenie stosownych procedur wewnętrznych (np. w formie zarządzenia)

uprzejmie informuję, co następuje:

Dla udzielenia odpowiedzi na postawione we wniosku pytania konieczne jest ustalenie statusu WORD jako podmiotu prawa, albowiem przedstawione we wniosku uzasadnienie stanowiska skupia się przede wszystkim na charakterystyce należności, co nie stanowi jednakże ustosunkowania się wprost do pytania o samodzielność dyrektora WORD w zakresie zarządzania wyżej wskazanymi należnościami.

Zgodnie z art. 116 ustawy Prawo o ruchu drogowym, wojewódzkie ośrodki ruchu drogowego powołuje sejmik województwa, po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw transportu. Ośrodek jest samorządową wojewódzką osobą prawną. Zarząd województwa sprawuje nadzór nad ośrodkiem. Z kolei art. 119 ustawy stanowi, ze ośrodek prowadzi samodzielną gospodarkę finansową na zasadach określonych w niniejszej ustawie. Przepis ten zawiera wskazania co do przychodów ośrodka, ponoszone przez niego koszty, jak również sposób prowadzenia ewidencji przychodów i kosztów związanych z prowadzeniem szkolenia lub egzaminowaniem, jako działalnością oświatową i odrębnie dla każdej innej działalności.

Przepisy te należy uzupełnić o przepisy art. 58 oraz art. 60 ustawy o samorządzie województwa dotyczące mienia województwa:

Art. 58. 1. Wojewódzkie osoby prawne samodzielnie decydują, w granicach ustaw, o sposobie wykonywania należących do nich praw majątkowych, z tym że nieodpłatne rozporządzenie mieniem oraz zbycie:

1) nieruchomości służącej do powszechnego użytku lub bezpośredniego zaspokajania potrzeb publicznych,

2) przedmiotów posiadających szczególną wartość naukową, historyczną, kulturalną lub przyrodniczą -wymaga zgody, w formie uchwały, zarządu województwa.

2. Zgody zarządu województwa wymaga także zmiana przeznaczenia składników mienia określonego w ust. 1 pkt 112.

3. Uchwały zarządu województwa, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają nadzorowi, o którym mowa w rozdziale Z ustawy.

Art. 60. Województwo nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych wojewódzkich osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Inne wojewódzkie osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania województwo.

Przepisy te statuują samodzielność wojewódzkich osób prawnych w stosunku do województwa, choć oczywiście województwo jako jednostka tworzącą wojewódzką osobę prawną zachowuje nad nią nadzór. Samodzielność ta oczywiście nie oznacza dowolności w prowadzeniu działalności, a zwłaszcza wydatków dokonywanych przez wojewódzką osobę prawną (będącą jednostką sektora finansów publicznych), gdyż to podlega wyżej wskazanemu nadzorowi oraz ocenie z punktu widzenia zasad dyscypliny finansów publicznych.
Przechodząc zaś do kwestii samodzielności dyrektora WORD w strukturze organizacyjnej WORD, wskazać na wstępie należy art. 118 ustawy Prawo o ruchu drogowym, który stanowi, że działalnością WORD kieruje dyrektor powoływany i odwoływany przez zarząd województwa.

Jest to przepis o charakterze generalnym, wskazujący w jednoznaczny sposób organ uprawniony do kierowania działalnością WORD.

Natomiast, zgodnie z §5 pkt 2 Statutu WORD, stanowiącym zat. Nr 2 do Uchwały Nr LVIII/1607/10 Sejmiku Województwa Łódzkiego z dnia 29 czerwca 2010 roku – strukturę organizacyjną, zasady kierowania oraz zakresy działania wewnętrznych komórek organizacyjnych określa regulamin organizacyjny ustalony przez dyrektora WORD w Łodzi i zatwierdzony przez Zarząd Województwa Łódzkiego. Zatem, zakres kompetencji dyrektora WORD określony został w Regulaminie Organizacyjnym WORD (udostępnionym na stronie:

www.wordlodz.ires.pl), który w § 3 ust. 1 stanowi, że dyrektor kieruje działalnością i reprezentuje Wojewódzki Ośrodek na zewnątrz.
Zakres kompetencji przysługujących dyrektorowi WORD określa 54 Regulaminu, zgodnie z którym do zakresu kompetencji zastrzeżonych dla Dyrektora należą w szczególności sprawy:

  • prowadzenia polityki finansowej,
  • prowadzenia polityki kadrowej, prowadzenia polityki jakości,
  • wydawania zarządzeń, decyzji, pism okolnych,
  • bezpieczeństwa i higieny pracy i przeciwpożarowe,
  • decydowania w przedmiocie organizacji wewnętrznej i zakresu działania Wojewódzkiego Ośrodka, z uwzględnieniem upoważnień przekazywanych pracownikom Wojewódzkiego Ośrodka,
  • zatwierdzania planów egzaminów i protokołów egzaminacyjnych,
  • zatwierdzania zasad prowadzenia szkoleń i wydawania odpowiednich zaświadczeń,
  • kontroll wewnętrznej,
  • udziału i reprezentacji Wojewódzkiego Ośrodka w związkach i stowarzyszeniach branżowych,
  • powierzania zakresów czynności
  • pracownikom Wojewódzkiego Ośrodka,
  • upoważniania pracowników do reprezentowania Wojewódzkiego Ośrodka na zewnątrz

Z powyższego wynika w sposób jednoznaczny, iż dyrektor WORD ma w swoim zakresie kompetencji zastrzeżoną kompetencje w zakresie prowadzenia polityki finansowej oraz – co istotne – kompetencje w zakresie decydowania o organizacji wewnętrznej ośrodka. Oznacza to, że dyrektor ośrodka ma samodzielną kompetencję do decydowania w zakresie należności finansowych.
Samodzielność nie oznacza oczywiście dowolności, gdyż w tym zakresie dyrektor WORD podlega ocenie z punktu widzenia zasad dyscypliny finansów publicznych określonych w ustawie o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Ustosunkowując się do kwestii wnioskodawcy w zakresie braku wyraźnego zakazu odstąpienia od naliczania opłaty za egzamin na prawo jazdy, jej umarzania, odraczania terminu płatności lub rozłożenia na raty należy wskazać, że oprócz treści § 10 ust.1 pkt.1 rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 13 lipca 2012 roku w sprawie egzaminowania osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, szkolenia, egzaminowania i uzyskiwania uprawnień przez egzaminatorów oraz wzorów dokumentów stosowanych w tych sprawach, zgodnie z którym przed przystąpieniem do egzaminu państwowego osoba egzaminowana składa dowód uiszczenia opłaty za egzamin należy odnieść się również do treści §3a rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 16 stycznia 2013 roku w sprawie wysokości opłat za przeprowadzenie egzaminu państwowego oraz stawek wynagradzania związanych z uzyskaniem uprawnień przez egzaminatorów. Z treści §3a ust. 1 i 2 wynika, że w przypadku gdy osoba egzaminowana, nie później niż na 2 dni przed planowanym egzaminem państwowym, poinformowała WORD, w formie pisemnej, że nie stawi się na egzamin w wyznaczonym terminie, opłata pobrana odpowiednio za część teoretyczną, część praktyczną lub całość egzaminu państwowego podlega zaliczeniu na poczet odpowiedniej części egzaminu państwowego lub całości egzaminu państwowego w innym terminie albo podlega zwrotowi na wniosek osoby egzaminowanej. W przypadku gdy osoba egzaminowana, mając wyznaczony termin części praktycznej egzaminu, nie uzyskała pozytywnego wyniku z części teoretycznej egzaminu państwowego, opłata pobrana za część praktyczna egzaminu państwowego podlega zaliczeniu na poczet tej części egzaminu państwowego w innym terminie albo podlega zwrotowi na wniosek osoby egzaminowanej”. Z ust.3 53a wynika, że w przypadku złożenia przez osobę egzaminowana wniosku o zwrot opłaty, o której mowa w ust.1 i 2, opłata, pomniejszona o koszty zwrotu, nie więcej jednak niż 10%, podlega zwrotowi.

Reasumując powyższe, ustawodawca nie tylko uwarunkował możliwość przystąpienia do egzaminu koniecznością uiszczenia należnej opłaty lecz również w sposób wyczerpujący określił przypadki zwrotu uiszczonej opłaty. Zatem, w stosunku do opłat za egzamin na prawo jazdy nie jest możliwe odstąpienie od ich ustalenia, ich umarzania, rozkładania na raty, czy odraczania terminu ich płatności.

Przechodząc zaś do kwestii uregulowania zasad dotyczących podejmowania decyzji w zakresie odstąpienia od ustalenia, umarzania, odraczania terminu płatności, rozkładania na raty – przypadających na rzecz Ośrodka należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny wskazać należy, że zgodnie z art. 10 ust.2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2013r., poz. 885 ze zm.) do jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 8-14, działających na podstawie odrębnych ustaw stanowiących podstawę ich utworzenia przepisy niniejszej ustawy stosuje się odpowiednio. Zatem, dyrektor WORD posiada kompetencje do wydania stosownego w tym względzie zarządzenia (por.: 54 Regulaminu Organizacyjnego WORD). Natomiast w zakresie uregulowań co do szczegółowych zasad sposobu i trybu umarzania, odraczania, lub rozkładania na raty należności pieniężnych o charakterze cywilnoprawnym przypadających na rzecz Ośrodka należy odpowiednio zastosować obowiązujące w tym względzie przepisy ustawy o finansach publicznych.

{RIO Łódź, 2013-10-28, sygn. WA 4120-13/2013/w/}