Stanowisko RIO Lublin:

W związku z otrzymanym w dniu 16 marca 2022 r. pismem z prośbą o wyrażenie opinii o możliwości zmiany zadania inwestycyjnego, realizowanego w ramach budżetu obywatelskiego, tutejsza Izba informuje.

Zgodnie z art. 5a ust. 3 1 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2022 r., poz. 559) budżet obywatelski jest szczególną formą konsultacji społecznych, w ramach której mieszkańcy w bezpośrednim głosowaniu decydują corocznie o części wydatków budżetu gminy. Zadania wybrane w ramach budżetu obywatelskiego zostają uwzględnione w uchwale budżetowej gminy. Rada gminy w toku prac nad projektem uchwały budżetowej nie może usuwać lub zmieniać w stopniu istotnym zadań wybranych w ramach budżetu obywatelskiego.

Konstrukcja przepisów dotyczących budżetu obywatelskiego przesądza o tym, że wyłonione na podstawie właściwej procedury zadania zostają ujęte w uchwale budżetowej, a ich ewentualna zmiana mogłaby mieć wyłącznie charakter nieistotny. Zadanie pod nazwą „Budowa zbiornika na deszczówkę przy ul. Traugutta” zostało wyłonione w drodze konkursowej, w oparciu o uchwałę Nr VII/108/2019 Rady Miasta Zamość z dnia 25 kwietnia 2019 r. w sprawie Budżetu Obywatelskiego Miasta Zamość.

Na marginesie warto zaznaczyć, że Regulamin Budżetu Obywatelskiego Miasta Zamość, stanowiący załącznik do wyżej przywołanej uchwały, stawia zgłaszanym projektom zarówno wymagania formalne jak i wymóg zgodności z prawem oraz technicznej wykonalności zadania.

Warunkiem formalnym określonym w § 5 ust. 3 pkt 3 Regulaminu jest zastrzeżenie, że koszt realizacji zadania nie przekracza kwoty wskazanej w zarządzeniu Prezydenta Miasta. Zgodnie z § 6 ust. 6 Regulaminu projekt, który nie spełnia wymogów formalnych, zgodności z prawem lub wykonalności technicznej nie jest dopuszczony do głosowania. Ujęcie zadania w projekcie uchwały budżetowej, a następnie w uchwale budżetowej miasta świadczy, że projekt ten spełniał stawiane przez Regulamin wymagania.

Istotą problemu dotyczącego zmiany zadania realizowanego w ramach budżetu obywatelskiego jest rozstrzygnięcie czy zmiana tego zadania ma charakter istotny. Jak wskazano w piśmie zmiana ma polegać na zmianie nazwy zadania i jego zakresu rzeczowego. W ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie zmiana zakresu rzeczowego nie może być uznana za zmianę nieistotną. Realizacja budowy przepompowni wody deszczowej zamiast budowy zbiornika na deszczówkę (retencyjnego) oznacza w istocie wykonanie innego zadania, a nie zmianę zadania istniejącego. Oceny tej nie zmienia okoliczność, że zadanie w dalszym ciągu realizowałoby cel nadrzędny, gdyż zgłoszony i wybrany do realizacji projekt mieszkańców wskazuje przede wszystkim sposób realizacji tego celu. Zatem zmiana tego zadania w sposób opisany w piśmie miałaby charakter zmiany istotnej, co naruszałoby art. 5a ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostaje zgoda wnioskodawcy czy też zarządu osiedla, gdyż takiej procedury nie przewidują obowiązujące regulacje prawne.

Warto również zauważyć, że przyczyną proponowanej zmiany zadania jest analiza technicznej możliwości realizacji projektu dokonana przez pracownika Urzędu Miasta Zamość dokonana na etapie opracowywania zapytania ofertowego. Jak się wydaje taka analiza winna być dokonana, zgodnie z postanowieniami Regulaminu, na etapie wyłaniania projektów do realizacji wraz z analizą możliwości wykonania tego zadania, w ramach przyznanych środków budżetowych.

Nadmienić należy, że nie ma przeszkód w realizacji tej niejako uaktualnionej wersji zadania na ogólne przyjętych zasadach budżetowych, jednakże z pominięciem sfinansowania go ze środków budżetu obywatelskiego.

Ponadto informuję, że wniosek o udzielenie wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych powinien wskazywać proponowane rozwiązanie problemu i własną ocenę prawną zaistniałego stanu faktycznego lub przyszłego zdarzenia 1 nie może dotyczyć prośby o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy. Wniosek jest do pobrania na stronie BIP Izby.

Jednocześnie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Lublinie, prowadząc działalność informacyjną, instruktażową i szkoleniową przedstawia wyłącznie swoje stanowisko i nie jest upoważniona do wydawania rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach ani do dokonywania wiążącej wykładni przepisów prawa.

{RIO Lublin, 2022-03-29, sygn. RIO.I.070.21.2022}