Stan faktyczny:

Na terenie Miasta Przasnysz funkcjonują 3 kancelarie komornicze. Dwie z nich znajdują się w budynkach a funkcji innej (biurowa, inna niemieszkalna), natomiast jedna w budynku mieszkalnym.

W związku z faktem, iż przedmiotowe nieruchomości na mocy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, a komornik sądowy został zaszeregowany jako inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, tut. organ podatkowy do opodatkowania ww. budynków/gruntów winien zastosować stawki jak dla budynków/gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części jak dla zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Pytanie:

Czy do działalności komornika sądowego, który zgodnie z przepisami ustawy z dnia 22 marca 2018r. o komornikach sądowych i egzekucji nie jest przedsiębiorcą i nie może prowadzić działalności gospodarczej, w zakresie podatku od nieruchomości, nadal mają zastosowanie
przepisy art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r.0 podatkach i opłatach lokalnych?

Stanowisko własne:

Z treści art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych wynika, iż „dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych, a także inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszeniu na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

Zgodnie z brzmieniem art. 33 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych i egzekucji, komornik nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów regulujących – podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej” (art. 33 ust. 1) oraz „komornik nie może prowadzić działalności gospodarczej (art. 33 ust. 2), do którego zakazu musi się dostosować w terminie roku od dnia wejścia w życie przedmiotowej ustawy.

Przepisy regulujące prowadzenie działalności gospodarczej to przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 6 marca 2048 r. – Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z art. 3 lejże ustawy „działalnością gospodarczą jest zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”. Należy więc zauważyć, ze działalność komornika spełnia ustawową definicję działalności gospodarczej. Bez wątpienia bowiem komornik jest osobą fizyczną, która prowadzi zorganizowaną działalność (w ramach utworzonej przez niego kancelarii), a także ta działalność jest działalnością zarobkową (zarobki są zaś uzależnione od aktywności i efektywności danego komornika) wykonywaną we własnym imieniu (w odróżnieniu od pracownika, który wykonuje czynności w imieniu osoby, która go zatrudniła), a także wykonywaną w sposób ciągły.

Ponadto, „do komornika stosuje się przepisy ustawy 2 dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 200, z późn. zm), ustawy z dnia 13 października 1995 r. 0 systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U z 2017 r. poz. 1778, z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2017 r. poz. 1938, z późn. zm., dotyczące osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą”. Oznacza to, że skoro w zakresie przychodów i kosztów podatkowych oraz ubezpieczeń do komornika mają zastosowanie le same przepisy, co do osób prowadzących działalność gospodarczą, to w zakresie podatku od nieruchomości ukształtowanie praw i obowiązków komornika także należy rozpatrywać w tym znaczeniu, Zastosowanie bowiem ww. przepisów do działalności komornika sądowego nić „umniejsza” jego roli jako funkcjonariusza publicznego, ani nie narusza innych przepisów prawa dotyczących sposobu wykonywania obowiązków przez komornika.

Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1445 z późn. zm.) „grunty i budynki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej to grunty i budynki będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Ustawa 0 podatkach i opłatach lokalnych w art. 1a ust. 1 pkt 4, pojęcie „działalności gospodarczej” odnosi do „działalności”, o której mowa w ustawie Prawo przedsiębiorców.

Zarówno w świetle przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, jak i obecnie obowiązującej ustawy 2 dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych i egzekucji, czynności komornika sądowego wykonywane są w sposób ciągły, zorganizowany w formie kancelarii komorniczej. Stanowią one działalność zarobkową, wykonywaną we własnym i imieniu — spełniającą wszystkie konstytutywne cechy działalności gospodarczej, o której mowa w art. 1a ust. 1 pkt 4 ustawy a podatkach i opłatach lokalnych, zdefiniowanej na potrzeby ww. ustawy podatkowej w art. 3 ustawy Prawo przedsiębiorców.

W ocenie tut, organu podatkowego, fakt, iż komornik nie jest przedsiębiorcą nie oznacza, iż nie prowadzi on działalności gospodarczej. Wskazanie przez ustawodawcę w art. 33 ust. 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, że „komornik nie może prowadzić działalności
gospodarczej”, nie oznacza, że działalność komornika w zakresie zadań przypisanych ww. ustawą (art. 3) nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy prawo przedsiębiorców, „do której odnosi się zapis art. la ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Według tut. organu, zapis ww. artykułu stanowi jedynie ewidentny zakaz podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej innej niż działalność komornicza, co także potwierdza treść art. 301 ust. 3 ww. ustawy — „w terminie roku od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy komornicy dostosują się do zakazów, o których mowa w art. 33 ust. 2 i 4 oraz art. 34 ust. 1 i 2″.

Poza tym, należy wskazać, iż każdy z komorników ma nadany numer REGON pod symbolem F (czynna osoba fizyczna zarejestrowana w Polsce), Oznacza to. że są oni podmiotami gospodarki narodowej, jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą w rozumieniu art. 42 ust. 2 stawy 7. dnia 29 czerwca 1995 r, o statystyce publicznej, a 2 komorników posiada także wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Z uwagi na powyższe, przy wydawaniu decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości na 2019 r., komornika, tak jak w latach ubiegłych, należy traktować jako inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą i do opodatkowania budynków/gruntów związanych z prowadzoną kancelarią zastosować stawki jak dla budynków/gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części, zajętych na kancelarię, jak dla zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Podsumowując, w ocenie tut. organu, powyższe przepisy ustawy z dnia 22.03.2018 r. o komornikach sądowych | egzekucji zostały wprowadzone po to, aby rozwiać wątpliwości odnośnie charakteru pracy komornika Jako funkcjonariusza publicznego w ramach struktur państwa, a także wskazać na ograniczenia z tego wynikające, analogicznie do tych, które posiada sędzia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Zapisy tej ustawy zawarte szczególnie w art. 33 nie przesądzają jednak o fakcie zmiany statusu komornika w świetle przepisów ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Stanowisko RIO Warszawa:

W odpowiedzi na wniosek z dnia 5 marca 2019 roku o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych uprzejmie informuję.

Kluczowym dla ustalenia czy w stosunku do kancelarii komorników sądowych należy stosować stawki jak dla budynków/gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej jest odpowiedź na pytanie: czy komornik prowadzi działalność gospodarczą?

Mając na uwadze definicję pojęcia działalności gospodarczej (art. 3 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców) oraz to, że komornikowi przysługuje wynagrodzenie, proporcjonalne do wysokości uzyskanych opłat egzekucyjnych, kluczowe z punktu określenia statusu komorników jest ustalenie, czy komornicy sądowi wykonują obowiązki określone w przepisach ustawy z dnia 22 marca 2018 r. o komornikach sądowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 771, z późn. zm.) – zwanej dalej: u.k.s. – we własnym imieniu.

Udzielając odpowiedzi na powyższe pytania należy w pierwszej kolejności stwierdzić, że: „Komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowym” (art. 2 u.k.s).

Zgodnie z art. 7 u.k.s.:

Komornik, w ramach pełnionej służby, organizuje indywidualną kancelarię komorniczą, zwaną dalej „kancelarią”.

Kancelaria to zespół osób i środków materialnych służących do obsługi komornika w zakresie powierzonych mu zadań i czynności.
Jak wskazano w Interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 marca 2019 r. nr: 0115-KDIT1-3.4012.860.2018.1.BK:

Przy ocenie istnienia więzów prawnych między komornikiem a Skarbem Państwa uwzględnić należy, że działa on co do zasady na terenie swojego rewiru (art. 8 ust. 1 u.k.s.) i nie wolno mu odmówić przyjęcia sprawy, do prowadzenia której jest właściwy (art. 9 ust. 1 u.k.s.). Dodatkowo komornik podlega daleko idącym ograniczeniom w zakresie przyjmowania spraw spoza rewiru, albowiem może przyjmować sprawy jedynie w granicach apelacji (art. 10 ust. 1 u.k.s.) i jedynie w razie wykazania się należytą sprawnością i skutecznością prowadzonych postępowań (art. 10 ust. 4-6 u.k.s.).

Dodatkowo należy zaznaczyć, że od dnia złożenia ślubowania komornika łączy stosunek podległości służbowej z prezesem sądu, przy którym działa (art. 17 ust. 6 u.k.s.). Prezes ten stwierdzając nieprawidłowości w działalności komornika może go odsunąć na okres miesiąca od czynności (art. 22 ust. 1 u.k.s). Prezes kontroluje korzystanie przez komornika z prawa do wypoczynku (art. 39 w zw. z art. 41 u.k.s.), którego zakres określa ustawa odsyłając w tym zakresie do stosownych przepisów Kodeksu pracy. Wiąże się to z obowiązkiem usprawiedliwiania przez komornika każdorazowej nieobecności na służbie (art. 41 ust. 3 u.k.s.). To do prezesa sądu rejonowego należy również prawo ustanawiania zastępcy komornika na czas nieobecności komornika (art. 43) oraz prowadzenie wykazu służbowego, w którym te nieobecności są odnotowywane (art. 41 ust. 1 u.k.s.). Dodatkowo komornicy podlegają zarządzeniom prezesa sądu przy którym działają (art. 176 ust. 3 u.k.s.) oraz zaleceniom powizytacyjnymi polustracyjnym pozostałych organów, przy czym nadzór ten ma charakter bieżący i stały. Prezes sądu rejonowego, przy którym działa komornik ma również prawo badania, czy pobierane przez komornika należności są zgodne z obowiązującymi przepisami prawa (art. 175 ust. 1 pkt 7 u.k.s.) oraz wydawania wiążących zarządzeń pokontrolnych w tym przedmiocie.

Również w zakresie, w jakim wytyczne organów nadzoru administracyjnego dotyczą przepisów ustawy o komornikach sądowych, są one wiążące dla komornika (art. 168 ust. 3 i 4 u.k.s., art. 169 ust. 1 oraz art. 170 ust. 1 u.k.s).

Ponadto zgodnie z art. 36 ust. 2 u.k.s. Skarb Państwa jest odpowiedzialny za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu czynności solidarnie z komornikiem. Tym samym komornik sądowy nie ponosi samodzielnie odpowiedzialności z tytułu prowadzonej działalności.

Powyższe zmiany skorelowane są z utratą mocy przez art. 3a ustawy 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji, który stanowił, że komornik na własny rachunek wykonuje czynności określone w tej ustawie.

Analiza powołanych regulacji, prowadzi do stwierdzenia, że od dnia 1 stycznia 2019 r. relacje pomiędzy komornikiem sądowym a sądem mają charakter zbliżony do więzów prawnych łączących pracownika z pracodawcą, a w takim przypadku trudno uznać komornika sądowego za podmiot samodzielnie prowadzący działalność gospodarczą (por. Interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 marca 2019 r. nr: 0115-KDIT1-3.4012.860.2018.1.BK).

Tym samym nie jest spełniony warunek niezbędny do tego by w stosunku do kancelarii komorników stosować stawki jak dla budynków/gruntów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lub budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Nadmienić należy, że Minister Finansów wydał interpretację ogólną w sprawie komorników (pismo nr PT9.8101.1.2019 z dnia 15 kwietnia), która może być użyteczna w niniejszej sprawie.

Jednocześnie informuję, że Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie nie jest uprawniona do dokonywania powszechnie obowiązującej interpretacji przepisów prawa. Powyższą opinię należy potraktować jako stanowisko Izby w przedmiotowej sprawie, które nie jest wiążące dla wnioskodawcy i organów rozstrzygających w konkretnych sprawach.

{Urząd Miasta Przasnysz, 2019-03-05, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Warszawie, 2019-04-19, sygn. WA.43.7.2019}