Dotacja dla SP ZOZ z przeznaczeniem na inwestycję

Stanowisko RIO Opole:

Działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2137; dalej: u.r.i.o.) w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wyjaśnienia na pytanie czy Miasto Opole może w zgodzie z przepisami ustawy o finansach publicznych udzielić dotacji dla Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej z przeznaczeniem na inwestycję w postaci nakładów na adaptację pomieszczeń wraz z infrastrukturą towarzyszącą, stanowiących inwestycję w obcy środek trwały, przy założeniu, że poniesione nakłady podlegałyby rozliczeniu z właścicielem budynku poprzez ich zwrot rozłożony w czasie na okres ich amortyzacji,

uprzejmie wyjaśniam i informuję, co następuje:

Przepis art. 44 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 869 ze zm.; dalej: u.f.p.) określa podstawowe zasady dokonywania wydatków publicznych. Zgodnie z art. 44 ust. 1 u.f.p. wydatki publiczne mogą być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych m.in. w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego, planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych. Stosownie do ust. 2 przepisu jednostki sektora finansów publicznych dokonują wydatków zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków. Wydatki publiczne w myśl art. 44 ust. 3 u.f.p. powinny być dokonywane:

  1. w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów i optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów;
  2. w sposób umożliwiający terminową realizację zadań;
  3. w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań.

Uzupełnieniem norm ogólnych, odnoszących się do wydatkowania środków publicznych w jednostkach samorządu terytorialnego, jest art. 216 ust. 2 pkt 1 u.f.p. stanowiący, iż wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizacje zadań określonych w odrębnych przepisach, a w szczególności na zadania własne jednostki samorządu terytorialnego. Katalog zadań własnych gminy zawiera art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 713 ze zm.; dalej: u.s.g.). Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym min. sprawy ochrony zdrowia (art. 7 ust. 1 pkt 5 u.s.g.).

Zasady odnoszące się do możliwości przekazywania środków publicznych podmiotom wykonującym działalność leczniczą określa ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 295 ze zm.; dalej: u.d.l.).

Stosownie do treści art. 114 ust. 1 u.d.l. podmiot wykonujący działalność leczniczą może otrzymać środki publiczne z przeznaczeniem na:

  1. realizację zadań w zakresie programów polityki zdrowotnej, programów zdrowotnych i promocji zdrowia, w tym na zakup aparatury i sprzętu medycznego oraz wykonanie innych inwestycji koniecznych do realizacji tych zadań;
  2. remonty;
  3. inne niż określone w pkt 1 inwestycje, w tym zakup aparatury i sprzętu medycznego;
  4. realizację projektów finansowych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA), lub innych niż wymienione środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi na zasadach określonych w odrębnych przepisach;
  5. cele określone w odrębnych przepisach oraz umowach międzynarodowych;
  6. realizację programów wieloletnich;
  7. pokrywanie kosztów kształcenia i podnoszenia kwalifikacji osób wykonujących zawody medyczne.

Zgodnie z przepisem art. 115 ust. 3 u.d.l. na realizację zadań, o których mowa w art. 114 ust. 1-6 u.d.l., podmioty wykonujące działalność leczniczą mogą uzyskać dotację w rozumieniu przepisów o finansach publicznych na podstawie umowy zawartej m.in. z jednostką samorządu terytorialnego. Umowa, zgodnie z art. 116 ust. 1 u.d.l., zawiera co najmniej:

  1. szczegółowy opis zadania, w tym cel, na jaki środki zostały przyznane, i termin jego wykonania;
  2. wysokość środków finansowych;
  3. sposób płatności środków finansowych;
  4. termin wykorzystania środków finansowych, nie dłuższy niż do dnia 31 grudnia danego roku budżetowego;
  5. tryb kontroli wykonywania zadania;
  6. termin i sposób rozliczenia przyznanych środków finansowych;
  7. termin zwrotu niewykorzystanej części środków finansowych, nie dłuższy niż 15 dni od określonego w umowie dnia wykonania zadania, a w przypadku zadania realizowanego za granicą – 30 dni od tego dnia.

Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej są podmiotami leczniczymi w rozumieniu art. 4 ust. 1 u.d.l. Jak wynika z przedstawionych przepisów ustawodawca przewiduje możliwość finansowania zadań określonych w art. 114 ust. 1 -6 u.d.l. przez jednostki samorządu terytorialnego. Zastrzeżono jednak szczególną formę wydatku publicznego, tj. formę dotacji.

Dotacje stanowią, stosownie do art. 126 u.f.p., podlegające szczególnym zasadom rozliczenia środki z budżetu jednostek samorządu terytorialnego na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zadań publicznych. Zasady i przesłanki zwrotu dotacji zawierają przepisy ustawy o finansach publicznych. Niewykorzystana część dotacji podlega na zasadach określonych w art. 251 u.f.p. zwrotowi przez beneficjenta do budżetu jednostki samorządu terytorialnego, która tej dotacji udzieliła. Natomiast z treści art. 252 u.f.p. wynika powstający z mocy prawa obowiązek zwrotu dotacji lub jej części, która m.in. pobrana została w nadmiernej wysokości. Zwrócić należy przy tym uwagę, iż dotacjami pobranymi w nadmiernej wysokości są dotacje otrzymane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego w wysokości wyższej niż określona w odrębnych przepisach, umowie lub wyższej niż niezbędna na dofinansowanie lub finansowanie dotowanego zadania (art. 252 ust. 3 u.f.p.).

Z powyższych przepisów wynika, iż jednostka samorządu terytorialnego na podstawie art. 115 ust. 3 w związku z art. 114 ust. 1 pkt 2 i 3 u.d.l. ma możliwość przekazania podmiotowi leczniczemu dotacji m.in. na remonty lub inwestycje. Z drugiej strony należy zwrócić uwagę, iż podmiot wykonujący działalność leczniczą może otrzymać środki publiczne na zadania, o których mowa w art. 114 ust. 1 pkt 2 i 3 w zakresie, w jakim realizacja tych zadań służy udzielaniu świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 1373 ze zm.).

Odnosząc się natomiast wprost do treści zadanego w części D.2 wniosku pytania tj. „czy Miasto Opole może w zgodzie z przepisami ustawy o finansach publicznych udzielić dotacji dla SP ZOZ „Centrum” z przeznaczeniem na opisywaną w części D.1 inwestycję w obcym środku trwałym przy założeniu, że poniesione nakłady podlegałyby rozliczeniu z Uniwersyteckim Szpitalem Klinicznym poprzez ich zwrot rozłożony w czasie na okres ich amortyzacji?” wskazać należy, iż formuła, w której środki przekazane w roku 2020 na zadanie, które zgodnie z ustawą o finansach publicznych powinno zostać rozliczone w tym samym roku, (w roku udzielenia dotacji) podlegają następnie zwrotowi w kolejnych latach „do Miasta Opola jako dotującego” nie znajduje oparcia w obowiązujących przepisach ustawy o finansach publicznych.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{Urząd Miasta Opola, 2020-xx-xx, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu, 2020-06-26, sygn. NA.III-0221-13/2020}