Stan faktyczny:
Do Gminy wpływają zgłoszenia mieszkańców odnośnie konieczności działań mających na celu pomoc rannym dzikim zwierzętom (np.: bocianom, lisom, dzikom), usunięcie zagrożenia spowodowanego przez dzikie zwierzęta, które przebywają w miejscach publicznie dostępnych oraz prywatnych posesjach. Te zwierzęta wymagają najczęściej interwencji weterynarza, poniesienia kosztów transportu oraz leczenia w ośrodku rehabilitacyjnym dla zwierząt.
Pytanie:
Czy Gmina ma prawo ponosić koszty związane z wyłapywaniem, transportem oraz leczeniem dzikich zwierząt, które przebywają w miejscach publicznie dostępnych oraz posesjach prywatnych?
Stanowisko własne:
Gmina zgodnie z uregulowaniami zawartymi w ustawie o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r. (Dz. U. z 2020 poz. 713) realizuje zadania własne /art. 7/, zadania zlecone z zakresu administracji rządowej /art. 8/ jak i zgodnie z art. 6 do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów i jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w sprawach należy do gminy. W kontekście ustawy o samorządzie gminnym sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym to wszystkie sprawy wynikające z przepisów prawa, nakładających na władzę publiczną określone uprawnienia lub obowiązki o charakterze wykonawczym, których realizacja następuje na obszarze podstawowej jednostki samorządu terytorialnego.
Warunkiem zgodności z prawem wydatków ponoszonych przez gminę jest ich zgodność z dyspozycją właściwego przepisu prawa materialnego. Zasada ta znalazła swój wyraz w art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 poz. 869 ze zm.), który stanowi że jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
Gmina ma realizować zadania własne z zakresu ochrony środowiska i zwierząt na podstawie art. 7 ust. 1 pkt. 1) u.s. g. Realizacja tego zadania znaj duje odzwierciedlenie w zapisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 638) tj. w art. 11 i 11a, który przewiduje zapobieganie bezdomności zwierząt i zapewnienie im opieki między innymi przez uchwalenie Gminnego programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.
Art. 4 pkt. 16) definiuje pojęcie zwierząt bezdomnych, którymi są: zwierzęta domowe lub gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod której opieką trwale dotąd pozostawały.
Katalog spraw, o którym mowa w art. 11 ust. 2 ustawy, choć ma otwarty charakter, nie jest wyliczeniem przykładowym. Ustawodawca nałożył na prawodawcę lokalnego obowiązek uszczegółowienia w drodze uchwały programu, który ma status aktu prawa miejscowego. Analizując art. 11a ust. 2 ust. 3a oraz ust. 5 ustawy stwierdzić należy, iż przepisy te wskazują na elementy obligatoryjne, jakie ma zawierać program oraz na możliwość wprowadzenia regulacji innych niż wymienione w art. 11 ust. 2 ustawy, ale związanych z opieką nad zwierzętami bezdomnymi oraz z zapobieganiem bezdomności zwierząt ustawy stanowi, iż „program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt obejmuje w szczególności:”, co oznacza, iż poza katalogiem wymienionym w przepisie, przedmiotem regulacji zawartej w uchwale mogą być także inne kwestie, ale nie aspekty dowolne. Nie można bowiem tracić z pola widzenia tego, że program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt jest aktem prawa miejscowego, jest źródłem prawa. Prawodawca lokalny ma obowiązek unormować – wypełnić treścią normatywną ten zakres spraw, jaki ustawodawca mu powierzył (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 4 grudnia 2019 r. sygn. akt IV SA/Po 673/19).
W w/w ustawie zostało zdefiniowane pojęcie zwierząt dzikich w art. 4 pkt. 21, że są to zwierzęta nieudomowione żyjące w warunkach niezależnych od człowieka. W przypadku tych zwierząt ustawodawca nie przewidział obowiązku gminy co do zapewnienia opieki tym zwierzętom.
Reasumując nie ma przepisów prawa materialnego, które umożliwiałyby Gminie ponoszenie jakichkolwiek kosztów związanych z sytuacjami opisanymi w stanie faktycznym opinii.
Stanowisko RIO Łódź:
W odpowiedzi na pismo zawierające wniosek o udzielenie wyjaśnienia w przedmiocie możliwości ponoszenia przez Gminę kosztów związanych z wyłapywaniem, transportem oraz leczeniem dzikich zwierząt, które przebywają w miejscach publicznie dostępnych oraz posesjach prywatnych – uprzejmie informuję, że w przedmiotowej sprawie Izba podziela stanowisko Miasta przedstawione w skierowanym zapytaniu.
Tym samym, w ocenie Izby, w obowiązującym stanie prawnym, brak jest podstaw do ponoszenia przez Miasto tego typu kosztów.
{Urząd Miejski w Łasku, 2020-09-25, sygn. -}
{RIO Łódź, 2020-10-29, sygn. WA 4120-23/2020-w}