Stanowisko RIO Wrocław:

Odpowiadając na Pana wniosek z dnia 30 września 2021 r. w sprawie udzielenia wyjaśnień dotyczących dofinansowania z budżetu gminy kursu prawa jazdy kategorii C dla członka Ochotniczej Straży Pożarnej wyjaśniam, co następuje.

Regionalne izby obrachunkowe na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2137) udzielają wyjaśnień na wystąpienia podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 2 ustawy w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych. Przepis ten nie stanowi jednak podstawy dla regionalnych izb obrachunkowych do wskazywania sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy, którą jest niewątpliwie sprawa zasadności dofinansowania z budżetu gminy kursu prawa jazdy kategorii C dla członka Ochotniczej Straży Pożarnej w celu kierowania pojazdami uprzywilejowanymi w akcjach ratowniczych.

Wskazać ponadto należy, że w świetle przepisu art. 216 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 305 z późn. zm.) wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne tych jednostek. Jednocześnie art. 44 ust. 2 tej ustawy zobowiązuje jednostkę sektora finansów publicznych (gminę) do dokonywania wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. Upoważnienie do dokonania wydatków ze środków publicznych musi więc wynikać w pierwszej kolejności z istnienia zawartej w przepisach prawa materialnego podstawy prawnej do dokonania konkretnego wydatku, a dopiero w drugiej kolejności z uregulowań finansowych (np. planu finansowego).

Podstawę prawną finansowania ochrony przeciwpożarowej z budżetu gminy stanowią przepisy art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1372). Zadania z tego zakresu szczegółowo reguluje ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. z 2021 r. poz. 869), zwana dalej „u.o.p.”. Przedmiotowa ustawa określa obowiązki gminy w zakresie finansowania działalności ochotniczych straży pożarnych, w tym ponoszenie kosztów wyposażenia i utrzymania tych jednostek.

Stosownie do art. 29 pkt 2 u.o.p., koszty funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej pokrywane są m.in. z budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Zasada ta znajduje swoje rozwinięcie w art. 32 ust. 2, ust. 3 i ust. 3b oraz art. 28 ust. 1 u.o.p.

Zgodnie z art. 32 ust. 2 u.o.p. koszty wyposażenia, utrzymania, wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej ponosi gmina, z zastrzeżeniem art. 35 ust. 1 u.o.p. Warto również zauważyć, że stosownie do art. 19 ust. 1 u.o.p., ochotnicza straż pożarna funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz.U. z 2020 r. poz. 2261). Stosownie do art. 35 i art. 42 ust. 3 tej ustawy, stowarzyszenia mogą otrzymywać dotacje według zasad określonych w odrębnych przepisach.

Regulacja zawarta w art. 32 ust. 2 u.0.p. jest jednoznaczna i stanowi podstawę do oceny zasadności wydatkowania środków publicznych na jednostki ochotniczej straży pożarnej. Zatem Gmina, podejmując decyzję w sprawie wydatkowania swoich środków finansowych winna stwierdzić, czy dany wydatek (w tym dofinansowanie kursu prawa jazdy kategorii C dla członka Ochotniczej Straży Pożarnej w celu kierowania pojazdami uprzywilejowanymi W akcjach ratowniczych) pozwala na zachowanie gotowości bojowej ochotniczej straży pożarnej, do zapewnienia której jest ona zobowiązana przez pokrywanie jej kosztów.

W kwestii możliwości finansowania przez gminy kursu i egzaminu na prawo jazdy kategorii C, stanowisko zajęło 12 marca 2020 r. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji w odpowiedzi na interpelację poselską nr 2387 w sprawie „efektywności wydawania środków publicznych przez ochotnicza straż pożarną oraz jej udziału w systemie bezpieczeństwa państwa”.

Przedstawiając powyższe informuję, że jednostki samorządu terytorialnego działają we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, & wyjaśnienia Izby nie są wiążące dla wnioskującego o ich udzielenie, jak i innych organów.

{RIO Wrocław, 2021-10-29, sygn. P.WR.54.35.2021}
{Urząd Gminy Głogów, 2021-09-30, sygn. -}