Zawarcie umowy na czas nieokreślony w świetle upoważnień w budżecie i WPF

Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu:

W związku z wnioskiem z dnia 24 maja 2019 r. (doręczonym w dniu 28 maja 2019 r.), dotyczącym umowy zawartej na czas nieokreślony dotyczącej najmu gruntu pod drogę rowerową oraz kabel zasilający oświetlenie drogi, Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu wyjaśnia, co następuje.

Zgodnie z art. 13 pkt 11 w związku z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. z 2016 r. poz. 561, z późn. zm.) Izba udziela wyjaśnień w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych: jednostkom samorządu terytorialnego, związkom metropolitalnym, związkom międzygminnym, stowarzyszeniom gmin oraz stowarzyszeniom gmin i powiatów, związkom powiatów, związkom powiatowo-gminnym, stowarzyszeniom powiatów, samorządowym jednostkom organizacyjnym, w tym samorządowym osobom prawnym, innym podmiotom, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego z obszaru województwa wielkopolskiego. Wyjaśnienia na podstawie tego przepisu są udzielane wówczas, gdy wniosek nie dotyczy prośby o wskazanie sposobu rozwiązania konkretnej i indywidualnej sprawy, wnioskodawca wskaże konkretny przepis lub przepisy z zakresu finansów publicznych, którego (których) stosowanie rodzi wątpliwości i ma być przedmiotem wyjaśnień Izby oraz dołączy opinię prawną radcy prawnego urzędu zawierającą stanowisko w tym przedmiocie.

Przesłany wniosek nie spełnia wszystkich z powyższych wymogów, gdyż dotyczy indywidualnej sprawy.

Niemniej jednak tut. Izba wskazuje na ogólne regulacje prawne dotyczące kwestii podniesionych we wniosku.

Zgodnie z art. 226 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869) w załączniku do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej określa się odrębnie dla każdego przedsięwzięcia:

  1. nazwę i cel,
  2. jednostkę organizacyjną odpowiedzialną za realizację lub koordynującą wykonywanie przedsięwzięcia,
  3. okres realizacji i łączne nakłady finansowe,
  4. limity wydatków w poszczególnych latach,
  5. limit zobowiązań.

W limicie zobowiązań podaje się kwotę stanowiącą równowartość planowanych do zawarcia umów, których wykonanie spowoduje konieczność dokonania wydatków budżetowych. Natomiast pod pojęciem „limit wydatków” należy rozumieć całkowity koszt zadania w konkretnym roku (suma tych limitów stanowi łączne nakłady finansowe na wykonanie zadania w całym okresie realizacji).

Przepis art. 226 ust. 4 stanowi, że przez przedsięwzięcia, o których mowa w ust. 3, należy rozumieć wieloletnie programy, projekty lub zadania, w tym związane z:

  1. programami finansowanymi z udziałem środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy,
  2. umowami o partnerstwie publiczno-prywatnym.

Stosownie zaś do art. 228 ust. 1 ustawy o finansach publicznych uchwała w sprawie wieloletniej prognozy finansowej może zawierać upoważnienie dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań:

  1. związanych z realizacją zamieszczonych w niej przedsięwzięć,
  2. z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy.

W orzecznictwie i doktrynie przeważa stanowisko, że przez umowy, których realizacja w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki rozumie się umowy zawierane w celu zagwarantowania bieżącego funkcjonowania samorządowych jednostek organizacyjnych np. na dostawę wody, energii elektrycznej, energii cieplnej czy gazu.

W ocenie tut. Izby budowa drogi rowerowej nie spełnia przesłanki ciągłości działania jednostki, gdyż bez tej drogi rowerowej mieszkańcy mają zapewnioną możliwość poruszania się w inny sposób, zatem również umowa najmu grantu pod tą drogą, która jest związana z umową pierwotną jaką jest budowa drogi rowerowej, nie spełnia tych przesłanek. Organ wykonawczy nie jest zatem uprawniony do zawarcia umowy na czas nieokreślony dotyczącej najmu gruntu pod drogę rowerową oraz kabel zasilający oświetlenie drogi w oparciu o upoważnienie sformułowane na podstawie art. 228 ust. 1 pkt 2 ustawy o finansach publicznych.

Z przywołanych przepisów art. 226 ust. 3 ustawy o finansach publicznych wynika, że przedsięwzięciami nie mogą być umowy zawarte na czas nieokreślony, gdyż nie spełniają przesłanek określonych w art. 226 ust. 3 pkt 3 i 5, tj. nie można określić łącznych nakładów finansowych, limitów zobowiązań oraz okresu realizacji.

Należy również zauważyć, że rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 10 stycznia 2013 r. w sprawie wieloletniej prognozy finansowej samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2015 r. poz. 92) określa m.in. wzór załącznika do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 226 ust. 3 ustawy, w którym okres realizacji programu jest wykazany „od” – „do”, czyli na czas określony.

Z wniosku Pana wynika, że umowa jest zawarta na czas nieokreślony, natomiast zuchwały Nr XXV/167/2016 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 29 listopada 2016 r. o zmianie uchwały w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta Wągrowca na lata 2016- 2033 wynika, że do wykazu przedsięwzięć wprowadzono nowe zadanie bieżące pn. Grunt pod drogę rowerową oraz kabel zasilający oświetlenie drogi -umowa najmu; łączne nakłady finansowe zaplanowano w wysokości 86.400 zł, okres realizacji 2016-2021, limity wydatków w poszczególnych latach budżetowych po 12.720 zł . Limit zobowiązań wynosił 0 zł. W objaśnieniach do zmian w Wieloletniej Prognozie Finansowej Miasta Wągrowca dokonanych uchwałą XXV/167/2016 w dniu 29 listopada 2016 r. podano, że: ” W ramach załącznika określającego przedsięwzięcia wieloletnie w zakresie wydatków na programy, projekty lub zadania pozostałe o charakterze bieżącym wprowadza się zmiany. Dodaje się nowe zadania: „Grunt pod drogę rowerową oraz kabel zasilający oświetlenie drogi” – podpisana umowa najmu o łącznym limicie nakładów 86 400,00 zł oraz okresie realizacji na lata 2016 – 2021. (…) „.

W sprawozdaniu z wykonania budżetu za 2017 rok poinformowano, że w ramach rozdziału 70005 – Gospodarka gruntami i nieruchomościami realizowane były przedsięwzięcia wieloletnie, m.in. zadanie: „Grunt pod drogę rowerową oraz kabel zasilający oświetlenie drogi – umowa najmu, okres realizacji 2016-2021, łączne nakłady finansowe 78 228 zł, łączne wydatki 15 228 zł, stopień zaawansowania 20 %”.

W treści normatywnej uchwały w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej Miasta Wągrowca na lata 2016 – 2033 (uchwała Nr XIV/96/2015 Rady Miejskiej w Wągrowcu z dnia 17 grudnia 2015 r., z późn. zm.) w § 3 zawarto upoważnienie dla Burmistrza Miasta Wągrowca do:

1. zaciągania zobowiązań:

  1. związanych z realizacją przedsięwzięć,
  2. z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna dla zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy;

2. przekazania uprawnień kierownikom jednostek organizacyjnych do zaciągania zobowiązań, o których mowa w pkt 1.

Skoro w wykazie przedsięwzięć zaplanowane zostało zadanie pn. „Grunt pod drogę rowerową oraz kabel zasilający oświetlenie drogi – umowa najmu”, to zawarcie umowy na okres 2016-2021 było możliwe.

Zawarcie umowy najmu gruntu na czas nieoznaczony jest możliwe na gruncie przepisów prawa cywilnego dotyczącego umowy najmu (art. 659 § 1 Kc i nast.). Umowa winna zabezpieczać interes gminy co do korzystania z gruntu po wybudowaniu drogi rowerowej.

Stanowisko prezentowane przez Izbę nie stanowi wiążącej interpretacji prawa, a jedynie pogląd Izby w zakresie objętym pytaniem.

{Urząd Miasta Wągrowca, 2019-05-24, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu, 2019-06-19, sygn. WA-0280/47/2019}