Stan faktyczny:

Osoba pobierała z Ośrodka Pomocy Społecznej przyznane w drodze decyzji administracyjnych:

– świadczenia wychowawcze w oparciu o przepisy ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci
– świadczenia z funduszu alimentacyjnego w oparciu o ustawę o pomocy osobom uprawnionym do alimentów
– zasiłek rodzinny z dodatkami w oparciu o ustawę o świadczeniach rodzinnych.

W stosunku do w/w osoby zostały wydane decyzje o uznaniu świadczeń za nienależnie pobrane świadczenia i zobowiązujące do ich zwrotu. Osoba nie dokonała wpłaty nienależnie pobranych świadczeń w wyznaczonym terminie.

W związku z powyższym wystosowano do strony upomnienie. Osoba nie dokonała wpłaty należności w terminie.

Biorąc powyższe pod uwagę wystosowano do urzędu skarbowego tytuły wykonawcze zgodnie z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W odpowiedzi na wystawione tytuły wykonawcze po przeprowadzonym postępowaniu wyjaśniającym urząd skarbowy wystosował postanowienia o umorzeniu postępowań egzekucyjnych w związku z brakiem jakichkolwiek składników majątku zobowiązanego oraz w związku z tym aby nie narażać wierzyciela na dalsze koszty postępowania.

Od dnia wydania decyzji o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, świadczeń wychowawczych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego upłynęło 3 lata. Przedmiotowe decyzje stały się ostateczne.

Bieg terminu przedawnienia nie został przerwany.

Pytanie:

1. Czy W związku z faktem, iż od dnia wydania decyzji o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, świadczeń wychowawczych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego upłynęło 3 lata można uznać, że w/w świadczenia uległy przedawnieniu?

2. Czy można dokonać ich księgowego odpisu i nie wykazywać ich w sprawozdaniach finansowo – księgowych?

3. Czy można mimo przedawnienia nadal dochodzić ich zwrotu?

Stanowisko własne:

Ad. 1. Według organu w związku z faktem, iż od dnia wydania decyzji o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranych świadczeń upłynęło 3 lata świadczenia uległy przedawnieniu. Przepisy ustawy o świadczeniach rodzinnych, ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów oraz ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci nie zawierają i nigdy nie zawierały regulacji zobowiązującej organ właściwy w rozumieniu wskazanych wyżej ustaw tj. burmistrza do stwierdzenia z urzędu przedawnienia lub umarzania z urzędu nienależnie pobranych świadczeń z uwagi na ich przedawnienie.

Aby można było doprowadzić do przedawnienia należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń, należność ta musi zostać ustalona na mocy ostatecznej decyzji administracyjnej. Instytucja przedawnienia polega na tym, że jej zaistnienie na skutek upływu terminów określonych we wskazanych wyżej przepisach prawnych pozwala na skuteczne uchylenie się od zaspokojenia roszczeń w stosunku do podmiotu będącego wierzycielem. Ustawodawca wprowadził trzyletni okres przedawnienia, liczony od dnia w którym decyzje o ustaleniu i zwrocie należności stała się ostateczna.

Ad. 2. Według organu przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia należności. W związku z faktem, iż przedawnienie nie powoduje wygaśnięcia należności powinno się nadal dochodzić jej zwrotu z tym zastrzeżeniem, iż zobowiązany może się skutecznie uchylić od zaspokojenia zobowiązania pod zarzutem jego przedawnienia. Nie ma podstaw do dokonania jej odpisu w księgach rachunkowych i należy nadal te należności wykazywać w sprawozdaniach finansowo – księgowych.

Ad. 3. W ocenie organu przedawnione należności z w/w tytułów podlegają zwrotowi i mogą być potrącane z bieżąco wypłacanych dłużnikowi świadczeń zgodnie z ustawą o świadczeniach rodzinnych, ustawą o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawą o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. W związku z powyższym nadal należy dochodzić ich zwrotu do całkowitego zaspokojenia należności.

Stanowisko RIO Kielce:

Wnioskiem z dnia 26.08.2020 roku, doręczonym na adres Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach w dacie 31.08.2020 roku, zwróciła się Pani o udzielenie odpowiedzi na pytania:

1. Czy w związku z faktem, iż od dnia wydania decyzji o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, świadczeń wychowawczych, świadczeń z funduszu alimentacyjnego upłynęło 3 lata można uznać, że w/w świadczenia uległy przedawnieniu?

2. Czy można dokonać ich księgowego odpisu i nie wykazywać ich w sprawozdaniach finansowoksięgowych?

3. Czy można mimo przedawnienia nadal dochodzić ich zwrotu?

Z opisu stanu faktycznego, zawartego we wniosku wynika, że w stosunku do świadczeniobiorcy wydano decyzje o uznaniu świadczeń za nienależnie pobrane. Od dnia wydania decyzji upłynęły 3 lata. Decyzje stały się ostateczne. Bieg terminu przedawnienia nie został przerwany. W wyniku braku wpłaty należności, przeprowadzono postępowanie egzekucyjne zakończone umorzeniem postępowań egzekucyjnych przez urząd skarbowy, w związku z brakiem jakichkolwiek składników majątkowych zobowiązanego.

Odpowiadając na postawione pytanie, wskazać należy na następujące okoliczności.

Ad. 1. Zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tekst jedno Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 ze zm.) – dalej u.p.p.w.d, art. 30 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedno Dz. U. z 2020 r. poz. 111 ze zm.) – dalej u.ś.r., art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 808 ze zm.) – dalej u.p.o.u.a, należności z tytułu nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego, nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych, nienależnie pobranych świadczeń alimentacyjnych ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat, licząc od dnia, w którym decyzja o ustaleniu i zwrocie nienależnie pobranego świadczenia wychowawczego stała się ostateczna.
Wskazane w opisie stanu faktycznego należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń uległy przedawnieniu, w związku z upływem terminu ustawowego, wynikającego z powołanych wyżej przepisów.

Ad. 2. Jednostka winna dokonać księgowego odpisu należności, które uległy przedawnieniu i nie wykazywać ich w sprawozdaniach finansowo-księgowych. Na powyższą okoliczność należy załączyć do akt sprawy pisemną informację o przedawnieniu należności wymienionych w decyzji o ustaleniu i zwrocie.

Ad. 3. Stosownie do art. 25 ust. 7 u.p.p.w.d, art. 30 ust. 6 u.ś.r., art. 23 ust. 5 u.p.o.u.a, kwoty nienależnie pobranych świadczeń ustalone ostateczną decyzją podlegają potrąceniu z wypłacanych świadczeń. W myśl powołanych przepisów określenie „podlegają potrąceniu” oznacza obowiązek dokonywania potrąceń. Nie jest jednak możliwym dokonywanie przedmiotowych potrąceń w sytuacji gdy należności z tytułu nienależnie pobranych świadczeń uległy już przedawnieniu.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Kielcach, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{OPS w Sandomierzu, 2020-08-26, sygn. brak}
{RIO Kielce, 2020-09-11, sygn. WI.54.52.2020}