Stan faktyczny:
Zgodnie z zapisami uchwały nr XLV/213/2018 Rady Powiatu w Białogardzie z dnia 15 stycznia 2018 w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji udzielanych z budżetu Powiatu Białogardzkiego dla niepublicznych szkół o uprawnieniach szkół publicznych i placówek niepublicznych (Dz. Urz. woj. Zachodniopomorskiego z 2018 poz. 483), miesięczna część dotacji udzielana jest na podstawie informacji składanej przez organ prowadzący szkołę lub placówkę do 5. dnia każdego miesiąca, według stanu na 1. dzień miesiąca zgodnie ze wzorami określonymi w załącznikach do tejże uchwały.
Organ prowadzący niepubliczne liceum ogólnokształcące, w którym jest realizowany obowiązek nauki, 30 września br. poinformował organ dotujący o przyjęciu do szkoły nowego ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego, jednocześnie informując, że kształcenie tego ucznia rozpoczęło się 17 września br.
Oświadczenie miesięczne o liczbie uczniów za wrzesień zostało złożone do 5. września br.
Pytanie:
1. Czy organ dotujący ma obowiązek wypłacić dotację za wrzesień na ucznia, który rozpoczął naukę w trakcie miesiąca, już po złożeniu przez organ prowadzący szkołę oświadczenia miesięcznego o liczbie uczniów?
2. Czy możliwe i właściwe byłoby wprowadzenie w uchwale rady powiatu zapisu o proporcjonalnym przeliczeniu dotacji w stosunku do liczby dni w miesiącu, w którym uczeń pobierał kształcenie?
3. Czy brzmienie art. 26 ust. 1 oraz art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych jest wystarczające, aby na ich podstawie wypłacić proporcjonalnie przeliczoną dotację miesięczną na wskazanego ucznia? Czy jednak konieczne jest wprowadzenie w uchwale rady powiatu zapisu o proporcjonalnie przeliczanej dotacji, przed przekazaniem dotacji szkole?
Stanowisko własne:
Z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17.11.2016 r. (II GSK 952/15), wynika m. in., że regulacja zawarta w uchwale organu stanowiącego odpowiada ustawowemu rozumieniu pojęcia rozliczenia, dotacji. Uchwała przyjmuje najprostszy sposób rozliczenia przez wskazanie liczby uczniów na dany, konkretny dzień. Przepisy nie precyzują bowiem jakiego dnia ma nastąpić wskazanie tych danych, a wręcz przeciwnie, nakazują uregulowanie tych kwestii w uchwale. W tej sytuacji przyjęcie jakiejkolwiek daty, do której nastąpi wskazanie aktualnych danych dotyczących liczby uczniów uczących się w szkole na określony dzień miesiąca jest postanowieniem prawidłowym. Jak dalej argumentował NSA, zauważyć ponadto należy, że liczba uczniów w skali roku budżetowego ulega zmianom, zatem brak wskazania konkretnej daty, jeżeli nie uniemożliwiałby, o z pewnością istotnie utrudniałby ustalenie wskazanej liczby uczniów.
Należałoby także zauważyć, że jeżeli w ciągu wskazanych okresów następuje zmiana polegająca na tym, iż w trakcie miesiąca mogą zostać przyjęci nowi uczniowie, których nie obejmuje dotacja miesięczna i stąd jaki należy rozumieć powstają straty, to jak powszechnie wiadomo, są sytuacje odwrotne. W trakcie roku szkolnego również odchodzą uczniowie i oczywiste jest, że ma to również – czy może to mieć miejsce również po dniu stanowiącym podstawę wyliczenia liczby uczniów w danym miesiącu. Ponadto, w wyroku z 30.01.2020 r. (I GSK 201/18), Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że zobowiązanie przedmiotową uchwałą podmiotu prowadzącego niepubliczną szkołę lub placówkę do złożenia informacji miesięcznej o liczbie uczniów według stanu na 1. dzień miesiąca, wskazanie terminu jej złożenia nie narusza granic upoważnienia zawartego w ustawie, ani też samej ustawy. Wysokość dotacji przekazywanej miesięcznie uzależniona jest od rzeczywistej liczby uczniów niepublicznej szkoły lub placówki. Stąd też jednostka samorządu terytorialnego, aby mogła realizować zadania oświatowe, musi mieć wiedzę odnośnie faktycznego stanu liczbowego uczniów. Źródłem tej wiedzy jest informacja od organu prowadzącego niepubliczną szkołę lub placówkę.
Jeżeli zatem, informacja o przyjęciu ucznia z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego została przedstawiona po terminie przedłożenia oświadczenia miesięcznego o liczbie uczniów, wówczas zwiększoną dotację należałoby wypłacić od kolejnego miesiąca.
Stanowisko RIO Szczecin:
W nawiązaniu do Pana wniosku z dnia 8 października 2021 r. (złożonego w tut. Izbie w dniu 20 października br.), dotyczącego interpretacji treści i stosowania przepisu art. 26 ust. 1 oraz art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych1 w zakresie naliczania dotacji, o której mowa w art. 26 ust. 1 i ust. 2 tej ustawy, wyjaśniam co następuje. Podstawę udzielania wyjaśnień przez Regionalną Izbę Obrachunkową w Szczecinie stanowi art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych2. W myśl powołanego przepisu prawa do zadań izby należy udzielanie wyjaśnień na wystąpienia podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 2 tej ustawy w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych. Na wstępie należy wskazać, że wysokość dotacji na gruncie omawianej ustawy powinna być co do zasady determinowana przez faktyczną (rzeczywistą) liczbę słuchaczy, które wynikają z informacji o liczbie i kategorii uczniów, które organ prowadzący obowiązany jest przekazywać miesięcznie wedle stanu na określony dzień. Natomiast w art. 33 przedmiotowej ustawy określono przesłanki, od których uzależnia się przyznanie dotacji – a brak ich spełnienia oznacza de facto utratę prawa do otrzymania dotacji. Do jej uzyskania niezbędne jest podanie w ustawowym terminie informacji o planowanej liczbie uczniów oraz następnie wprowadzenie danych do systemu informacji oświatowej. Z definicji zawartych w art. 2 pkt 25 i pkt 26 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych – tj. dotyczących odpowiednio pojęcia roku bazowego (,,rok poprzedzający rok budżetowy) oraz roku budżetowego (,,rok, na który jest uchwalana ustawa budżetowa i są udzielane dotacje określone w niniejszej ustawie”) wynika, że dotacje udzielane na gruncie przedmiotowej ustawy posiadają charakter rocznych świadczeń – czyli udzielanych w okresie od stycznia do grudnia danego roku na podstawie wniosku składanego do końca września roku poprzedniego. Okoliczności uzasadniające dokonanie aktualizacji przyznanej w takim trybie dotacji – zostały określone w art. 43 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, z jednoczesnym wskazaniem w ust. 3 pkt 3 tego artykułu, że ,,zaktualizowana kwota dotacji obowiązuje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu aktualizacji”.
Wzajemne relacje pomiędzy jednostką samorządu terytorialnego a organem prowadzącym placówki oświatowe – w zakresie przekazywania środków dotacyjnych – powinny także uwzględniać regulacje zawarte w uchwale Nr XLV/213/2018 Rady Powiatu w Białogardzie z dnia 15 stycznia 2018 r. w sprawie ustalenia trybu udzielania i rozliczania oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości pobrania i wykorzystania dotacji udzielanych z budżetu Powiatu Białogardzkiego dla niepublicznych szkół o uprawnieniach szkół publicznych i placówek niepublicznych3. W § 3 ust. 5 tej uchwały o ile przewidziano możliwość skorygowania wniosku składanego do 30 września danego roku bazowego (tj. w terminie 7 dni od dnia wystąpienia tych zmian) – o tyle w § 4 ust. 3 postanowiono, że miesięczna część dotacji przekazywana jest na podstawie comiesięcznej informacji o ilości uczniów, której składanie przewidziano w terminie do 5 dnia każdego miesiąca i nie przewidziano trybu jej korygowania. Ponadto należy wskazać, że wedle art. 38 cyt. ustawy organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego zostały umocowane do podejmowania uchwał w sprawie ustalania trybu udzielania i rozliczania dotacji oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości ich pobrania i wykorzystania. Jak wskazał Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 lipca 2021 r.4 ,,miesięczna dotacja przysługująca na ucznia nie jest podzielna i taka dotacja nie podlega żadnemu proporcjonalnemu zmniejszeniu, po prostu należy się bądź nie”. Dlatego ewentualne wprowadzenie przez Radę Powiatu do uchwały treści dotyczących proporcjonalnego przeliczania dotacji będzie podlegało ocenie przez Regionalną Izbę Obrachunkową w ramach ustawowych kompetencji nadzorczych obejmujących m.in. uchwały i zarządzenia organów jednostek samorządu terytorialnego w sprawach zasad i zakresu przyznawania dotacji z budżetu jednostki samorządu terytorialnego.
Przedstawiając powyższe stanowisko informuję, iż Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie nie posiada kompetencji do dokonywania wiążącej wykładni prawa – w zakresie przedstawionym we wniosku organem właściwym jest Minister Edukacji i Nauki.
{Starostwo Powiatowe w Białogardzie, 2021-10-08, sygn. -}
{RIO Szczecin, 2021-11-19, sygn. K.0542.ZF.28.MB.2021}