Stanowisko RIO Opole:

Działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2137) w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wyjaśnienia, czy w związku z połączeniem instytucji kultury w budżecie gminy należy zaplanować dotację podmiotową dla nowej jednostki powstałej po połączeniu, czy też jednostka ta staje się beneficjentem dotacji udzielonych łączonym instytucjom oraz czy zaplanowanie dotacji podmiotowej w rozdziałach klasyfikacji budżetowej 92109 „Domy i ośrodki kultury, świetlice, kluby” i 92116 „Biblioteki” będzie naruszało art. 27 ust. 1 i 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, jak też czy łączone instytucje kultury powinny złożyć informację, o której mowa w art. 265 pkt 1 ustawy o finansach publicznych za okres swojej działalności, tj. od 01 stycznia 2021 r. do 31 maja 2021 r., a nowa powstała po połączeniu instytucja kultury za okres od 1 czerwca 2021 r. do 30 czerwca 2021 r., uprzejmie wyjaśniam i informuję, co następuje:

Połączenie i podział instytucji kultury dopuszczalny jest na podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 194 ze zm.; dalej: u.o.p.d.k.), który stanowi, że organizator może dokonać połączenia instytucji kultury, w tym instytucji kultury prowadzących działalność w różnych formach, lub podziału instytucji kultury. Na podstawie art. 19 ust. 1 u.o.p.d.k. połączenie instytucji kultury polega na utworzeniu jednej instytucji, w której skład wchodzą załogi i mienie należące do instytucji podlegających połączeniu. Zgodnie z treścią art. 25a ust. 1 u.o.p.d.k. instytucja kultury utworzona w trybie określonym w art. 18 ust. 1 albo art. 20 ust. 1 albo przekazana w trybie art. 21a ust. 2 albo ust. 2a, wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem była łączona, dzielona albo przekazywana instytucja, bez względu na charakter prawny tych stosunków, w szczególności pozostaje podmiotem zezwoleń, koncesji oraz ulg, które zostały przyznane tej instytucji przed jej przekształceniem, chyba że ustawa lub decyzja o udzieleniu zezwolenia, koncesji albo ulgi stanowi inaczej.

Stosownie do przepisu art. 27 ust. 1, 3 i 4 u.o.p.d.k. instytucja kultury prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania. Podstawą gospodarki finansowej jest plan finansowy ustalony przez dyrektora, z zachowaniem wysokości dotacji organizatora. Instytucja kultury sporządza plan finansowy zgodnie z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Jak wynika z art. 28 ust. 2 u.o.p.d.k. przychodami instytucji kultury są m.in. dotacje podmiotowe i celowe z budżetu państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. W myśl art. 28 ust. 3 u.o.p.d.k. organizator przekazuje instytucji kultury środki finansowe w formie dotacji:

1) podmiotowej na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizowanych zadań statutowych, w tym na utrzymanie i remonty obiektów;
2) celowej na finansowanie lub dofinansowanie kosztów realizacji inwestycji;
3) celowej na realizację wskazanych zadań i programów.

Zgodnie natomiast z treścią art. 265 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r., poz. 305; dalej: u.f.p.) jednostki, o których mowa w art. 9 pkt 10, 13, 14, dla których organem założycielskim jest jednostka samorządu terytorialnego, przedstawiają właściwemu zarządowi jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia:

1) 31 lipca roku budżetowego – informację o przebiegu wykonania planu finansowego jednostki za pierwsze półrocze, uwzględniającą w szczególności stan należności i zobowiązań, w tym wymagalnych;
2) 28 lutego roku następującego po roku budżetowym – sprawozdanie roczne z wykonania planu finansowego jednostki, w szczegółowości nie mniejszej niż w planie finansowym.

Uchwała nr XXIV/207/2020 Rady Miejskiej w Dobrodzieniu z dnia 27 listopada 2020 r. w sprawie połączenia samorządowych instytucji kultury przywołuje jako podstawę prawną jej podjęcia m.in. art. 18 ust. 1 i art. 19 u.o.p.d.k. a nadto w § 2 pkt 2 wskazuje, że nowo utworzona instytucja przejmie mienie łączonych instytucji kultury oraz wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki łączonych instytucji, w tym przejmuje ich wierzytelności i zobowiązania.

Mając powyższe na uwadze, w tym w szczególności zapis art. 25a ust. 1 u.o.p.d.k., którego celem jest zapewnienie sukcesji uniwersalnej w przypadkach przekształceń dokonywanych w ramach istniejącej instytucji kultury: dzielenia, łączenia, przekazania do współprowadzenia, czy prowadzenia instytucji kultury innemu organizatorowi (zob. uzasadnienie do projektu ustawy o przekształceniu jednoosobowych spółek Skarbu Państwa prowadzących działalność z wykorzystaniem dóbr kultury w państwowe instytucje kultury, Druk sejmowy Sejmu VII kadencji Nr 2790), w odpowiedzi na pierwsze z zagadnień przyjąć należy, że jednostka powstała po połączeniu, staje się beneficjentem dotacji udzielonych łączonym instytucjom.

Odnosząc się do zagadnienia dotyczącego planowania przez Gminę dotacji podmiotowej w dwóch rozdziałach klasyfikacji budżetowej „Domy i ośrodki kultury, świetlice, kluby” oraz „Biblioteki”, stwierdzić należy, że jest to dopuszczalne i nie będzie naruszało przepisu art. 27 ust. 1 i 3 u.o.p.d.k. Zauważyć jednocześnie należy, że dotacja podmiotowa, o której mowa w art. 28 ust. 3 pkt 1 u.o.p.d.k. służy dofinansowaniu bieżącej działalności instytucji kultury w zakresie jej zadań statutowych, w tym utrzymania i remontów obiektów. Utworzona instytucja kultury uprawniona będzie na podstawie przepisów prawa do samodzielnego gospodarowania przekazanymi środkami finansowymi w formie dotacji podmiotowej otrzymanej od organizatora (podmiotu tworzącego instytucję kultury), przeznaczając je na bieżącą działalność w zakresie realizowanych zadań statutowych. W odróżnieniu od dotacji celowej, dotacja podmiotowa nie jest powiązana ze szczegółowym określeniem zadania, na które ma być przeznaczona. W doktrynie wyjaśnia się, że plan finansowy instytucji kultury jest ustalany przez dyrektora instytucji kultury w formie pisemnej, a w planie musi być, stosownie do art. 27 ust. 3 u.o.p.d.k., uwzględniona wysokość dotacji organizatora. Nie jest dopuszczalne wpływanie przez organizatora na kształt planu finansowego instytucji kultury. W planowaniu instytucje te nie stosują podziałek klasyfikacji budżetowej oraz nie są zobowiązane do sporządzania sprawozdań budżetowych. Nie są powiązane z budżetem jednostki samorządu terytorialnego poza dotacją, którą otrzymują od organizatora. Jako jednostki sektora finansów publicznych obowiązują je przepisy dotyczące kierownika jednostki sektora finansów publicznych w zakresie kontroli finansowej (S. Gajewski, A. Jakubowski, Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Komentarz, Wyd. 2, Warszawa 2016, opubl. Legalis komentarz do art. 27). Pamiętać przy tym należy, że naczelną zasadą gospodarki mieniem i finansami instytucji kultury jest zasada efektywności ich wykorzystania.

W odpowiedzi na pytanie dotyczące podmiotu zobowiązanego do złożenia informacji, o której mowa w art. 265 u.f.p., odwołać się należy to treści tego przepisu oraz ponownie do regulacji wynikającej z art. 25a ust. 1 u.o.p.d.k. Przepis art. 265 u.f.p. nie określa szczegółowo zakresu i formy informacji, do przekazywania których zobowiązane są wskazane tam samorządowe osoby prawne. Konkretne wymagania dotyczą wyłącznie w odniesieniu do informacji półrocznej – obowiązku wykazania w informacji stanu należności i zobowiązań, z wyodrębnieniem należności i zobowiązań wymagalnych na dzień 30 czerwca, natomiast w odniesieniu do informacji rocznej – obowiązku zachowania szczegółowości nie mniejszej niż w planie finansowym. Jednocześnie regulacja powyższego przepisu określa termin odpowiednio do 31 lipca roku budżetowego do złożenia informacji i do 28 lutego roku następującego po roku budżetowym do złożenia sprawozdania rocznego.
Wobec powyższego obowiązek ten spoczywał będzie na instytucji kultury utworzonej z dniem 1 czerwca 2021 r. w wyniku połączenia dwóch obecnie istniejących instytucji kultury, bowiem w wyznaczonych w art. 265 u.f.p. datach jedynie ten podmiot będzie istniał, jako następca prawny Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w Dobrodzieniu i Dobrodzieńskiego Ośrodka Kultury i Sportu w Dobrodzieniu, które to jednostki z dniem 1 czerwca 2021 r. w myśl przepisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz uchwały nr XXIV/207/2020 Rady Miejskiej w Dobrodzieniu zostaną wykreślone z rejestru.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{Urząd Gminy Dobrodzienia, 2021-xx-xx, sygn. -}
{RIO Opole, 2021-05-06, sygn. NA.III-0221-4/2021}