Stan faktyczny:
Podczas jednej z sesji Rady Miejskiej, Radni dyskutowali nad możliwością ponoszenia ze środków budżetu gminy wydatków związanych z bieżącym utrzymaniem obiektów związanych ze sportem i rekreacją, z których korzystają mieszkańcy naszej gminy, a zlokalizowanych na nieruchomości, do której gmina nie posiada ani tytułu własności, ani innego tytułu władania.
Pytanie:
Czy dopuszczalnym z punktu widzenia ustawy o finansach publicznych i ustawy o samorządzie gminnym będzie ponoszenie przez gminę wydatków związanych z bieżącym utrzymaniem nieruchomości, do której gmina nie posiada ani tytułu własności, ani innego tytułu władania?
Stanowisko własne:
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt. 10 ustawy o samorządzie gminnym do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym m.in. w zakresie kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych. Z art. 216 ust. 2 pkt 1 ustawy o finansach publicznych wynika, że wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne jednostek samorządu terytorialnego. Z treści przepisu art. 44 ust. 2 ustawy o finansach publicznych wynika, że jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
Mając na uwadze ww. przepisy prawa, w naszej ocenie, gmina może ponosić wydatki tylko w stosunku do tych obiektów, do których ma tytuł własności lub posiada inny tytuł władania. Każdy wydatek ze środków publicznych może być dokonany tylko na podstawie konkretnego tytułu prawnego, tj. zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków.
Stanowisko RIO Białystok:
Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku, odpowiadając na wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych z dnia 17.09.2020 roku, otrzymany w dniu 18.09. b.r., podziela stanowisko własne wyrażone przez wnioskodawcę w sprawie oceny prawnej zdarzenia przyszłego i uzupełniająco wskazuje.
Jak wynika z art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach publicznych (t.j. Dz. U. z 2019 r., poz. 869), jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne należące do sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków, przy czym owe wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne jednostki samorządu terytorialnego, o czym z kolei stanowi ustawodawca w art. 216 ust. 2 pkt. 1 ustawy o finansach publicznych. Analiza sytemu prawnego prowadzi do wniosku, że gmina może co do zasady ponieść wydatki związane z bieżącym utrzymaniem obiektów związanych ze sportem i rekreacją, w drodze wydatku bezpośredniego z budżetu bądź poprzez udzielenie dotacji innym podmiotom, przy czym realizacja wydatku bezpośredniego z budżetu możliwa jest pod warunkiem posiadania przez gminę praw do nieruchomości.
Ponadto w regulacjach prawnych znajduje również uzasadnienie aspekt finansowania bieżącego utrzymania obiektów sportowych, pod warunkiem że te położone są na nieruchomości przeznaczonej do użytku publicznego a realizowane na niej zadania stanowią przedsięwzięcie celu publicznego w rozumieniu art. 221 ust.l i 2 ustawy o finansach publicznych, inne niż zadania pożytku publicznego wskazane w art. 4 ustawy z dnia 24 kwietnia 20023 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz. U. z 2020r., poz. 1057). Powyższa analiza umożliwiałaby rozważenie udzielenia dotacji z zastosowaniem przepisów uchwały prawa miejscowego wskazanej w art. 221 ust. 4 ustawy o finansach publicznych.
Dokonując dalszej analizy w zakresie możliwości finansowania przez gminę zadań własnych w zakresie kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowych, które służą zaspokajaniu zbiorowych potrzeb wspólnoty o czym stanowi art. 7 ust. 1 pkt.l 0. ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020r., poz. 713:t.j), należy przyjąć, że takie określenie zadania własnego w zakresie sportu powoduje, że obejmuje ono także inne działania, które składają się na pojęcie kultury fizycznej. Wprost wynika to z analizy tego pojęcia zawartego w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 25 czerwca 2010 roku o sporcie (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1133), który stwierdza, że na kulturę fizyczną składają się działania obejmujące swym zakresem sport, wychowanie fizyczne oraz rehabilitację ruchową. Zadania w zakresie sportu będą jednak stanowiły przeważającą część działań określanych w ustawach ustrojowych, lecz nie wyklucza to obowiązku realizacji działań związanych z pozostałymi elementami szeroko rozumianej kultury fizycznej.
W ślad za powyższym należy zaznaczyć, że zadania z zakresu sportu mają charakter zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Ustawodawca, odnosząc się do zadań jednostek samorządu, wprost uregulował kwestię obligatoryjności działania organów jednostek na rzecz wspierania sportu na ich terytorium. W myśl art. 27 ustawy o sporcie tworzenie warunków sprzyjających rozwojowi sportu, w tym warunków o charakterze organizacyjnym, na obszarze jednostki stanowi jej zadanie własne. Prawodawca upoważnił także organ stanowiący jednostki samorządu do określenia w drodze uchwały warunków oraz trybu finansowania realizacji tego zadania własnego. W treści takiej uchwały organ stanowiący ma obowiązek określenia celu publicznego, który jednostka ta zamierza osiągnąć poprzez realizację zadania własnego. Warto tu zauważyć, że podjęcie tej uchwały nie stanowi obowiązku organu stanowiącego, ponieważ zgodnie z przepisem art. 27 ust. 2 ustawy o sporcie może on, ale nie musi, podjąć uchwałę w tym zakresie. Gdy jednak uchwała w tym przedmiocie zostanie przegłosowana, musi ona przewidywać w swej treści szczegółowe rozwinięcie zakresu finansowania, określać warunki oraz tryb finansowania zadania własnego jednostki samorządu terytorialnego.
Kolejnym ważnym aktem normatywnym regulującym finansowanie działalności sportowej między innymi przez gminę jest ustawa z dnia 24.04.2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r., poz. 1057:t.j.). Ustawodawca przewiduje w jej treści zagadnienia finansowana sportu oraz kultury fizycznej, określając jednocześnie zasady funkcjonowania oraz rodzaje organizacji pożytku publicznego.
Reasumując należy wskazać, że prawno – finansowe aspekty wspierania sportu przez samorząd gminny ustawodawca przewidział w przepisach ustawy o finansach publicznych, ustawy o sporcie czy też ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Oznacza to, że ustawodawca, uchwalając w/w ustawy przewidział między innymi dla gmin szeroki zakres możliwości związanych ze wsparciem działalności sportowej, realizowanej w ramach zadań własnych gminy, przy spełnieniu przewidzianych prawem przesłanek warunkujących zasadność wsparcia finansowego, o którym powyżej.
W aktualnie obowiązującym porządku prawnym brak jest podmiotu upoważnionego do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa. Niniejsze stanowisko w sprawie proszę potraktować jako niewiążącą opinie prawną.
{Urząd Gminy Łapy, 2020-09-17, sygn. nieznana}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku, 2020-10-19, sygn. RIO.II-025-28/20}