Stanowisko RIO Olsztyn:

W odpowiedzi na pismo z dnia 14 kwietnia 2021 r., przekazane w formie elektronicznej, w sprawie możliwości dofinansowania inwestycji realizowanej przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad w Olsztynie „Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie warmińsko-mazurskim na DK53 w miejscowości Trękusek w ramach PBDK – Program ”Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych”, Regionalna Izba Obrachunkowa w Olsztynie, wyjaśnia co następuje:

Zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 11 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym /Dz. U. z 2020 r. poz. 713 z późn. zm./, zwanej dalej u.s.g, do wyłącznej właściwości rady gminy należy m.in. podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji /art. 8 ust. 2 u.s. g/ .

Stosownie do art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych /Dz. U. z 2020 r. poz. 470 z późn. zm./, zwanej dalej u.d.p., zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami w trybie porozumienia, regulującego w szczególności wzajemne rozliczenia finansowe. Zarządcy dróg mogą zawierać także porozumienia w sprawie finansowania albo dofinansowania zadań z zakresu zarządzania drogami z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 grudnia 2005 r. o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego /Dz. U. z 2021 r. poz. 688/, zwanej dalej u.f.i.t.l., zadania w zakresie budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg oraz zarządzania nimi finansowane są przez ministra właściwego do spraw transportu za pośrednictwem Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad albo drogowych spółek specjalnego przeznaczenia w odniesieniu do dróg krajowych. Zgodnie z art. 3 ust. 6 u.f.i.t.l. zadania w zakresie budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg publicznych mogą być finansowane lub dofinansowane z budżetów jednostek samorządu terytorialnego, zgodnie z porozumieniami zawartymi na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

Stosownie do art. 216 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych /Dz. U. z 2021 r. poz. 305/ wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego mogą być przeznaczone na realizację zadań wynikających z porozumień, o których mowa w art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych.

Jak wskazała Regionalna Izba Obrachunkowa w Szczecinie w piśmie z dnia 27 kwietnia 2017 r. /K.0542.ZF.19.MD.2017/ : ”Realizacja porozumień zawieranych na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych może odbywać się w dwóch formach finansowania albo dofinansowania zadań z zakresu zarządzania drogami z budżetów jednostek samorządu terytorialnego (…) bezpośredniego finansowania (dofinansowania) zadań innej jednostki samorządu terytorialnego przez-zarządców dróg oraz dróg krajowych, których zarządcą jest Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad. W tym przypadku wystarczające będzie takie dokonanie zmiany budżetu lub jego uchwalenie przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, które ujmie taki wydatek w odpowiedniej klasyfikacji budżetowej bez konieczności podejmowania odrębnej uchwały w sprawie porozumienia „.

Stanowisko to podzieliła Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku w piśmie z dnia 8 czerwca 2017 r. /RP.0441/115/29/1/2017/.

Przywołane przepisy prawne pozwalają jednostkom samorządu terytorialnego na uczestniczenie w finansowaniu dróg innej kategorii niż te przez nią zarządzane, w tym na finansowanie zadań na drogach krajowych.

Tut. Izba przypomina, że ustawą z dnia 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw wprowadzono w art. 216 u.f.p. zmianę, która polegała na dodaniu przepisu ust. 3 /zmiana weszła w życie dnia 3 marca 2017 r./. Po nowelizacji wydatki budżetu jednostek samorządu terytorialnego mogą być przeznaczone na realizację zadań wynikających z porozumień, o których mowa w art. 19 ust. 4 u.d.p.

Tym samym, w ocenie tut. Izby możliwe jest zawarcie porozumienia pomiędzy Skarbem Państwa – Dyrektorem Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad a Gminą Purda dotyczącego wspólnej realizacji zadania pn. „Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego w województwie warmińsko-mazurskim na DK 53 w miejscowości Trękusek w ramach PBDK — Program Likwidacji Miejsc Niebezpiecznych”.

Szczegółowe warunki realizacji zadania powinno określać stosowne porozumienie zawarte między właściwymi zarządcami dróg.

Zawarcie przedmiotowego porozumienia wiąże się z zaciągnięciem przez gminę zobowiązania pieniężnego. Konieczne jest zatem zabezpieczenie odpowiedniej kwoty wydatków w uchwale budżetowej, jeżeli wydatki zostaną poniesione w tym samym roku, w którym zawarte zostanie porozumienie, jeżeli wydatki poniesione mają zostać w kolejnych latach należy ująć porozumienie w załączniku przedsięwzięć do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej.

Zdaniem tut. Izby przekazane środki z budżetu jednostki samorząd terytorialnego należy klasyfikować w § 659 „Środki przekazane przez jednostki samorządu terytorialnego na finansowanie lub dofinansowanie zadania inwestycyjnego z zakresu zarządzania drogami publicznymi krajowymi” uwzględniając rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych /Dz. U. z 2014 r. poz. 1053 z późn. zm./.

Jednocześnie tut. Izba wskazuje, że w działalności nadzorczej stosuje się zasadę ex post.
Oznacza to, że przedmiotem badania nadzorczego są konkretne rezultaty działalności organów jednostki samorządu terytorialnego. Nadzór Izby dokonywany jest w celu usunięcia z obrotu prawnego aktów niezgodnych z prawem. Tym samym, procedura postępowania nadzorczego wobec uchwał wydanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego prowadzona jest jedynie wobec aktów już podjętych. W zakresie uchwał wiążące są jedynie rozstrzygnięcia nadzorcze Kolegium Izby. Brak jest podstaw prawnych do podejmowania czynności nadzorczych lub opiniodawczych wobec dokumentów, które dopiero mają zostać podjęte.

W tym miejscu należy wskazać, że Izba nie ma uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa. W związku z tym niniejsze wyjaśnienie należy potraktować, jako stanowisko Izby, które nie jest wiążące dla wnioskującego o udzielenie wyjaśnienia, jak również dla organów rozstrzygających w konkretnych sprawach.

{Urząd Gminy Purda, 2021-04-14, sygn. -}
{RIO Olsztyn, 2021-04-29, sygn. RIO.III.072-38/2021}