Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu:

W związku z wnioskiem z dnia 29 maja 2019 r. (doręczonym w dniu 31 maja 2019 r.), dotyczącym interpretacji przepisów art. 243 ust 1 i 3a ustawy o finansach publicznych, Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu wyjaśnia, co następuje.

Zasady emisji, zbywania, nabywania i wykupu obligacji określone zostały w ustawie z dnia 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (Dz. U. z 2018 r. poz. 483, z późn. zm.). Zgodnie z art. 32 ww. ustawy w sytuacji, gdy emitentem obligacji jest jednostka samorządu terytorialnego, obowiązkowe jest określenie celu emisji. Po określeniu celu emisji, emitent nie może przeznaczyć środków pochodzących z emisji na inny cel.

Stosownie do przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 869) (dalej jako u.f.p.):

1. jednostki samorządu terytorialnego mogą emitować papiery wartościowe m.in. na:
   • finansowanie planowanego deficytu budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
   • wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej (art. 89 ust. 1 pkt 2 i 4 u.f.p.).

Wyznacznikiem granicy zaciągania zobowiązań na wyprzedzające finansowanie działań finansowanych ze środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 u.f.p. jest kwota zaplanowanych w budżecie wydatków na realizację działań objętych finansowaniem ze środków UE.

2. suma zaciągniętych kredytów i pożyczek, innych zobowiązań zaliczanych do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, oraz zobowiązań z wyemitowanych papierów wartościowych nie może przekroczyć kwot określonych w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego (art. 91 ust. 1 u.f.p.),
3. wielkości kwot zaciąganych kredytów i pożyczek określają przychody budżetu oraz limity zaciąganych zobowiązań, o których mowa w art. 212 ust. 1 pkt. 4 i 6 u.f.p.

Z dokumentacji przedłożonej do tut. Izby wynika, że w dniu 23 listopada 2016 r. Gmina Śmigiel zawarła z Zarządem Województwa Wielkopolskiego (działającym jako Instytucja Zarządzająca) umowę o dofinansowanie Projektu pn. „Modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej w Śmiglu (Centrum Kultury i Szkoły Podstawowej, Gimnazjum wraz z salą gimnastyczną) w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020.

Zgodnie z zapisami umowy:

1. Całkowita wartość projektu wynosi 5.443.827,91 zł.
2. Całkowite wydatki kwalifikowane projektu wynoszą 5.012.384,05 zł.
3. Instytucja Zarządzająca przyznaje Beneficjentowi dofinansowanie na realizację Projektu w kwocie 4.260.526,44 zł, co stanowi nie więcej niż 85% wydatków kwalifikowanych Projektu:
   • z budżetu środków europejskich w kwocie 4.260.526,44 zł,
   • wkład własny Beneficjenta wynosi 751.857,61 zł (§ 2 ust. 3).

4. Okres realizacji projektu ustalono na :

• rozpoczęcie realizacji Projektu: 10.11.2016 r.;
• zakończenie realizacji Projektu: 30.10.2017 r. (§ 3 ust. 1).

Przedmiotowa umowa podlegała zmianom w drodze dwóch aneksów zawartych w dniach 30 maja oraz 21 grudnia 2018 r.

W dniu 2 grudnia 2017 r. Rada Miejska Śmigla podjęła uchwałę Nr XL/302/17 w sprawie emisji obligacji Gminy Śmigiel oraz określenia zasad ich zbywania, nabywania i wykupu. W uchwale tej Rada postanowiła, że:

• Gmina Śmigiel wyemituje obligacje na łączną kwotę 4.260.000,00 zł, w łącznej liczbie 4.260 sztuk o wartości nominalnej 1.000,00 zł,
• emisja ma na celu pozyskanie środków na pokrycie planowanego deficytu w 2017 r. (§ 2);
• obligacje zostaną wyemitowane w 2017 roku, w jednej transzy (§ 3 ust. 1);
• wykup obligacji nastąpi w latach 2024 – 2027 (§ 4 ust. 1);
• dopuszcza się możliwość nabycia przez Emitenta obligacji dowolnej serii przed terminem wykupu w celu ich umorzenia (§4 ust. 4).

Ponadto na sesji w dniu 2 grudnia 2017 r. Rada Miejska podjęła:

1) uchwałę nr XL/300/17 w sprawie zmian w uchwale budżetowej Gminy Śmigiel na rok 2017, w której:

• ustalono deficyt budżetowy w kwocie 11.887.955,37 zł, który zostanie sfinansowany przychodami z tytułu kredytów, pożyczek i emisji obligacji,
• ustalono łączną kwotę przychodów w wysokości 13.832.115,00 zł, w tym ze sprzedaży innych papierów wartościowych (§ 931) w kwocie 4.260.000,00 zł,
• określono limit z tytułu zaciągniętych kredytów, pożyczek oraz emisji obligacji w kwocie 11.060.000,00 zł, w tym na:

–   pokrycie występującego w ciągu roku przejściowego deficytu budżetu 1.000.000,00 zł,

–   finansowanie planowanego deficytu budżetu 8.115.840,37 zł,

–   spłatę wcześniej zaciągniętych zobowiązań z tytułu zaciągniętych pożyczek i kredytów 1.944.159,63 zł.

• dokonano niżej wymienionych zmian planowanych dochodów:

Dział	Rozdział	Paragraf	Przed zmianą	Zmiana	Po zmianie
700			7.971 007,00	– 4 260 000,00	3 711007,00
	70005		7.971 007,00	-4 260 000,00	3 711007,00
		0970	4 100,00	527,00	4 627,00
		6208	4 260 527,00	-4 260 527,00	0,00
Razem			81 712 241,60	-4 260 000,00	77 452 241,62

 

• wydatki pozostały bez zmian.

2) uchwałę Nr XL/301/17 w sprawie WPF, w której w wykazie przedsięwzięć dla zadania pn. Modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej w Śmiglu (Centrum Kultury i Szkoły Podstawowej, Gimnazjum wraz z Salą gimnastyczną) – poprawa stanu technicznego budynków zaplanowano: okres realizacji 2015-2017, łączne nakłady 6.485.000,00 zł, limit wydatków w 2017 r. 6.300.000,00 zł.

Podsumowując:

1. Na realizację zadania pn. „Modernizacja energetyczna budynków użyteczności publicznej (…) – w dacie podjęcia uchwały o emisji obligacji – dofinansowanie z budżetu środków europejskich wyniosło 4.260.526,44 zł, zaś wkład własny 751.857,61 zł. Po zmianach dokonanych aneksami do umowy o dofinansowanie (w roku 2018) odpowiednio: 3.939.114,42 zł oraz 695.137,85 zł.
2. Środki stanowiące refundację wpłynęły na konto bankowe Gminy Śmigiel w dniu 17 kwietnia 2019 r.,
3. Gmina zamierza dokonać wcześniejszego wykupu obligacji w kwocie 2.760.000,00 zł. Termin zapadalności tych obligacji został określony na lata 2024, 2025 i 2027.

Ze zgromadzonej dokumentacji wynika, iż Gmina Śmigieł wyemitowała obligacje w związku z umową zawartą na realizację zadania finansowanego ze środków, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 u.f.p. Środki pochodzące z emisji obligacji stanowić miały zabezpieczenie płynności budżetu w związku z wydatkami poniesionymi na realizację ww. przedsięwzięcia, które to wydatki pierwotnie miały zostać zrefundowane. Określenie zatem celu emisji jako: pozyskanie środków na pokrycie planowanego deficytu, nie wyklucza możliwości zastosowania wyłączeń z art. 243 u.f.p.

W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z przepisem art. 243 ust. 3 u.f.p. jeżeli dana jednostka realizuje zadanie finansowane z udziałem środków pomocowych z UE lub w ramach EFTA i zadanie to jest finansowane z instrumentów dłużnych, takich jak min. obligacje, to spłata zobowiązań z tego tytułu nie będzie wliczana do indywidualnego wskaźnika zadłużenia. Należy jednak pamiętać, że wyłączenie to limitowane jest okresem wynoszącym 90 dni po zakończeniu projektu, programu lub zadania i otrzymaniu refundacji tych środków.

Z kolei przywołany we wniosku przepis art. 243 ust. 3a u.f.p. pozwoli (przy spełnieniu określonych warunków) na dokonanie wyłączeń, w zakresie wykupu papierów wartościowych emitowanych w związku z umową zawartą na realizację zadań finansowanych ze środków, których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2 u.f.p., jednakże w części odpowiadającej wydatkom na wkład krajowy, finansowany tymi zobowiązaniami.

Stanowisko prezentowane przez Izbę nie stanowi wiążącej interpretacji prawa, a jedynie pogląd Izby w zakresie objętym pytaniem.

{Urząd Miejski Śmigla, 2019-05-29, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Poznaniu, 2019-06-18, sygn. WA-0280/52/2019}