Pytanie:

Zwracam się z uprzejmą prośbą o wydanie opinii w trybie pilnym na jakie wydatki powiat płocki może uruchomić środki pochodzące z rezerwy celowej przeznaczonej na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego utworzonej zgodnie z art. 26 ust. 4 ustawy o zarządzaniu kryzysowym. Zgodnie z art. 3 ustawy o zarządzaniu kryzysowym przez sytuację kryzysową rozumie się sytuację wpływającą negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołującą znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków. Ponadto w myśl art. 17 ust. 2 pkt. 1 powyższej ustawy do zadań starosty w sprawach zarządzania kryzysowego należy kierowanie monitorowanie, planowanie, reagowanie i usuwanie skutków zagrożeń na terenie powiatu. W związku z obowiązującym stanem zagrożenia epidemicznego w Polsce spowodowanego koronawirusem, Wojewoda Mazowiecki polecił jednostkom samorządu terytorialnego i jednostkom organizacyjnym pomocy społecznej podjęcie działań pod kontem zabezpieczenia, pomocy w formie posiłku lub produktów żywnościowych, zakupu leków oraz innej wymienionej pomocy wobec osób przebywających w kwarantannie. Ponadto wobec takich osób zachodzi również potrzeba wskazania miejsca w jakim osoby mogłyby odbyć kwarantannę.

Czy jeśli w Powiecie Płockim zaszłaby faktycznie taka potrzeba, to czy uruchomienie na ten cel środków pochodzących z rezerwy celowej przeznaczonej na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego jest zasadne.

Stanowisko RIO Warszawa:

W odpowiedzi na pismo nr FN-II.3251.19.2020 z dnia 17.03.2020 o wydanie opinii na jakie wydatki powiat płocki może uruchomić środki pochodzące z rezerwy celowej przeznaczonej na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego należy przede wszystkim zastrzec, iż Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie nie ma uprawnień do wydawania opinii w zakresie podejmowania konkretnych decyzji przez organy jednostek samorządu terytorialnego.

Stosowanie do unormowań zawartych w art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 roku o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz. U. z 2019 roku poz. 2137) Izby udzielają wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych, a więc udzielenie wyjaśnienia może mieć charakter tylko i wyłączenie ogólny i abstrakcyjny. Występując do Regionalnej Izby Obrachunkowej o udzielenie wyjaśnienia wnioskujący winien wskazać konkretny przepis lub przepisy z zakresu finansów publicznych — który, którego stosowanie rodzi wątpliwości i ma być przedmiotem wyjaśnień Izby.

W art. 2 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarzadzaniu kryzysowym (t.j. Dz. U. z 2019 roku poz. 1398 ze zm.) zdefiniowano pojęcie zarządzania kryzysowego, jako działalność organów administracji publicznej będącą elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej.

W ustawie zdefiniowano też poszczególne elementy tworzące definicję zarządzania kryzysowego. Należą do nich m.in. pojęcie sytuacji kryzysowej, infrastruktury krytycznej, europejskiej infrastruktury krytycznej, ochrony infrastruktury krytycznej, planowania cywilnego (art. 3 pkt 1- 4 ww. ustawy).

Jak stanowi art. 17 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, do zadań starosty w sprawach zarządzania kryzysowego należy kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na terenie powiatu oraz organizacja i realizacja zadań z zakresu ochrony infrastruktury krytycznej (pkt 6 ustawy).

Z art. 21 b ustawy o zarzadzaniu kryzysowym wynika, iż cyt.: „ Na potrzeby zapewnienia ochrony lokalnej społeczności w sytuacji kryzysowej lub możliwości wystąpienia sytuacji kryzysowej wójt, burmistrz, prezydent miasta określa szczególne formy udzielania pomocy dla lokalnej społeczności”.

Ww. przepis ustawy został dodany do przedmiotowej ustawy – ustawą z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020r. poz. 374).

Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy finansowanie wykonywania zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego na poziomie powiatowym planuje się w ramach budżetu powiatu. Na realizację tych zadań w budżecie powiatu tworzy się rezerwę celową, co wynika z art. 26 ust. 4 ustawy o zarządzaniu kryzysowym.
Istota rezerwy na zarządzanie kryzysowe jest związana z wydatkami nieprzewidzianymi, nieplanowanymi, które mogą powstać w sytuacji kryzysowej będącej następstwem określonych zagrożeń.

W obecnej sytuacji z uwagi na skalę zjawiska i tempo rozprzestrzeniania się ognisk choroby wywoływanej przez koronawirusa COVID-19, a także poważne zagrożenie dla życia i zdrowia obywateli, mamy niewątpliwie do czynienia z sytuacji kryzysową.

Mając zatem na uwadze cel ustawy o zarzadzaniu kryzysowym, można stwierdzić, że rozdysponowanie środków z rezerwy celowej na wydatki mające na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się oraz walkę ze skutkami wywoływanymi przez wirus SARS-CoV-2 – uznać należy, co do zasady, za dopuszczalne.

Przypominam w związku z tym, że środki z rezerwy kryzysowej mogą być przeznaczone na zapewnienie stosownej do zagrożenia infrastruktury, jej odtwarzanie, a także zapewnienie jej prawidłowego funkcjonowania, na działania odpowiednie do rozwoju sytuacji, będącej następstwem zagrożenia, mające zarówno charakter prewencyjny, jak i organizatorski czy porządkowy (patrz: WSA w Olsztynie z dnia 21 listopada 2018 r sygn. akt I SA/01 609/18). Jednostka samorządu terytorialnego musi każdorazowo przeanalizować w odniesieniu do konkretnego wydatku przesłanki ustawowe.

Jednocześnie należy wskazać, iż Regionalna izba Obrachunkowa w Warszawie nie ma uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa. W związku z tym niniejsze wyjaśnienie należy traktować jako stanowisko Izby, które nie jest wiążące dla wnioskującego o udzielenie wyjaśnienia, jak również dla organów rozstrzygających w konkretnych sprawach.

 

{Starostwo Powiatowe w Płocku, 2020-03-17, sygn. FN-II.3251.19.2020}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie, 2020-04-14, sygn. WA.43.15.2020}