Stan faktyczny:

Gmina Świątniki Górne, działając na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2017r. o finansowaniu zadań oświatowych (t. jedn. Dz. U. z 2020r. poz.17 ) udzieliła w roku 2019 dotacji dla niepublicznej szkoły podstawowej, działającej na jej terenie. Szkoła ta została wpisana do ewidencji szkół i placówek niepublicznych, prowadzonej przez Gminę Świątniki Górne.

Zgodnie z postanowieniem Małopolskiego Kuratora Oświaty (sprawującego nadzór pedagogiczny na działalnością szkół i placówek) oraz ze statutem placówki, Szkota ta jest szkołą niepubliczną o uprawnieniach szkoły publicznej. W ciągu roku 2019, szkoła składała w terminie do 5 dnia każdego miesiąca, informacje o ilości uczniów w danym miesiącu, wykazując ich w szczegółowości: dane osobowe ucznia, przyporządkowanie ucznia do danej klasy oraz informacje o posiadaniu przez ucznia orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Na podstawie tak otrzymanej informacji Gmina dokonywała wypłat miesięcznych transz dotacji. Przepis art. 26 ust 1 cyt. ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, uzależnia wypłatę dotacji dla szkoły niepublicznej od kwoty przewidzianej na takiego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej. W związku z powyższym podstawą ustalenia wysokości dotacji dla uczniów tej szkoły, była metryczka subwencji oświatowej 2019 dla Gminy Świątniki Górne. W roku 2019, w związku z zaplanowanym wzrostem wynagrodzeń od 01.09.2019r. nastąpił wzrost subwencji oświatowej, a Gmina Świątniki Górne otrzymała dodatkowe środki oraz dodatkową metryczkę subwencji oświatowej 2019r. W dniu 02 października 2019r. Ministerstwo Edukacji Narodowej zamieściło na swoich stronach informacje jak należy dokonywać aktualizacji dotacji w związku z dodatkową kwotą subwencji. Opierając się na tym algorytmie Gmina Świątniki Górne, dokonała ponownego przeliczenia dotacji dla wskazanej szkoły, kierując się literalnym brzmieniem art. 26 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, który artykułuje, iż niepubliczne szkoły, w których jest realizowany obowiązek szkolny, otrzymują na każdego ucznia dotację z budżetu jednostki, samorządu terytorialnego będącej dla tych szkół organem rejestrującym, w wysokości równej kwocie przewidzianej na takiego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego.

Z uwagi na fakt, iż zabieg zwiększenia subwencji oświatowej został dokonany po raz pierwszy w trakcie roku budżetowego oraz niejednoznaczność przepisów art. 26 ust 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, w relacji do wytycznych zawartych w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2019r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2019 (Dz.U. z 2019r. poz. 1662), Gmina zwiększyła i wypłaciła dotację dla tej Szkoły, obliczając na nowo roczna kwotę dotacji w części wynikającej z kwoty przewidzianej dla danego ucznia w części oświatowej subwencji ogólnej. Pogłębiona analiza przepisów oraz powzięte wątpliwości w zakresie prawidłowości dokonanej czynności wypłaty zwiększonej — skorygowanej kwoty dotacji dla wskazanej szkoły, stały się asumptem do wystąpienia w dniu 08 stycznia 2020r. do Departamentu Współpracy z Samorządem Terytorialnym w Ministerstwie Edukacji Narodowej z prośbą o wyjaśnienie kwestii zwiększenia dotacji dla niepublicznej szkoły podstawowej w związku ze wzrostem subwencji oświatowej na podwyżki dla nauczycieli od dnia 01 września 2019r. Swoje stanowisko Ministerstwo wyraziło w korespondencji, przesłanej w dniu 06 lutego 2020r. (korespondencja w załączeniu). Zgodnie z wyjaśnieniami MEN, aktualizacja kwot dotacji była niezbędna jedynie w stosunku do niesamorządowych publicznych jednostek systemu oświaty.

Jednocześnie Ministerstwo zwróciło uwagę, iż nadzór nad gospodarka finansową jednostek samorządu terytorialnego sprawują regionalne izby obrachunkowe. W związku z tak jednoznaczną interpretacją Ministerstwa Edukacji Narodowej, która wyrażona została również w art. 14 ust 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2019r. o zmianie ustawy — Karta nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019r. poz. 1287) oraz w uzasadnieniu do cyt. Ustawy zmieniającej, gdzie ustawodawca zapisał „(…) W zawiązku ze zwiększeniem wynagrodzeń nauczycieli od dnia 1 września 2019r. zagwarantowano publicznym niesamorządowym przedszkolom, innym formom wychowania przedszkolnego, szkołom i placówkom zwiększenie dotacji wypłacanych z budżetów JST na podstawie przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. JST dokonują aktualizacji kwot dotacji do dnia 31 października 2019 r. Oznacza to, że dodatkowe środki zostaną przekazane w ramach dotacji najpóźniej w-` miesiącu listopadzie i grudniu 2019r.” — Gmina, dokonując rozliczenia przekazanej dotacji za rok 2019r., wskazała dotowanej szkole wystąpienie dotacji pobranej w nadmiernej wysokości, zobowiązując jednostkę dotowaną do jej zwrotu, w trybie art. 252 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (t. jedn. Dz. U. z 2019r. poz. 869 ze zm.). Pismo o rozliczeniu dotacji ze wskazaniem kwoty dotacji pobranej w nadmiernej wysokości zostało przekazane do jednostki dotowanej w dniu 30 marca br.

W związku z faktem, że podmiot dotowany (wskazana szkoła) nie wykonał dyspozycji zwrotu, zostało w dniu 28 maja br. wszczęte postepowanie administracyjne w sprawie zwrotu dotacji pobranej w nadmiernej wysokości (w trybie art. 61 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego — t. jedn. Dz. I.I. z 2020r. poz. 256). Wszczęcie postępowania administracyjnego nastąpiło zgodnie z art. 46 pkt 20 ustawy z 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U. poz. 875) — dalej „ustawa zmieniająca”, z dniem 16.05.2020 r. uchylony został art. 15zzr i 15zzs ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. poz. 374) — dalej „ustawa zmieniana”.

Uchylone przepisy przewidywały wstrzymanie rozpoczęcia i zawieszenie biegu terminów w postępowaniu administracyjnym (terminów prawa materialnego i terminów procesowych) w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19.

Pytanie:

1. Czy w związku ze wzrostem subwencji oświatowej na podwyżki dla nauczycieli od Ol września 2019r. należało dokonać skorygowania tj. zwiększenia dotacji dla wskazanego podmiotu dotowanego tj. niepublicznej szkoły podstawowej?

2. Czy działanie Gminy w zakresie domagania się zwrotu dotacji, w trybie art. 252 ustawy o finansach publicznych jest prawidłowe?

Stanowisko własne:

1. W związku ze zmianami wprowadzonymi przepisami ustawy z 13.06.2019 r. o zmianie ustawy — Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1287) — dalej u.z.KN, MEN dokonał nowelizacji rozporządzenia w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej, przepisami rozporządzenia z 27.08.2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu podziału części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w roku 2019 (Dz. U. poz. 1662). Ustalono, że kwota subwencji zostanie zwiększona o kwotę korygującą, której wysokość została uzależniona od ogólnej kwoty korygującej po odliczeniu rezerwy, o której mowa w art. 28 ust. 2 ustawy z 13.11.2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, dodatkowej przeliczeniowej liczby uczniów w publicznych szkołach i placówkach w i-tej jednostce samorządu terytorialnego, ustalonej na podstawie danych systemu informacji oświatowej dla bazowego roku szkolnego według stanu na dzień 30.09.2018 r. i dzień 10.10.2018 r. oraz sumy liczby uczniów dla wszystkich jednostek samorządu terytorialnego_ Obowiązek zweryfikowania kwoty dotacji ustawodawca przewidział jednakże wyłącznie dla szkół publicznych — o czym stanowi art. 14 ust. 4 u.z.KN. W świetle powołanej regulacji, w związku ze zwiększeniem średnich wynagrodzeń nauczycieli do dotacji wypłacanych publicznym przedszkolom, innym formom wychowania przedszkolnego, szkołom i placówkom na podstawie art. 15, art. 16, art. 18, art. 20, art. 25 ust. 1-4 i 8, art. 28, art. 30, art. 31 ust. 1 i art. 40 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, stosuje się art. 43 ust. 1 pkt 4 u.f.z.o. (tj. aktualizacja w szczególnie uzasadnionych przypadkach), z tym że aktualizacji kwot dotacji dokonuje się do dnia 31.10.2019 r, Ustawodawca nie rozciągnął tego obowiązku na szkoły niepubliczne.
Analizując zatem, normy ogólne, należy zauważyć, że zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, aktualizacji kwoty dotacji, o której mowa w art. 26 ust. 1, 2 i 8, ustawy o finansowaniu zadań oświatowych (tj. dla szkoły niepublicznej) dokonuje

1) w miesiącu roku budżetowego następującym po miesiącu, w którym upłynęło 30 dni od dnia ogłoszenia ustawy budżetowej na rok budżetowy – w przypadku aktualizacji dokonywanej w wyniku zmiany kwoty przewidzianej w części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostki samorządu terytorialnego, dokonanej na podstawie art. 45 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych,

2) w dowolnym miesiącu roku budżetowego – w przypadku aktualizacji kwoty dotacji z powodu szczególnie uzasadnionych przypadków.
Zatem, zarówno ustawa o finansowaniu zadań oświatowych , jak również regulacje szczególne wynikające z zapisów u.z.KN nie przewidują obowiązku aktualizacji kwoty dotacji dla szkól niepublicznych z uwagi na podwyższenie średnich wynagrodzeń nauczycieli (w przeciwieństwie do szkól publicznych prowadzonych przez podmioty prywatne).

Stąd Gmina nie powinna dokonać zwiększenia kwoty dotacji dla wskazanego podmiotu dotowanego tj. niepublicznej szkoły podstawowej.

2. W związku z faktem, że Gmina błędnie dokonała zwiększenia dotacji dla podmiotu dotowanego — niepublicznej szkoły podstawowej, wystąpiła sytuacja pobrania dotacji w nadmiernej wysokości. Zgodnie z art. 252 ust. 3 ustawy o finansach publicznych „(…) Dotacjami pobranymi w nadmiernej wysokości są dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, umowie lub wyższej niż niezbędna na dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania (…) i dalej ust. 5 „(…) Zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego podlega ta część dotacji, która została wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, nienależnie udzielona lub pobrana w nadmiernej wysokości.

Zatem działania Gminy w zakresie wszczęcia podstępowania administracyjnego w sprawie zwrotu dotacji pobranej w nadmiernej wysokości przez dotowaną niepubliczną szkołę podstawową jest prawidłowe i obwarowane reżimem odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Odpowiedź RIO Kraków:

W odpowiedzi na pismo z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie zasadności zwiększenia dotacji przekazywanej na rzecz niepublicznej szkoły podstawowej i zasadności domagania się przez Gminę zwrotu dotacji w trybie art. 252 ustawy o finansach publicznych, wyjaśniamy, co następuje:

Jak wynika z nadesłanego pisma Gmina Świątniki Górne przekazywała w roku 2019 na rzecz niepublicznej szkoły podstawowej dotację, udzieloną na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 17). W związku ze wzrostem subwencji oświatowej i dokonaniem aktualizacji kwoty dotacji, Gmina zwiększyła kwotę dotacji udzielanej dla niepublicznej szkoły podstawowej i przekazała dotację dla tej szkoły w zwiększonej wysokości. Następnie wobec powzięcia wątpliwości w zakresie prawidłowości przekazania dotacji w zwiększonej kwocie, po otrzymaniu stanowiska Ministerstwa Edukacji Narodowej w przedmiotowej sprawie, Gmina dokonując rozliczenia przekazanej w 2019 r. dotacji dla szkoły niepublicznej, wskazała na pobranie dotacji w nadmiernej wysokości i zobowiązała szkołę niepubliczną do jej zwrotu. Ponieważ zwrot nie nastąpił Gmina wszczęła postępowanie administracyjne w sprawie zwrotu dotacji pobranej w nadmiernej wysokości.

W świetle powyższego wskazania wymaga , że z art. 252 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 869 z późn. zm.) wynika wprost, iż dotacje udzielone z budżetu jednostki samorządu terytorialnego pobrane w nadmiernej wysokości podlegają zwrotowi do budżetu wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, w ciągu 15 dni od dnia stwierdzenia pobrania dotacji w nadmiernej wysokości. W oparciu o art. 252 ust. 3 i 5 wskazać należy także, że dotacjami pobranymi w nadmiernej wysokości są dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, a zwrotowi do budżetu jednostki samorządu terytorialnego podlega ta część dotacji, która została pobrana w nadmiernej wysokości. W sytuacji pobrania w nadmiernej wysokości dotacji udzielanej na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych przywołane przepisy znajdują zastosowanie i w tym zakresie działanie Gminy należy uznać za prawidłowe co do zasady.

Jednakże wobec zaistniałego już wszczęcia postępowania administracyjne w sprawie zwrotu dotacji pobranej w nadmiernej wysokości , o zasadności wydania decyzji administracyjnej zobowiązującej stronę prowadzonego postępowania do zwrotu dotacji rozstrzyga organ prowadzący postępowanie, czyli Wójt Gminy.

Decyzja organu I instancji, w przypadku wniesienia odwołania od decyzji, może zostać ewentualnie zakwestionowana przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze.

W dalszej kolejności wydane decyzje mogą być przedmiotem oceny przeprowadzonej przez sąd administracyjny, a to w przypadku wniesienia stosownej skargi.

Kompetencje w tym zakresie nie przysługują natomiast Regionalnej Izbie Obrachunkowej Iz ba, jako państwowy organ nadzoru i kontroli gospodarki finansowej podmiotów, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2137) opracowuje raporty, analizy i opinie w sprawach określonych ustawami. Wyjaśnienia, których Izba udziela na wystąpienia nadzorowanych i kontrolowanych podmiotów w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych , nie mają charakteru wiążącego.

{Centrum Administracyjne Oświaty w Świątnikach Górnych, 2020-06-18, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Krakowie, 2020-08-03, sygn. WIAS – 710/44/20}