Stanowisko RIO Gdańsk:

W odpowiedzi na Pana wniosek z dnia 8 czerwca 2021 r., który wpłynął do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku w dniu 15 czerwca 2021 r., dotyczący problematyki współfinansowania przez jednostki samorządu terytorialnego programów zdrowotnych, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Zgodnie z przepisem art. 48c ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o świadczeniach opieki zdrowotnej, jednostka samorządu terytorialnego, w ramach realizacji zadań własnych, może dofinansowywać programy zdrowotne i programy polityki zdrowotnej, o których mowa w art. 48 ust. 1, inne niż realizowane przez tę jednostkę, polegające na profilaktyce chorób. Dofinansowanie, o którym mowa w ust. 1, polega na udzieleniu realizatorowi programu wybranemu w trybie określonym w art. 48b dotacji celowej w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych.

Przepis ten, dodany w dniu 1 stycznia 2017 r. do rozdziału dotyczącego programów zdrowotnych i programów polityki zdrowotnej, określa między innymi formę przekazania środków finansowych na rzecz realizatora programu, wyłonionego w trybie wskazanym w art. 48b ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, stanowiąc, że dofinansowanie na rzecz ww. podmiotu powinno nastąpić w formie dotacji celowej. Przepis ten jednoznacznie rozstrzyga również, że – w oparciu o jego treść – dofinansowanie może nastąpić wyłącznie w ramach realizacji zadań własnych jednostki samorządu terytorialnego w zakresie profilaktyki chorób oraz że pomocą mogą być objęte wyłącznie te programy polityki zdrowotnej, które nie są realizowane przez daną jednostkę samorządu terytorialnego.
Wyżej wymieniony przepis przewiduje zatem możliwość udzielenia dotacji bezpośrednio realizatorowi programu, co wynika wprost z jego treści. W konsekwencji uznać należy, że taka forma wspófinansowania programu polityki zdrowotnej przez jednostkę, która nie realizuje programu we własnym zakresie, jest dopuszczalna.

W dalszej kolejności wskazać również należy, że skoro w komentowanym przepisie ustawodawca, określając formę dofinansowania zadań objętych programem, wprost odwołał się do przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r. poz. 305), to przyjąć należy, że warunkiem koniecznym udzielenia realizatorowi programu dotacji jest uprzednie zaplanowanie wydatku na ten cel w uchwale budżetowej. Jak wynika bowiem z treści art. 211 ust. 4 ustawy o finansach publicznych uchwała budżetowa jest podstawą gospodarki finansowej jednostki samorządu terytorialnego w danym roku budżetowym.

Udzielenie pomocy finansowej realizatorowi programu jest zatem uwarunkowane uprzednim wyodrębnieniem w uchwale budżetowej szczególnej formy wydatku, jakim jest dotacja. Dopiero po przeprowadzeniu ww. procedury dopuszczalnym będzie zawarcie umowy o dotację z realizatorem programu.

Zgodnie natomiast z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r. poz. 1053 z późn. zm.) jednostka samorządu terytorialnego, która nie realizuje programu polityki zdrowotnej i chce udzielić dotacji realizatorowi tego programu, powinna zabezpieczyć w budżecie środki na ten cel w rozdziale 85149 – Programy polityki zdrowotnej, § 278 – Dotacja celowa otrzymana/przekazana z budżetu jednostki samorządu terytorialnego na dofinansowanie realizacji zadań w zakresie programów zdrowotnych i promocji zdrowia.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, że jednostka samorządu terytorialnego, która chce współfinansować program polityki zdrowotnej w inny, aniżeli wskazany powyżej sposób, może to uczynić również w oparciu o przepis art. 10 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm.), który wyraża ogólną kompetencję jednostek samorządu terytorialnego do współdziałania w wykonywaniu zadań publicznych, pozostawiając gminie prawo wyboru formy współdziałania. W takim przypadku beneficjentem dotacji będzie zatem jednostka samorządu terytorialnego, która opracowuje, wdraża, realizuje i finansuje program polityki zdrowotnej, a nie wyłoniony przez nią, na podstawie przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, realizator programu.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{Starostwo Powiatowe w Kartuzach, 2021-06-08, sygn. -}
{RIO Gdańsk, 2021-07-02, sygn. RP/0441/36/31/1/2021}