Stanowisko RIO Wrocław:

Odpowiadając na wniosek z dnia 2 października 2018 r. dotyczący udzielenia wyjaśnienia w sprawie możliwości rozwiązania rezerwy celowej na realizację zadań własnych z zakresu zarządzania kryzysowego i przeznaczenia jej na pomoc finansową dla gminy na usunięcie pogorzeliska i odpadów pozostałych po pożarze na nielegalnym składowisku odpadów, w ramach wykonania zastępczego, uprzejmie informuję, że do ustawowo określonych kompetencji regionalnych izb obrachunkowych nie należy rozstrzyganie indywidualnych spraw oraz wydawanie opinii prawnych na wystąpienia podlegających jej nadzorowi jednostek.

Stosownie do unormowań zawartych w art. 1 ust. 4 i art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 561), Izba prowadzi działalność informacyjną w zakresie objętym nadzorem i kontrolą oraz udziela wyjaśnień na wystąpienia podmiotów, wymienionych w art. 1 ust. 2 tej ustawy w sprawach dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych.

Odnosząc się ogólnie do przedstawionego problemu wyjaśniam, że utworzona w budżecie powiatu rezerwa celowa, o której mowa w art. 26 ust. 4 ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. z 2018 r. poz. 1401 i 1560), przeznaczona jest na realizację zadań własnych powiatu z zakresu zarządzania kryzysowego, określonego, zgodnie z art. 2 ustawy, jako działalność organów administracji publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym, polegająca na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reagowaniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych, usuwaniu ich skutków oraz odtwarzaniu zasobów i infrastruktury krytycznej. Sytuacją kryzysową, w rozumieniu art. 3 pkt 1 tej ustawy, jest natomiast sytuacja wpływająca negatywnie na poziom bezpieczeństwa ludzi, mienia w znacznych rozmiarach lub środowiska, wywołująca znaczne ograniczenia w działaniu właściwych organów administracji publicznej ze względu na nieadekwatność posiadanych sił i środków.

Zadania w sprawach zarządzania kryzysowego przypisane do właściwości poszczególnych szczebli jednostek samorządu terytorialnego zostały określone w art. 15 – 20 ustawy o zarządzaniu kryzysowym. Jak stanowi art. 17 ust. 1 tej ustawy organem właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego na obszarze powiatu jest starosta jako przewodniczący zarządu powiatu. Do zadań starosty w sprawach zarządzania kryzysowego należy kierowanie monitorowaniem, planowaniem, reagowaniem i usuwaniem skutków zagrożeń na terenie powiatu (art 17 ust. 2 pkt 1 ustawy).

Istota rezerwy na zarządzanie kryzysowe jest związana z wydatkami nieprzewidzianymi (nieplanowanymi), które mogą powstać w sytuacji kryzysowej będącej następstwem określonych zagrożeń. Z rezerwy na ten cel można dokonywać wydatków w granicach przypisanych zadań ustawowych i właściwości terytorialnej na podstawie okoliczności w zaistniałym stanie faktycznym wymagających szczególnych działań.

Z art. 26 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. z 2018 r. poz. 992, z późn. zm.) wynika, że podmiotem zobowiązanym do usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania jest ich posiadacz. Jeżeli posiadacz nie usunie nielegalnie składowanych odpadów, obowiązek ten spoczywa na gminie, która w ramach wykonania zastępczego (egzekucji decyzji) ponosi koszty ich utylizacji.

W myśl art. 259 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2077, z późn. zm.) rezerwy celowe mogą być przeznaczone wyłącznie na cel, na jaki zostały utworzone, oraz wykorzystane zgodnie z obowiązującą klasyfikacją budżetową wydatków. W ust. 2 powołanego artykułu ustawodawca wprowadził odstępstwo od powyższej zasady, stanowiąc, że po uzyskaniu pozytywnej opinii komisji właściwej do spraw budżetu organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego, zarząd może dokonać zmiany przeznaczenia rezerwy celowej. Przepis ten nie dotyczy jednak rezerwy celowej, której obowiązek utworzenia wynika z przepisu prawa materialnego. W związku z powyższym, w ocenie Izby nie jest możliwe rozdysponowanie rezerwy celowej na realizację zadań własnych Powiatu z zakresu zarządzania kryzysowego na pomoc finansową dla innej jednostki samorządu terytorialnego z przeznaczeniem na wykonanie ciążących na niej obowiązków. Możliwe jest natomiast udzielenie gminie pomocy finansowej w formie dotacji celowej ze środków budżetu powiatu na podstawie art. 220 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2077 z późn. zm.).

Ze względu na przedmiotowy zakres działalności Izby, jak również to, że jednostki samorządu terytorialnego działają we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność, stanowisko Izby w przedmiotowej sprawie nie jest wiążące dla wnioskującego o udzielenie wyjaśnienia, jak również dla organów rozstrzygających w konkretnych sprawach.

{Starostwo Powiatowe w Polkowicach, 2018-10-02, sygn. -}
{RIO Wrocław, 2018-10-30, sygn. P.WR.54.38.2018}