Możliwości dofinansowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi środkami innymi niż opłata z tytułu gospodarowania odpadami komunalnymi

Stanowisko RIO Wrocław:

Do Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu wpłynął w dniu 22 stycznia 2021 r. wniosek Gminy Podgórzyn z dnia 11 stycznia 2021 r. (znak OŚ.623.5.2021) o udzielenie wyjaśnień w sprawie stosowania przepisów o finansach publicznych, w którym zadano szereg pytań dotyczących możliwości dofinansowania systemu gospodarki odpadami komunalnymi środkami innymi niż opłata z tytułu gospodarowania odpadami komunalnymi.

W odpowiedzi na wniosek informuję, co następuje.

Zgodnie z regulacjami art. 6c ust. 1 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2020 r. poz. 1439 z późn. zm.), zwanej dalej „u.c.p.g.”, gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Ponadto w myśl art. tic ust. 2 u.c.p. g. rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.

Jak stanowi art. 6h u.c.p.g. właściciele nieruchomości, o których mowa w art. 6c u.c.p.g., są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie z art. 6j ust. 1 u.c.p.g. w przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn:

1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, lub

2) ilości zużytej wody z danej nieruchomości, lub

3) powierzchni lokalu mieszkalnego

— oraz stawki opłaty ustalonej na podstawie art. 6k ust. 1 u.c.p. g.

Ponadto, w myśl art. 6j ust. 2 u.c.p.g. w przypadku nieruchomości, o której mowa w art. 6c ust. 1, rada gminy może uchwalić jedną stawkę opiaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego.

Zgodnie z art. 6j ust. 2 u.c.p.g. w przypadku nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn zadeklarowanej liczby pojemników lub worków, przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych powstających na danej nieruchomości, oraz stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6k ust. 1 pkt 2 u.c.p.g.

W myśl art. 6k ust. 1 u.c.p.g. rada gminy, w drodze uchwały winna:

1) dokonać wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi spośród metod określonych w art. 6j ust. 1 i 2 u.c.p.g. oraz ustalić stawkę takiej opłaty; dopuszcza się stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy;

2) ustalić stawkę opłaty za pojemnik lub worek o określonej pojemności, przeznaczony do dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem — za m2 powierzchni lokalu mieszkalnego;

4) w przypadku metody, o której mowa w art. 6j ust. 2 – 5,63% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem – za gospodarstwo domowe;

5) w przypadku metody, o której mowa w art. 6j ust. 3 – 32% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzanego na 1 osobę ogółem za pojemnik o pojemności 1100 litrów lub 1% przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem za worek o pojemności 120 litrów, przeznaczone do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości; za pojemniki lub worki o mniejszej lub większej pojemności stawki opłat ustala się w wysokości proporcjonalnej do ich pojemności.

Ponadto jak stanowi art. 6k ust. 2b u.c.p.g. rada gminy, ustalając stawki opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, może uwzględnić stopień, w jakim dochody ze środków własnych pozyskanych ze sprzedaży surowców wtórnych i produktów przygotowanych do ponownego użycia pokrywają koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.

Konsekwencją regulacji zawartych w art. 6k ust. 2a i 2b u.c.p.g. może być niedobór środków finansowych z tytułu opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi niezbędnych celem pokrycia wydatków systemu gospodarowania odpadami komunalnymi. W takim przypadku, pomimo tego że system ten winien być oparty na zasadzie samofinansowania (m.in. wyrok NSA z dnia 28 czerwca 2017 r., II FSK 1072/17), niezbędne jest dofinansowanie tego systemu z innych środków będących w dyspozycji gminy (dochody własne, subwencja ogólna).

System gospodarowania odpadami komunalnymi może być również dofinansowywany środkami z tytułu opłat i kar, o których mowa w art. 402 ust. 4, 5 i 6 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1219 z późn. zm.) (dalej — p.o.ś.). Jak stanowi art. 403 ust. 2d p.o.ś. do zadań własnych gmin należy finansowanie ochrony środowiska w zakresie określonym w art. 400a ust. 1 pkt 2, 5, B, 9, 15, 16, 21—25, 29, 31, 32 i 38-42 p.o.ś. w wysokości nie mniejszej niż kwota wpływów z tytułu opłat i kar, o których mowa w art. 402 ust. 4, 5 i 6 p.o.ś., stanowiących dochody budżetów gmin, pomniejszona o nadwyżkę z tytułu tych dochodów przekazywaną do wojewódzkich funduszy. Zgodnie z art. 400a ust. 1 pkt 8 p.o.ś. finansowanie ochrony środowiska i gospodarki wodnej obejmuje przedsięwzięcia związane z gospodarką odpadami. W świetle powyższego uznać należy, że mogą one być przeznaczone, w szczególności na realizację przedsięwzięć z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi stanowiących element gminnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi.

Informuję równocześnie, że przestawione przez Izbę stanowisko nie jest prawnie wiążącą wykładnią obowiązujących przepisów prawa.

{RIO Wrocław, 2021-02-22, sygn. P.WR.54.5.2021}
{Urząd Gminy Podgórzyn, 2021-01-11, sygn. OŚ.623.5.2021}