Niedochodzenie rekompensaty 40 euro

Stan faktyczny:

Najemca lokalu użytkowego niedopłacił czynszu najmu w wysokości 10 zł. gdzie całość zapłaty jako transakcja handlowa wynosiła 3.000 zł. Zgodnie z 5 5a pkt. 1 i 2 Uchwały Rady Miasta Białystok:

1. Nie dochodzi się należności o charakterze cywilnoprawnym do dnia, w którym skumulowana ich kwota za następujące po sobie okresy przekroczy 100 zł.

2. Nie dochodzi się należności z tytułu rekompensaty o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniem w transakcjach handlowych, jeżeli jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu w rozumieniu tej ustawy albo większa od tego świadczenia.

— należałoby naliczyć rekompensatę w postaci 40 euro, która byłaby następnie niedochodzona.

Pytanie:

Czy Zarząd Mienia Komunalnego, jako jednostka budżetowa, gospodarująca powierzonym zasobem komunalnym Miasta Białystok, poprzez między innymi zawieranie umów cywilnoprawnych, dotyczących korzystania z budynków, budowli, lokali i nieruchomości, zobowiązany jest do naliczania i niedochodzenia kwoty 40 Euro, stanowiącej rekompensatę za koszty odzyskiwania należności, gdy kwota zaległości jest mniejsza niż kwota wskazana w § 5a pkt. 1. Uchwały Rady Miasta Białystok tj. 100 zł.

Stanowisko własne:

Zarząd Mienia Komunalnego jest jednostką budżetową, której działalność polega na gospodarowaniu powierzonym zasobem komunalnym Miasta Białystok, poprzez między innymi zawieranie umów cywilnoprawnych, dotyczących korzystania z budynków, budowli, lokali i nieruchomości. Biorąc pod uwagę zakres działania Zarządu Mienia Komunalnego, przepisy wyżej wymienionej ustawy należy stosować w sytuacjach, gdy najemcami lokali lub dzierżawcami gruntu są przedsiębiorcy, a najem czy dzierżawa związane są z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. W praktyce nasuwa się jednak szereg pytań co do zasadności stosowania przepisów ustawy przez jednostkę budżetową, jaką jest Zarząd Mienia Komunalnego.

Zgodnie z wyrokami sądów (np. XIII Ga 16/17 —— Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi, V GC 1539/19 -— Wyrok Sądu Rejonowego w Elblągu) rekompensaty naliczone w związku z niskimi kwotami uznawane są na podstawie art. 5 k.c. za nadużycie prawa podmiotowego. Wykazywana jest też sprzeczność ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa i zasadami współżycia społecznego.

Rekompensata w kwocie 40 euro przede wszystkim stanowi element ogółu kosztów jakie przysługują wierzycielowi z tytułu odzyskiwania należności. Ekwiwalent, o którym mowa w art. 10 ust. 1 u.t.z. nie ma charakteru kary za opóźnienie, a stanowi minimalny ryczałt kosztowy, który zwalnia wierzyciela od obowiązku wykazania, że poniósł koszty w tej wysokości.

Sądy orzekając, wbrew literalnej wykładni art. 10 ust. 1 ustawy 0 terminach zapłaty w transakcjach handlowych warunkują możliwość domagania się kwoty 40 euro od ponoszenia w istocie jakichkolwiek kosztów związanych z windykacją należności. Posiłkując się art. Sa Uchwały Rady Miasta Białystok można stwierdzić, że z racji zapisu o niedochodzeniu tego typu należności (do 100 zł) warunki te nie są spełniane — tak więc cel roszczenia w postaci wyrównywania strat związanych z odzyskiwaniem zaległych płatności nie może być zrealizowany.

W związku z zapisami art. 5a Uchwały Rady Miasta Białystok w tego typu sprawach nie będą ponoszone żadne koszty związane z windykacją wierzytelności, jak też nie zostaną podjęte jakiekolwiek czynności przedwindykacyjne i windykacyjne.

Wysokość zryczałtowanej kwoty 40 euro została określona w taki sposób, żeby odpowiadała choćby minimalnym ponoszonym kosztom w związku z odzyskiwaniem należności (wysłanie wezwania do zapłaty). Ze względu na niskie kwoty należności uchybienia takie za każdym razem nie będą miały negatywnego wpływu na funkcjonowanie jednostki, a przyznanie rekompensaty przewyższającej wielokrotnie wysokość należnych odsetek za opóżnienie dłużnika byłoby sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa.

Dlatego też, biorąc pod uwagę wyroki sądów, wnioskodawca stoi na stanowisku, iż obciążanie równowartością kwoty 40 Euro w związku z zadłużeniem do kwoty 100 zł jest bezcelowe i będzie powodowało jedynie sztuczne zwiększanie należności jednostki, a odstąpienie od tego będzie zgodne z zapisem ustawy o finansach publicznych i Uchwały Rady Miasta Białystok 0 niedochodzeniu należności, jak również będzie spełniony warunek art. 5 k.c.

Stanowisko RIO Białystok:

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku udzielając odpowiedzi na wniosek z dnia 28 kwietnia 2021 roku, otrzymany w dniu 30 kwietnia 2021 r. i zawarte w nim pytanie, w całości podziela stanowisko własne Wnioskodawcy wyrażone w przedmiotowym piśmie.

W opisanym stanie faktycznym, biorąc pod uwagę przywołane orzecznictwo oraz brzmienie uchwały Nr XXXVII/532/2l Rady Miasta Białystok 2 dnia 29 marca 2021 r. zmieniającej uchwałę w sprawie szczegółowych zasad i trybu umarzania wierzytelności Miasta Białystok i jednostek organizacyjnych Miasta z tytułu należności pieniężnych mających charakter cywilnoprawny, udzielania innych ulg w spłacaniu tych należności, warunków dopuszczalności pomocy publicznej w przypadkach, w których ulga będzie stanowić pomoc publiczną oraz wskazania organów do tego uprawnionych – należy zgodzić się z poglądem, że obciążanie równowartością kwoty 40 EURO w związku z zadłużeniem do kwoty 100 zł powodowałoby zwiększenie należności jednostki sektora finansów publicznych, o niedochodzeniu których postanowiła Rada Miasta.

Jednocześnie tut. Izba wskazuje, że w przypadku samorządowych jednostek sektora finansów publicznych w przedmiotowej sprawie ma zastosowanie art. 59a ust.1 ustawy o finansach publicznych (stanowiący m.in. podstawę prawną przyjętej uchwały Rady Miasta) w brzmieniu: „ Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może, w drodze uchwały, postanowić o niedochodzeniu należności o charakterze cywilnoprawnym przypadających jednostce samorządu terytorialnego lub jej jednostkom organizacyjnym wymienionym w art. 9 pkt 3, 4 i 13, których kwota wraz z odsetkami nie przekracza 100 zł, a w przypadku należności z tytułu rekompensaty, o której mowa w art. 10 ust. ] pkt 1 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych – jeżeli jej kwota jest równa świadczeniu pieniężnemu w rozumienia tej ustawy albo większa od tego świadczenia”, nie zaś przywołany w piśmie art. 58 ust. 6 ustawy o finansach publicznych, odnoszący się do dysponentów części budżetowych lub dysponentów państwowych funduszy celowych.

W aktualnie obowiązującym porządku prawnym brak jest podmiotu upoważnionego do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa. Wobec powyższego niniejsze stanowisko w sprawie proszę potraktować jako niewiążącą opinie prawną.

Zarząd Mienia Komunalnego w Białymstoku, 2021-04-28, sygn. -}
{RIO Białystok, 2021-05-28, sygn. RIO.II.025-11/21}