Stosownie do art. 46 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.), jednostki sektora finansów publicznych mogą zaciągać zobowiązania do sfinansowania w danym roku do wysokości wynikającej z planu wydatków lub kosztów jednostki, pomniejszonej o wydatki na wynagrodzenia i uposażenia, składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, inne składki i opłaty obligatoryjne oraz płatności wynikające z zobowiązań zaciągniętych w latach poprzednich, z zastrzeżeniem art. 136 ust. 4 i art. 153.

Kolejne regulacje dotyczące zaciągania zobowiązań przez jednostki samorządu terytorialnego zostały zawarte w art. 261 powołanej ustawy, zgodnie z którym kierownik samorządowej jednostki budżetowej może, w celu realizacji zadań, zaciągać zobowiązania pieniężne, w tym zobowiązania zaliczane do tytułu dłużnego, o którym mowa w art. 72 ust. 1 pkt 2, inne niż kredyt i pożyczka, do wysokości kwot wydatków określonych w zatwierdzonym planie finansowym jednostki. W związku z tym, zakres upoważnienia do zaciągania zobowiązań w imieniu jednostki sektora finansów publicznych ograniczony jest wielkością wydatków zaplanowanych w budżecie. Plan ten stanowi limit zarówno wydatków jak i zobowiązań, którego nie można przekraczać. Regulacje te dotyczą zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, a więc wydatków ponoszonych w roku budżetowym.

Tak więc, w przypadku zobowiązań zaciąganych w związku z wykonywaniem budżetu, czy też planu finansowego, w ramach danego roku budżetowego, dopuszczalną wysokość tych zobowiązań limituje plan wydatków budżetowych.

Zawieranie umów wieloletnich, możliwe jest – co do zasady – w oparciu o wieloletnią prognozę finansową jednostki samorządu terytorialnego (załącznik opisujący przedsięwzięcia, m.in., poprzez wskazanie limitów wydatków na kolejne lata i limitu zobowiązań) lub w ramach upoważnienia do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewniania ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy.

Stosownie do art. 228 ust. 1 pkt 2 uchwała w sprawie wieloletniej prognozy finansowej może zawierać upoważnienie dla zarządu jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy. Ponadto z ust. 2 tego artykułu wynika, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do przekazania uprawnień kierownikom jednostek organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań na podstawie ww. umów. Natomiast na podstawie art. 258 ust. 1 pkt 3 powołanej ustawy o finansach publicznych, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do przekazania uprawnień innym jednostkom organizacyjnym jednostki samorządu terytorialnego do zaciągania zobowiązań z tytułu umów, których realizacja w roku budżetowym i w latach następnych jest niezbędna do zapewnienia ciągłości działania jednostki i z których wynikające płatności wykraczają poza rok budżetowy.

Wskazane wyżej regulacje mają na celu zabezpieczenie ciągłości wykonywania zadań publicznych przez jednostkę samorządu terytorialnego. W rozpatrywanej sprawie zadania realizowane przez gminę na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm.), są niewątpliwie obowiązkowymi zadaniami własnymi jednostki samorządu terytorialnego a charakter umów zawieranych na dowóz dzieci do szkół i przedszkoli oraz specyfika związana z organizacją roku szkolnego umożliwia zapewnienie ciągłości realizacji wskazanego zadania własnego. Stąd brak jest przeszkód, aby burmistrz, posiadając upoważnienie organu stanowiącego, upoważnił kierownika jednostki organizacyjnej do zawarcia umowy na dowóz dzieci do szkół i przedszkoli na terenie gminy wykraczającej z płatnościami ponad rok budżetowy, w tym tak jak wskazano w rozpatrywanym pytaniu, tj. na okres roku szkolnego od września 2019 r. do czerwca 2020 r.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{Biuro Administracyjno-Ekonomiczne Oświaty w Zdzieszowicach, 2019-03-20, sygn. -}
{RIO Opole, 2019-04-18, sygn. NA.III-0221-8/2019}