Stan faktyczny:
Na terenie gminy Sulechów trzy podmioty niepubliczne prowadzą działalność obejmując opieką dzieci w wieku do lat 3. Niepubliczne żłobki otrzymują z budżetu Gminy Sulechów dotację celową. Zgodnie z art. 60 ust 1. ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 wynika, że żłobki mogą otrzymywać dotację celową z budżetu gminy na dziecko objęte opieką.
Na podstawie ww. przepisu podjęta została uchwała Nr 0007.4832018 Rady Miejskiej w Sulechowie z dnia 16 stycznia 2018 r. w sprawie wysokości i zasad ustalania oraz rozliczania dotacji celowej dla podmiotów prowadzących żłobki, kluby dziecięce lub zatrudniających dziennych opiekunów, w której jest zapis, że dotacja celowa dla podmiotów prowadzących żłobki na terenie gminy Sulechów ustala się w wysokości 300 zł miesięcznie na każde dziecko objęte opieką. Z każdym z podmiotów prowadzących niepubliczny żłobek została zawarta umowa określająca zasady przekazywania i rozliczania dotacji. Opisane wyżej umowy obowiązują do 31 grudnia 2020 r. Zgodnie z ww. uchwałą i zawartymi umowami, niepubliczne żłobki składają do 5 dnia każdego miesiąca liczbę dzieci objętych opieką, według stanu na pierwszy dzień danego miesiąca. Z rodzicami dzieci zapisanych do żłobka, niepubliczne placówki mają podpisane umowy.
Na terenie gminy Sulechów funkcjonują również trzy niepubliczne przedszkola, które otrzymują dotację na podstawie art.. 17 ust. 3 i art. 33 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2020, poz. 17 z późn. zm.) oraz uchwały nr 007.481.2018 Rady Miejskiej w Sulechowie z 16 stycznia 2018 r. w sprawie trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych przedszkoli i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości jej pobierania i wykorzystywania. Ww. uchwale wskazano w § 2 pkt 2, że „organ prowadzący niepubliczne przedszkole, niepubliczną inną formę wychowania przedszkolnego, w terminie do dnia 5 każdego miesiąca roku udzielania dotacji, składa Burmistrzowi Sulechowa informację o liczbie dzieci według stanu na pierwszy dzień roboczy danego miesiąca (…)”. Dzieci z niepublicznych przedszkoli w obecnej sytuacji, tj. zawieszenia zajęć z powodu koronawirusa, nadal są zapisane do placówki, która ma zawarte umowy z rodzicami tych dzieci.
Zapisy § 10 rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 493) nie regulują przekazywania dotacji dla niepublicznych żłobków i przedszkoli w tym czasie.
Zapisy art. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. z 2020 r. poz. 568) dodaje art. 15e: „W przypadku czasowego ograniczenia lub czasowego zawieszenia funkcjonowania żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna w celu przeciwdziałania COVID-19, otrzymane na zapewnienie funkcjonowania tego żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna dotacje celowe z budżetu państwa oraz środki z Funduszu Pracy przyznane na realizację programów, o których mowa w art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2020 r. poz. 326) nie podlegają zwrotowi.”.
W przywołanym przepisie mowa jest tylko o dotacji celowej z budżetu państwa, nie reguluje on dotacji celowej udzielanej przez jst.
Pytanie:
1. Czy wypłacanie dotacji celowej z budżetu gminy dla niepublicznych żłobków, wyliczanej na podstawie liczby dzieci objętych opieką na pierwszy dzień danego miesiąca, jest zasadne w sytuacji czasowego ograniczenia funkcjonowania żłobków?
2. Czy dziecko zapisane do żłobka i na które podpisana jest umowa pomiędzy jego rodzicami a niepublicznym żłobkiem, można traktować jako dziecko objęte opieką pomimo zamknięcia żłobka w sytuacji zawieszenia jego działalności decyzją organów państwowych?
3. Czy wypłacanie dotacji z budżetu gminy dla niepublicznych przedszkoli, wyliczanej na podstawie przedstawionej listy określającej liczbę dzieci na pierwszy dzień roboczy danego miesiąca, jest zasadne w sytuacji czasowego zawieszenia zajęć z powodu epidemii?
Stanowisko własne:
W ocenie Gminy Sulechów nie został wprowadzony przepis, mówiący o wstrzymaniu dotacji celowej udzielanej niepublicznym żłobkom, w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania tych jednostek. Obowiązuje nadal uchwała Nr 0007.483.2018 Rady Miejskiej w Sulechowie z dnia 16 stycznia 2018 r. w sprawie wysokości i zasad ustalania oraz rozliczania dotacji celowej dla podmiotów prowadzących żłobki, kluby dziecięce lub zatrudniających dziennych opiekunów, na podstawie, której przyznane są dotacje dla niepublicznych żłobków z terenu Gminy Sulechów.
Obowiązują również umowy zawarte pomiędzy Gminą Sulechów a podmiotami prowadzącymi niepubliczne żłobki. Ww. podmioty, nadal składają pisemną informację wykazując liczbę dzieci objętych opieką na pierwszy dzień miesiąca, zgodnie z ww. uchwałą i zawartą urnową. Na podstawie danych podanych do dnia 5 kwietnia br. należałoby przekazać dotacje celową niepublicznym żłobkom.
W przypadku niepublicznych żłobków wątpliwość budzi sformułowanie zawarte zarówno w ww. ustawie i uchwale, tj. „dzieci objęte opieką”. W sytuacji zamknięcia placówki dzieci w wieku do lat 3 nie są faktycznie objęte opieką w miejscu wskazanym jako siedziba niepublicznego żłobka. Dzieci te nie realizują również nauczania zdalnego wymaganego w przedszkolach i szkołach. Jednakże nadal są zapisane są do żłobka.
Podobnie jest w przypadku niepublicznych przedszkoli. Nie został wprowadzony przepis, mówiący o wstrzymaniu dotacji celowej udzielanej niepublicznym przedszkolom w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania tych jednostek. Obowiązuje nadal uchwała Nr 0007.481.2018 Rady Miejskiej w Sulechowie z dnia 16 stycznia 2018 r. w sprawie trybu udzielania i rozliczania dotacji dla niepublicznych przedszkoli i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego oraz trybu przeprowadzania kontroli prawidłowości jej pobierania i wykorzystywania. Ww. podmioty, nadal składają pisemną informację wykazując liczbę dzieci na pierwszy dzień roboczy miesiąca, zgodnie z ww. uchwałą. W placówkach niepublicznych powinno być realizowane nauczanie zdalne. Dzieci nadal pozostają zapisane do niepublicznego przedszkola.
Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze:
W odpowiedzi na wniosek z dnia 10 kwietnia 2020 r. o udzielenie wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych, skierowany do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze na podstawie art. 13 pkt. 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2137) dotyczący 2020 w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 – wyjaśniam:
W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty ustalanie wysokości oraz przekazywanie z budżetów gmin dotacji dla niepublicznych przedszkoli, szkół i placówek powinno co do zasady odbywać się na dotychczasowych zasadach, zawartych w ustawie o finansowaniu zadań oświatowych. Minister Edukacji Narodowej w rozporządzeniu z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 493 ze zm.) zmienił niektóre zasady udzielania dotacji w okresie zawieszenia funkcjonowania jednostek oświatowych. Rozporządzenie to nie zmienia jednak w żaden sposób przepisów dotyczących udzielania dotacji dla niepublicznych przedszkoli i niepublicznych innych form wychowania przedszkolnego. Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu działań oświatowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 17) prowadzone przez osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego oraz osoby fizyczne publiczne przedszkola niebędące przedszkolami specjalnymi otrzymują na każdego ucznia z budżetu gminy dotację w wysokości równej podstawowej kwocie dotacji dla przedszkoli, z tym że na ucznia niepełnosprawnego w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na takiego ucznia niepełnosprawnego przedszkola w części oświatowej subwencji ogólnej dla gminy i dalej zgodnie z art. 34 ust. 2 ww. ustawy dotacje są przekazywane na ucznia, wychowanka, będącego w danym miesiącu roku budżetowego wychowankiem w placówce wychowywania przedszkolnego. Skoro pomimo czasowego zamknięcia placówki wychowania przedszkolnego dzieci nadal są uczniami, wychowankami tych placówek, zatem dotacja przysługuje również za ten okres.
Odnośnie dotowania przez jednostki samorządu terytorialnego podmiotów prowadzących żłobki, kluby dziecięce lub zatrudniających dziennych opiekunów to należy wskazać, że dotacja ta ma inny charakter niż dotacja podmiotowa, o której mowa wyżej. Dotacje te mają charakter celowy, co wynika wprost z art. 60 ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz.U. z 2020 r. poz. 326 ze zm.). Celowy charakter dotacji oznacza, że jest ona przyznawana na realizację konkretnych zadań realizowanych przez podmioty zawodowo trudniące się opieką na dziećmi do 3 lat. Dotacja ta służy dofinansowaniu realizacji określonego zadania publicznego gminy – w tym przypadku zadania obejmującego opiekę sprawowaną nad dziećmi w wieku do lat 3 w formach przewidzianych przez ustawę i jest ona przyznawana na realizację zadań wykonywanych przez podmioty prowadzące działalność, o której mowa w ustawie. Dotacje te nie są obligatoryjne, jak dotacje z ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, dlatego też decyzja o celowości udzielania dotacji, o której mowa art. 60 ust. 2 ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 w każdym czasie – także w sytuacji obecnej – czasowego zawieszenia funkcjonowania żłobków, klubów dziecięcych lub dziennych opiekunów w celu przeciwdziałania COVID-19, zależy od decyzji organów Gminy w kontekście realizacji jej zadań publicznych. We wzorze umowy pomiędzy Gminą a podmiotem prowadzącym w §9 określone są warunki rozwiązania umowy dotacyjnej.
Odpowiadając na pytanie drugie zawarte we wniosku o udzielenie wyjaśnień należy stwierdzić, że dziecko nieobecne w określonych dniach w żłobku czy klubie dziecięcym pozostaje objęte opieką, a dotacja przysługuje bez względu na jego faktyczną obecność w placówce. Zgodnie z orzecznictwem sądowoadministracyjnym, stosownie do art. 60 ust. 1 ustawy otrzymanie dotacji przez podmioty wymienione w tej ustawie, prowadzące żłobek lub klub dziecięcy, nie jest uwarunkowane faktyczną obecnością w placówce czy ilością godzin, w ciągu których sprawowana jest opieka nad dziećmi, gdyż podmioty te mogą otrzymać dotację celową z budżetu gminy – na każde dziecko objęte opieką w żłobku lub klubie dziecięcym, niezależnie od faktycznej obecności czy ilości godzin, w ciągu których sprawowana jest opieka. (por. wyrok WSA w Krakowie sygn. Akt I SA/Kr 211/13).
Ponadto wskazuję, że w przepisach ustawy z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2020 r. poz. 568 ze zm.), ustawodawca uregulował jedynie sprawę dotacji celowych z budżetu państwa oraz środków z Funduszu Pracy przyznanych na realizację programów, o których mowa w art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (dotyczy to między innymi programu „Maluch Plus”), stanowiąc w art. 15e wyżej powołanej ustawy, że cyt.: „W przypadku czasowego ograniczenia lub czasowego zawieszenia funkcjonowania żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna w celu przeciwdziałania COVID-19, otrzymane na zapewnienie funkcjonowania tego żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna dotacje celowe z budżetu państwa oraz środki z Funduszu Pracy przyznane na realizację programów, o których mowa w art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2020 r. poz. 326) nie podlegają zwrotowi. ”
Stanowisko prezentowane w udzielonej odpowiedzi nie jest prawnie wiążące, lecz stanowi jedynie prezentację poglądu Izby, w sprawie objętej zapytaniem. Niniejsza odpowiedź nie stanowi również wykładni obowiązujących przepisów prawa w zakresie objętym zapytaniem.
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze, 2020-04-24, sygn. RIO.II.K.061.8.2020}
{Urząd Miejski w Sulechowie, 2020-04-10, sygn. -}