Umowa zlecenia z członkami OSP na konserwację sprzętu i kierowanie samochodem strażackim

2021-06-10

Stan faktyczny:

Gmina Rokiciny zamierza zawrzeć umowy zlecenia z członkami OSP z terenu gminy, których przedmiotem będzie:

– obsługa i konserwacja sprzętu przeciwpożarowego znajdującego się w posiadaniu jednostki OSP oraz prace i czynności polegające na prowadzeniu dokumentacji dotyczącej tego sprzętu i mieszanych z tym sprzętem rozliczeń.
– kierowanie samochodem strażackim.

Z tytułu realizacji umów zleceniobiorcy otrzymają miesięczne ryczałty.

Pytanie:

Czy gmina ma prawo zawrzeć z członkami OSP z terenu gminy umowy zlecenia, których przedmiotem jest wykonywanie obowiązków konserwatora sprzętu przeciwpożarowego oraz kierowanie samochodami ciężarowymi podczas akcji gaśniczych?

Stanowisko własne:

Do zadań członków Ochotniczej Staży Pożarnej, zgodnie z art. 19 ust. 1a ustawy o ochronie przeciwpożarowej w szczególności należą:

1) walka z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami;

2) organizowanie przedsięwzięć służących krzewieniu sportu i kultury fizycznej pozwalających na rozwinięcie sprawności wykorzystywanej w działaniach ratowniczych;

3) organizowanie przedsięwzięć oświatowo-kulturalnych propagujących wiedzę i umiejętności w zakresie ochrony przeciwpożarowej:,

4) upowszechnianie i wspieranie form współdziałania między lokalnymi partnerami społecznymi i gospodarczymi w zakresie ochrony przeciwpożarowej;

5) propagowanie zasad udzielania pierwszej pomocy poszkodowanym w wyniku pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Umowy zlecenia zawierane byłyby z osobami, do obowiązków których należałoby:

– kierowanie samochodem strażackim.

Z treści tych umów wynika, że zadania osób, z którymi byłyby one zawarte, znacznie przekraczają zadania członka OSP, przez co gmina została zobligowana do uregulowania obowiązków związanych z kierowaniem pojazdami i utrzymaniem sprzętu jednostek OSP w gotowości bojowej, w celu właściwego funkcjonowania OSP, w odrębnych umowach cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 29 pkt 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej koszty funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej pokrywane są z budżetów-jednostek samorządu terytorialnego. W tej sytuacji nie ma wskazanego ograniczenia w zakresie finansowania tych działań jednostek, ale koszty pokrywane przez gminę muszą wykazywać związek z ich działalnością. Niewątpliwym zaś jest, że koszty utrzymania gotowości bojowej mieszczą się w tym zakresie, co zresztą wprost wynika z art. 32 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Przytoczone koszty klasyfikuje się jako wydatki na zadanie własne gminy, jakim jest ochrona przeciwpożarowa. Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 3 marca 1930 r. o samorządzie gminnym, jednym z zadań własnych gminy są sprawy porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego. Zgodnie z art. 9 ustawy o samorządzie gminnym, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi. Gmina może więc zawierać umowy cywilnoprawne.

Art. 32 ust. 2—3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, expressis verbis wskazuje pewne obowiązki gminy względem jednostek OSP, do których należą koszty wyposażenia, utrzymania, szkolenia i zapewnienia gotowości bojowej OSP. Zadania te są dość rozległe i obejmują różne dziedziny działania z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

Pojazdy jak również wyposażenie, które użytkują i wykorzystują do działań bojowych jednostki OSP z terenu Gminy stanowią w części własność tych jednostek OSP oraz w części własność Gminy.

Zdaniem wnioskodawcy gmina, może ponosić koszty związane z wynagrodzeniem konserwatorów i kierowców samochodów ciężarowych, służących ochronie przeciwpożarowej. zatrudnionych na podstawie umowy cywilnoprawnej z gminą.

Stanowisko RIO Łódź:

W odpowiedzi na pismo Pana Wójta zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia odnośnie możliwości zawierania przez Gminę umów zlecenia z członkami ochotniczej straży pożarnej, dotyczących wykonywania obowiązków konserwatora sprzętu przeciwpożarowego oraz kierowanie samochodami ciężarowymi podczas akcji gaśniczych uprzejmie informuje, że w ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Łodzi nie ma przeszkód natury prawnej do zawierania przez Gminę takich umów.

Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej koszty funkcjonowania jednostek ochrony przeciwpożarowej pokrywane są z:

1) budżetu państwa,

2) budżetów jednostek samorządu terytorialnego

3) dochodów instytucji ubezpieczających osoby prawne i fizyczne

4) środków własnych podmiotów, o których mowa w art. 17, które uzyskały zgodę ministra właściwego do spraw wewnętrznych na utworzenie jednostki ochrony przeciwpożarowej. Do zadań gminy w zakresie ochrony przeciwpożarowej należy natomiast. zgodnie z art. 32 ust. 2 —3 ustawy. ponoszenie kosztów wyposażenia. utrzymania., wyszkolenia i zapewnienia gotowości bojowej OSP, bezpłatnego umundurowania członków OSP, ubezpieczenia w instytucji ubezpieczeniowej członków ochotniczej straży pożarnej i drużyny pożarniczej (…).

W ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w w Łodzi nie budzi wątpliwości, że koszty związane z utrzymaniem wozów bojowych w gotowości. jak również konserwacja tych wozów — służą bezpośrednio utrzymania i zapewnieniu gotowości bojowej i mogą być finansowane poprzez zawieranie przez gminę umów zlecenia z członkami ochotniczej straży pożarnej.

Izba zwraca przy tym uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 maja 2009 r. I UK 351/08, w którym Sąd, rozpatrując konkretny stan faktyczny sprawy, odnosił się pozytywnie do kwestii związanych z dopuszczalnością zawarcia umowy zlecenia na utrzymanie w stałej gotowości sprzętu OSP, w tym: utrzymywania w stałej gotowości technicznej pojazdu oraz innego sprzętu przeciwpożarowego. usuwania drobnych awarii pojazdu i sprzętu, obsługiwania i konserwowania urządzeń specjalnych zamontowanych na pojeździe.

{Urząd Gminy Rokiciny, 2021-02-25, sygn. -}
{RIO Łódź, 2021-06-10, sygn. WA 4120-15/2021-w}