Komu należna jest prowizja w wysokości 10% kwot zainkasowanych z tytułu opłaty miejscowej – inkasentowi

Stanowisko RIO Gdańsk:

w odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 24 października 2022 r., który wpłynął do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 27 października 2022 r., dotyczący problematyki związanej z poborem opłaty miejscowej w drodze inkasa w kontekście przedstawionego w niniejszym piśmie stanu faktycznego, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.


W wyżej wymienionym wniosku sformułowano pytanie o następującej treści: „Komu należna jest prowizja w wysokości 10% kwot zainkasowanych z tytułu opłaty miejscowej – inkasentowi, który pobierze opłatę miejscową od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach wypoczynkowych, szkoleniowych lub turystycznych na terenie nieruchomości, w której prowadził wynajem pokoi i wpłaci ją inkasentowi – sołtysowi, czy może inkasentowi – sołtysowi, który pobraną kwotę od osób prowadzących działalność wynajem pokoi wpłaci na rachunek bankowy Gminy Władysławo”.


Chcąc udzielić odpowiedzi na powyższe pytanie, w ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej, we wstępie zasadnym pozostaje odwołanie się do przepisu art. 9 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz.U. z 2021 r. poz. 1540 z późn. zm.). Zgodnie z jego treścią inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.


W tym miejscu zaznaczyć również należy, że obowiązek inkasenta do pobrania podatku i wpłacenia go we właściwym terminie do organu podatkowego wynika, nie z samego przepisu art. 9 ustawy – Ordynacja podatkowa, lecz z przepisów dotyczących poszczególnych rodzajów podatków, które przewidują możliwość pobierania danego podatku w drodze inkasa i procedury ustanawiania podmiotów inkasentami (vide: wyrok

Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 27 kwietnia 2016 r., II SA/Go 229/16, Legalis).
W przedmiotowym przypadku będzie to przepis art. 17 ust. 1 w zw. z art. 19 pkt 1 lit.
bic oraz pkt 2 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jednolity. Dz.U. z 2022 r. poz. 1452 z późn. zm.).


Zgodnie z pierwszym z wyżej powołanych przepisów rada gminy może wprowadzić opłatę miejscową. Opłatę miejscową pobiera się od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych:

1) w miejscowościach posiadających korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe oraz warunki umożliwiające pobyt osób w tych celach,

2) w miejscowościach znajdujących się na obszarach, którym nadano status obszaru ochrony uzdrowiskowej na zasadach określonych w ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1301) za każdą rozpoczętą dobę pobytu.


Natomiast z zgodnie z delegację ustawową wynikającą z art. 19 pkt 2 w zw. z art. 19 pkt 1 lit. b i c ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rada gminy może zarządzić pobór opłaty miejscowej w drodze inkasa, określić inkasentów i wysokość wynagrodzenia za inkaso, a także może wprowadzić obowiązek prowadzenia przez inkasentów ewidencji osób, o których mowa w art. 17 ust. 1, zobowiązanych do uiszczania opłaty miejscowej oraz określić szczegółowy zakres danych zawartych w tej ewidencji, uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego poboru opłaty miejscowej.


Korelacja wyżej powołanych przepisów prowadzi zatem do wniosku, że w przypadku opłaty miejscowej źródłem obowiązku pobrania oraz wpłacenia podatku do organu podatkowego, a także otrzymania wynagrodzenia za pobraną opłatę jest uchwała organu stanowiącego gminy podjęta, m. in., na podstawie art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.


Jak wynika z kolei z treści § 1 ust. 1 i3 przywołanej w niniejszym wniosku uchwały Nr XL/682/2021 Rady Miejskiej Władysławowa z dnia 27 października 2021 r. w sprawie wprowadzenia opłaty miejscowej oraz określenia wysokości stawek opłaty miejscowej na terenie administracyjnym Gminy Władysławowo na 2022, osoby fizyczne przebywające dłużej niż dobę w celach wypoczynkowych, szkoleniowych lub turystycznych na terenie administracyjnym Gminy Władysławowo mają obowiązek uiszczenia opłaty miejscowej do rąk upoważnionego inkasenta. Pobieranie opłaty miejscowej w drodze inkasa dokonują inkasenci zgodnie z załącznikiem Nr 1 (§ 2 ust. 1 ww. uchwały). Natomiast w myśl § 2 ust. 3 analizowanej uchwały osoby pobierające opłatę miejscową zobowiązuje się do wpłacenia zebranej opłaty na rachunek Gminy Władysławowo w terminie do 15 każdego miesiąca za poprzedni miesiąc. Inkasenci otrzymują wynagrodzenie prowizyjne w wysokości 10% kwot zainkasowanych z tytułu opłaty miejscowej (§ 3 ww. uchwały).
Z treści zacytowanych powyżej postanowień uchwały Rady Miejskiej Władysławowa wprost zatem wynika, że osoby obowiązane do uiszczenia opłaty miejscowej mają obowiązek uiścić ją do rąk (wymienionego z imienia i nazwiska w załączniku do ww. uchwały) inkasenta, który to inkasent ma obowiązek wpłacić pobraną opłatę bezpośrednio na rachunek

Gminy Władysławowo. Powyższe zapisy uchwały korespondują z treścią zacytowanego powyżej art. 9 ustawy – Ordynacja podatkowa, który nakłada na inkasentów obowiązek pobrania podatku (opłaty) wyłącznie od podatnika i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu oraz z treścią art. 17 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który stanowi, że obowiązek uiszczenia opłaty miejscowej pobiera się od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach turystycznych, wypoczynkowych lub szkoleniowych.


Skoro zatem na gruncie ww. przepisów inkasent ma obowiązek pobrać opłatę od (będących podatnikami) osób przebywających w określonych w ustawie miejscowościach we wskazanych w niej celach oraz wpłacić ją bezpośrednio na rachunek bankowych Gminy, to przyjąć należy, że inkasentowi – jak słusznie wskazano w ww. wniosku – należne jest wynagrodzenie prowizyjne wyłącznie od wpłat opłaty miejscowej bezpośrednio pobranej przez niego od osób fizycznych przebywających dłużej niż dobę w celach wypoczynkowych, szkoleniowych lub turystycznych na terenie administracyjnym Gminy Władysławowo, a nie od tych opłat, które zostały mu przekazane przez innego inkasenta.
Niezależnie od powyższego, uzupełniająco tut. Izba wskazuje, że przedstawione w niniejszym piśmie stanowisko, zgodnie z którym rada gminy w uchwale podjętej w oparciu o przepis art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ma obowiązek wyznaczenia inkasentów z imienia i nazwiska, pozostaje w sprzeczności z aktualnym orzecznictwem sądowym. Dla przykładu można wskazać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 maja 2021 r., sygn. akt III FSK 3061/21, w którym zwrócono uwagę, że ustawodawca, zarówno co do wskazania inkasentów, jak ich identyfikacji, nie wprowadził żadnych dodatkowych warunków, czy też doprecyzowań. Oznacza to zatem, że pozostaje to w gestii konkretnej rady gminy, która, biorąc pod uwagę uwarunkowania lokalne, dokonuje de facto wyboru sposobu wyznaczenia tych inkasentów. W wyżej wskazanym orzeczeniu zwrócono również uwagę na to, że końcowy fragment art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych odnosi się de facto do obowiązku prowadzenia przez inkasentów ewidencji osób, o których mowa w art. 17 ust. 1 tej ustawy i nie może być rozumiany w taki sposób, że stanowi dodatkowy wymóg dotyczący szczególnego sposobu wskazania osób będących inkasentami, w tym przykładowo ich określenia z imienia i nazwiska. Wymogu imiennego określenia inkasenta, zdaniem ww. Sądu, nie można także wywodzić z art. 9 ustawy Ordynacja podatkowa. Przepis ten wskazuje bowiem, że inkasentem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu, a zatem jest przepisem wyrażającym podmiotowość prawnopodatkową inkasenta. Podobne stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny również w wyroku z dnia 12 maja 2021 r., w sprawie prowadzonej pod sygn. akt III FSK 3488/21, gdzie wskazano, że stanowisko, iż wskazanie inkasenta powinno polegać na wyznaczeniu/określeniu osoby fizycznej z imienia i nazwiska, a w przypadku osoby prawnej (lub w przypadku jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej) na podaniu nazwy, nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach prawa i pozostaje w sprzeczności z postanowieniami art. 19 pkt 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{RIO Gdańsk, 2022-11-10, sygn. RP.0441/140/59/1/2022}