Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pani Skarbnik zawierające wniosek o udzielenie przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Łodzi wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych, to jest wskazanie:

1. Czy gmina może przekazać dotację spółce wodnej na konserwację urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych na gruntach prywatnych objętych działalnością spółki wodnej, nie będących własnością gminy,

2. Czy w przypadku przekazania dotacji spółce wodnej na konserwację urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych na gruntach prywatnych objętych działalnością spółki wodnej gmina realizuje zadanie własne związane z ochroną przeciwpożarową

uprzejmie informuję, co następuje:

Zasady finansowania kosztów wykonywania i utrzymywania melioracji wodnych szczegółowych unormowane są w art. 74 i 77 ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne (Dz.U. z 2012r., poz. 145). Wykonywanie urządzeń melioracji szczegółowych należy do właścicieli gruntów, ale urządzenia te mogą być również wykonywane na koszt Skarbu Państwa i wówczas właściciele gruntów ponoszą część kosztów w formie opłaty melioracyjnej lub opłaty inwestycyjnej (art. 74 ust. 1 i 2 prawa wodnego).

W ocenie Izby, ani z przepisów art. 164 ust. 5a-5d prawa wodnego, ani z pozostałych przepisów nie wynika, by usytuowanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych na gruntach objętych działalnością spółki wodnej, niebędących własnością gminy, stanowiło jakąkolwiek przeszkodę w udzieleniu dotacji celowej przez jednostkę samorządu terytorialnego spółce wodnej na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych, czy też na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji.

Gmina może wobec powyższego udzielić spółce wodnej dotacji celowej na konserwację urządzeń wodnych szczegółowych usytuowanych na gruntach prywatnych objętych działalnością tej spółki wodnej. Uprzednio, zgodnie z wymaganiem wynikającym z art. 164 ust. 5c prawa wodnego, muszą być określone przez radę gminy w drodze uchwały zasady udzielania dotacji na cele wymienione w art. 164 ust. 5a prawa wodnego (czyli na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych oraz na finansowanie i dofinansowanie inwestycji) dla spółek wodnych działających na terenie gminy, tryb postępowania w sprawie udzielania dotacji i sposób jej rozliczania. Jeżeli dana spółka wodna spełnia wymagania określone w uchwale rady gminy, wówczas gmina zawiera z nią umowę o udzielenie dotacji.

Bez wątpienia gmina – przekazując dotację spółce wodnej na konserwację urządzeń melioracji wodnych szczegółowych usytuowanych na gruntach prywatnych objętych działalnością spółki wodnej – nie realizuje zadania z zakresu administracji rządowej, gdyż prawo wodne tak nie stanowi expressis verbis, ponadto prawo wodne nie przewiduje finansowania tych zadań jednostek samorządu terytorialnego z dotacji celowych z budżetu państwa.

Przy założeniu, że podział zadań gminy ma charakter dychotomiczny – zadanie gminy jest albo zadaniem własnym, albo zadaniem z zakresu administracji rządowej (zleconym) udzielenie dotacji spółkom wodnym trzeba uznać za realizację zadania własnego związanego z ochroną przeciwpowodziową. Melioracje wodne polegają przecież – zgodnie z art. 70 prawa wodnego nie tylko na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnej gleby i ułatwieniu jej uprawy, ale również na ochronie użytków rolnych przed powodziami. Włączając się finansowanie części kosztów urządzeń melioracji wodnych – które co do zasady jest obowiązkiem zainteresowanych właścicieli gruntów lub spółki wodnej – gmina realizuje zadanie z zakresu ochrony przeciwpowodziowej.

Na marginesie pragnę zauważyć, że do udzielania dotacji spółkom wodnym na finansowanie lub dofinansowanie inwestycji nie stosuje się art. 221 ustawy o finansach publicznych ze względu na szczególny charakter unormowania zawartego w prawie wodnym, co wyłącza zastosowanie przepisu ogólnego z ustawy o finansach publicznych.

{RIO Łódź, 2013-08-15, sygn. WA 4120-3/2013/w/}