Pytanie:

W związku ze zmianą charakteru opłat za pobyt i wyżywienie dziecka w przedszkolu z cywilnoprawnych na niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, zwracamy się z pytaniem, czy do wyżej wymienionych opłat ma zastosowanie reguła wynikająca z art. 61 ust. 1 Ustawy o finansach publicznych, związana z wydawaniem decyzji w odniesieniu do należności określonych w art. 60 pkt. 7 ww. ustawy. Czy istnienie odrębnych przepisów, tj. Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych oraz Ustawy prawo oświatowe, zwalnia z wydawania decyzji? Jeśli tak, to prosimy o odpowiedź na poniższe pytania:

1. W jakiej formie każdego miesiąca rodzice powinni być informowani o wysokości opłat za wyżywienie i pobyt dziecka w przedszkolu?

2. Czy wskazanie zasad i terminów płatności za ww. opłaty w regulaminie lub statucie przedszkola jest wystarczające?

3. W jaki sposób dochodzić należności od dłużników? Jaką podstawę prawną należy wskazać w tytule wykonawczym?

4. Czy należy naliczać odsetki podatkowe za zwłokę?

Po odbyciu kilku szkoleń oraz lekturze publikacji książkowych i internetowych, należy stwierdzić, że stanowiska w tej sprawie są podzielone. Wielu szkolących twierdzi, że wydawanie decyzji, a co za tym idzie przeprowadzenie postępowania administracyjnego jest konieczne, co wiązałoby się w naszym przypadku z dostarczaniem rodzicom około 765 pism każdego miesiąca. Inni szkolący uważają, że w związku z art. 52 ust. 1 i 2 Ustawy o finansowaniu zadań oświatowych oraz art. 106 Ustawy prawo oświatowe, ustalanie opłat za wyżywienie i pobyt dziecka w przedszkolu nie następuje w drodze decyzji.

Chcąc otrzymać jednoznaczną odpowiedź, jak należy podejść do tematu opłat oraz naliczania odsetek, wystosowaliśmy pismo do Ministerstwa Edukacji Narodowej. Z otrzymanej odpowiedzi wynika, że do wyżej wymienionych opłat nie ma zastosowania reguła wynikająca z art. 61 ust. 1 Ustawy o finansach publicznych, związana z wydawaniem decyzji w odniesieniu do należności określonych w art. 60 pkt. 7 ww. ustawy, gdyż wysokość tych opłat wynika bezpośrednio z przepisów generalnych, czyli uchwały organu prowadzącego przedszkole, w którym została ustalona stawka godzinowa za godziny dodatkowe (opłaty za pobyt) oraz porozumienia między dyrektorem przedszkola i organem prowadzącym, które uwzględnia tzw. wsad do kotła (opłaty za wyżywienie). Co więcej, Ministerstwo Edukacji Narodowej twierdzi, że należy naliczać odsetki podatkowe za zwłokę. Jednak na zakończenie dodano, że jest to jedynie interpretacja indywidualna, która nie jest w żaden sposób wiążąca, gdyż jednostki samorządu terytorialnego działają samodzielnie i na podstawie własnego budżetu, a w zakresie gospodarki finansowej nadzór pełnią Regionalne Izby Obrachunkowe.

W związku z powyższym, zwracamy się do Państwa o przedstawienie stanowiska w tej sprawie.

Stanowisko MEN:

{MEN, 2019-02-29, sygn. DKO-WOK.350.7.2019.AT}

Odpowiadając na pytania skierowane drogą elektroniczną do Ministerstwa Edukacji Narodowej, uprzejmie wyjaśniam, że przepis art. 52 ust. 15 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych został wprowadzony w celu doprecyzowania charakteru prawnego opłat za korzystanie z wychowania i przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłat za korzystanie z wyżywienia w takich placówkach.

Zgodnie z tym przepisem, opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7 ustawy o finansach publicznych.

Wysokość opłat związanych z wychowaniem przedszkolnym wynika bezpośrednio z przepisów generalnych: aktu prawa miejscowego, czyli uchwały organu prowadzącego przedszkole określającej stawkę godzinową za dodatkowe zajęcia oraz ustalenia dyrektora publicznego przedszkola w porozumieniu z organem prowadzącym co do ceny za posiłki, uwzględniającej 'tzw. wsad do kotła. Nie ma więc potrzeby naliczania tych opłat w drodze decyzji administracyjnej organu prowadzącego albo dyrektora przedszkola, tym bardziej że Otawa o finansowaniu zadań oświatowych nie nakazuje stosowania takiego trybu.

Wszelkie zasady odpłatności za pobyt dzieci w przedszkolu na podstawie art. 102 ust. 1 pkt 11 ustawy Prawo oświatowe powinny zostać uregulowane w statucie przedszkola.

1 Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych — Dz. U. z 2017 r., poz. 2203 ze zm.
2 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych – Dz. U. z 2017 r. poz. 2077 ze zm.
3 Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe — j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 996 ze zm.

Jedynie w przypadku zwolnienia z opłat (całkowitego lub częściowego) rozstrzygnięcie w tym przedmiocie następuje w drodze decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) albo upoważnionego przez niego dyrektora przedszkola (szkoły podstawowej), na podstawie odpowiednio: art. 52 ust. 9 ustaw o finansowaniu zadań oświatowych lub art. 106 ust. 5 ustawy Prawo oświatowe.

Zgodnie z art. 67 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. go ustawy o finansach publicznych, nieuregulowanych tą ustawą, stosuje się .przepisy ustawy Kodeks postępowania administracyjnego4 i odpowiednio przepisy działu III ustawy – Ordynacja podatkowa.

Użycie w ustawie o finansach publicznych w razu „odpowiednio” oznacza, że przepisy działu III ustawy — Ordynacja podatkowa regulujące zobowiązania podatkowe, w tym odsetki za zwłokę, stosuje się także do należności wskazanych w art. 60 ustawy o finansach publicznych, w tym opłat za korzystanie z wyżywienia w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego. W art. 53 (znajdującym się w Dziale III) ustawy – Ordynacja podatkowa wyrażona jest zasada, że od zaległości podatkowych, z zastrzeżeniem art. 52 § 1 pkt 2 i art. 54, naliczane są odsetki za zwłokę.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że Ministerstwo Edukacji Narodowej nie sprawuje nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego prowadzących szkoły/przedszkola i placówki oświatowe. Ministerstwo Edukacji Narodowej może przedstawić jedynie własną opinię w zakresie interpretacji przepisów prawa oświatowego, która nie będzie miała mocy wilżącej ani dla stron ewentualnego sporu, ani organu właściwego do jego rozpoznania.

Zgodnie z Konstytucją RP oraz przepisami ustaw samorządowych, jednostki samorządu terytorialnego działają samodzielnie i na podstawie własnego budżetu.

Z ramienia państwa kontrolę nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego z punktu widzenia legalności sprawuje właściwy wojewoda, a w zakresie gospodarki finansowej — regionalne izby obrachunkowe.

Stanowisko RIO Bydgoszcz:

W odpowiedzi na pismo z dnia 8 kwietnia 2019 r. w sprawie naliczania opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego i opłat za wyżywienie w publicznych przedszkolach, Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2016 r. poz, 561) wyjaśnia, co następuje.

Zgodnie z art. 52 ust. 15 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. poz. 2203 ze zm.) opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia w takich placówkach stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Natomiast zgodnie z art. 67 ustawy o finansach publicznych, do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60, nieuregulowanych odmiennie, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r, – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23, 868, 996 i 1579) i odpowiednio przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm,). W dziale III Ordynacji podatkowej znajdują się m.in. przepisy dotyczące odsetek za zwłokę – art. 53 i nast.

Wobec powyższego, w aktualnym stanie prawnym, w przypadku opóźnienia w płatności opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego i opłat za wyżywienie w publicznych przedszkolach należy pobierać odsetki od niezapłaconych kwot w wysokości określonej w art, 56 Ordynacji podatkowej, z uwzględnieniem m.in. art. 54 § 1 pkt 5 Ordynacji, zgodnie z którym odsetek nie nalicza się jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej.

Wysokość opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego określana jest zgodnie z art. 52 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych przez radę gminy w formie uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, która po opublikowaniu w wojewódzkim Dzienniku Urzędowym i wejściu w życie jest prawem obowiązującym na terenie gminy. Sposób przekazywania rodzicom w dodatkowy sposób informacji nie jest wymagany i może nastąpić w sposób przyjęty na terenie danej gminy i poszczególnych przedszkoli. Natomiast opłaty za posiłki w szkołach oraz warunki korzystania ze stołówki szkolnej, określają na podstawie art. 106 ust. 3 ustawy Prawo oświatowe poszczególni dyrektorzy szkól w porozumieniu z organem prowadzącym. W tym wypadku forma przekazania rodzicom informacji o wysokości i terminach płatności zależy wyłącznie od dyrektora danej placówki, rozpowszechnienie tej informacji powinno być jednak odpowiednio udokumentowane.

W zakresie wydawania decyzji administracyjnych, Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy podziela stanowisko Ministerstwa Edukacji narodowej wyrażone w piśmie z dnia 25 lutego 2019 r. znak DKO-WOK.350.7.2019.AT. Zgodnie z art. 21 § 1 Ordynacji zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem:

zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania;

doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania.
W przypadku opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia można przyjąć, że są to zobowiązania publicznoprawne o których mowa w art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji, zatem do ich powstania nie jest wymagane wydanie decyzji administracyjnej.

Egzekucja wszystkich należności wymienionych w art. 60 ustawy o finansach publicznych, zatem również należności z opłat będących przedmiotem niniejszych wyjaśnień, zgodnie z art. 66 ustawy o finansach publicznych podlega przepisom o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Podstawą prawną wystawienia tytułu wykonawczego jest art. 52 ust. 15 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych i art. 66 ustawy o finansach publicznych.

Przedstawiając powyższe, informuję jednocześnie, że stanowisko zaprezentowane w piśmie nie jest prawnie wiążącą wykładnią obowiązujących przepisów prawa, a stanowi jedynie pogląd tutejszej Izby w zakresie zagadnień objętych zapytaniem.

{Urząd Miasta Chełmno, 2019-04-08, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy, 2019-04-18, sygn. RIO-NR.K-432-7/2019}