Pytanie:
Działając na postawie art. 1 ust. 2 pkt 1, w zw. Z art. 11 ust. 1 pkt 2 oraz art. 5 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (T. j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2137), proszę o pomoc w trybie pilnym w rozstrzygnięciu następującej kwestii:
W Gminie Wąpielsk, która jest gminą typowo wiejską, od roku 2015 został wyodrębniony w budżecie fundusz sołecki. Część sołectw w ramach przedsięwzięć zaplanowanych do realizacji na rok 2020, zdecydowała o zorganizowaniu Imprez Mikołajkowych we współpracy ze szkołami, których celem ma być m. in. kultywowanie tradycji św. Mikołaja, możliwość spotkania się mieszkańców, integracji międzypokoleniowej i pobudzanie do aktywności. Z uwagi na aktualne obostrzenia i ograniczenia obowiązujące w kraju dnia od 26 listopada 2020 r. do 27 grudnia 2020 r., spowodowane przez COVID-19, Sołtysi, jako organy wykonawcze w sołectwach, w celu wydatkowania zaplanowanych na ten cel środków w ramach funduszu sołeckiego w 2020 r., chcą zakupić dla dzieci z poszczególnych sołectw paczki ze słodyczami i dostarczyć je najmłodszym mieszkańcom do ich domów rodzinnych.
Naszym zdaniem realizacja wydatków na zakup paczek dla dzieci, w sposób zaproponowany przez część Sołtysów, ze środków publicznych jakimi są środki z funduszu sołeckiego, stoi w sprzeczności z art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim, zgodnie z którym środki funduszu przeznacza się na realizację przedsięwzięć będących zadaniami własnymi gminy, służącymi poprawie warunków życia mieszkańców i zgodnymi ze strategią rozwoju gminy. Celem zaplanowanych przez Sołectwa Imprez Mikołajkowych miało być m. in. kultywowanie tradycji św. Mikołaja, możliwość spotkania się mieszkańców, integracji międzypokoleniowej i pobudzanie do aktywności, natomiast zakup paczek ze słodyczami dla dzieci będzie służyć zaspokojeniu indywidualnych, a nie zbiorowych potrzeb tylko części mieszkańców i nie przyczyni się w żaden sposób do poprawy warunków życia mieszkańców sołectwa.
Wobec powyższego i z uwagi na kończący się rok budżetowy oraz przedstawianą przez Sołtysów argumentację, że środki z funduszu sołeckiego przeznaczone na ww. cel nie zostaną wykorzystane i pozostaną w budżecie gminy, proszę o pomoc i zajęcie stanowiska w rozstrzygnięciu przedmiotowej kwestii.
Stanowisko RIO Bydgoszcz:
W odpowiedzi na pismo z dnia 9 grudnia 2020 r. znak W.3251.2.20, dotyczące możliwości finansowania z funduszu sołeckiego w ramach zaplanowanego przedsięwzięcia Imprez Mikołajkowych wyłącznie zakupu słodyczy dla dzieci, Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 2137) wskazuje, że zgodnie z treścią art. 2 ust. 6 ustawy z dnia 21 lutego 2014 r. o funduszu sołeckim (Dz. U z 2014 r., poz. 301 ze zm.), środki funduszu przeznacza się na realizację przedsięwzięć, które są zadaniami własnymi gminy, służą poprawie warunków życia mieszkańców sołectwa i są zgodne ze strategią rozwoju gminy. Zgodnie z treścią art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 506 z późn. zm.) do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty. Zadania te obejmują m. in. sprawy z zakresu kultury; kultury fizycznej i turystyki; wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywności obywatelskiej; promocji gminy.
Biorąc pod uwagę treść powyższych przepisów należy wskazać, że możliwość realizacji poszczególnych zadań ze środków funduszu sołeckiego jest uzależniona od łącznego spełnienia wszystkich warunków określonych w tych przepisach. Dokonanie oceny, że oznaczony wydatek w ściśle określonych uwarunkowaniach spełnia wskazane wyżej wymogi, należy do organów gminy. Organy te w ramach posiadanych kompetencji, posiadanej wiedzy w zakresie uwarunkowań lokalnych oraz warunków życia mieszkańców powinny dokonać oceny zgodności danego zadania ze strategią rozwoju gminy oraz oceny, czy lub w jakim zakresie planowane do realizacji przedsięwzięcie będzie służyło poprawie życia mieszkańców.
Przekładając powyższe zasady na stan faktyczny opisany przez Pana Wójta wydaje się, że sam zakup słodyczy dla dzieci z terenu sołectwa nie stanowi wykonania zaplanowanego w funduszu sołeckim przedsięwzięcia organizacji Imprez Mikołajkowych. Ograniczenia związane ze stanem epidemii, w szczególności w zakresie działalności kulturalnej i możliwości organizacji zgromadzeń nie obowiązują dopiero od 26 listopada 2020 r.. zatem zmiana formuły przedmiotowego przedsięwzięcia powinna być przemyślana dużo wcześniej. Natomiast nic nie stoi na przeszkodzie, skoro Imprezy Mikołajkowe miały być organizowane we współpracy ze szkołami, aby przeprowadzić te zadania z wykorzystaniem zdalnych metod komunikacji, tak jak przeprowadzane są obecnie zajęcia szkolne, z wykorzystaniem potencjału szkół i instytucji kultury. Decyzja jednakże, czy odstąpić w ogóle od wykonania danego przedsięwzięcia, czy przeprowadzić je w odmiennej od pierwotnie zakładanej formy należy do organów gminy i sołectwa oraz zaangażowanych mieszkańców.
Przedstawiając powyższe, informuję jednocześnie, że stanowisko zaprezentowane w piśmie nie jest prawnie wiążącą wykładnią obowiązujących przepisów prawa, a stanowi jedynie pogląd tutejszej Izby w zakresie zagadnień objętych zapytaniem.
{Urząd Gminy Wąpielsk, 2020-12-09, sygn. W.3251.2.2020}
{RIO Bydgoszcz, 2020-12-15, sygn. RIO-NR.K-432-27/2020}