Stanowisko RIO Wrocław:

Udzielając odpowiedzi na pytanie o podstawę prawną umożliwiającą udzielenie z budżetu gminy dopłat do opróżniania zbiorników bezodpływowych oraz na pytanie, czy udzielenie takich dopłat uwarunkowane jest koniecznością przyjęcia taryfy za usługi polegające na przyjmowaniu i oczyszczaniu ścieków przywożonych pojazdami asenizacyjnymi należy zważyć, co następuje.

Za podjęciem uchwały w sprawie dopłat ściekowych stosowanych przy wykonywaniu usług opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych przemawiają względy celowościowe. Stosowanie takich dopłat mogłoby bardziej mobilizować mieszkańców do regularnego opróżniania szamb oraz zapewnić korzystanie z publicznego wsparcia przez wszystkich mieszkańców a nie tylko tych, którzy korzystają ze zbiorowego odprowadzania ścieków. Brak jest podstawy prawnej, którą wprost można byłoby zastosować do wprowadzenia tego rodzaju opłat. Uchwała mogłaby ewentualnie zostać podjęta na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2018 r. poz. 994 i 1000 — dalej usg). Wskazana podstawa prawna może budzić jednak uzasadnione wątpliwości. W orzecznictwie sądowym przeważa bowiem pogląd, że przepisy art. 7 ust. 1, w tym pkt. 1 i 3, jako przepisy wskazujące zadania gminy, nie mogą stanowić samodzielnej podstawy do zaplanowania wydatków z budżetu gminy, lecz kompetencja rady gminy powinna mieć oparcie w przepisach szczególnych. W obszarze finansów publicznych obowiązuje bowiem zasada, że gminom wolno zaplanować wyłącznie takie wydatki, które są przewidziane prawem. Wyraźnie wynika to z treści art. 216 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U z 2017 r. poz. 2077 oraz z 2018 r. poz. 1000), który stanowi, że wydatki budżetów jednostek samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w odrębnych przepisach. Oznacza to, że wyłącznie istnienie pozytywnej regulacji umożliwia wydatkowanie środków z budżetu gminy. Taka konkluzja wynika z szeregu orzeczeń sądów administracyjnych (zob. wyrok NSA z dnia 13 marca 2007 r., sygn. akt II GSK 303/06, wyrok WSA w Łodzi z dnia 9 sierpnia 2007 r., sygn. akt I SA/Łd 220/07, wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Warszawie z dnia 20 marca 1998 r., sygn. akt III SA 1622/97, wyrok NSA Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 17 marca 2000 r., sygn. akt I SA/Lu 31/00) prezentujących stanowisko, że nie można utożsamiać ze sobą norm o zadaniach i norm określających kompetencje do działań władczych, Ostatecznie zatem to organ nadzoru badając uchwałę w sprawie dopłat ściekowych oceni jej zgodność z obowiązującym prawem.

Uchwała powinna wskazywać grupy mieszkańców, które będą korzystały z dopłat, np. osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami (tzn. właścicieli nieruchomości położonych na terenie gminy, z wyłączeniem właścicieli nieruchomości prowadzących działalność gospodarczą na terenie tej nieruchomości), i które po spełnieniu określonych w uchwale warunków mogą otrzymać dofinansowanie na zadania związane z wywozem nieczystości płynnych ze zbiorników bezodpływowych.

Na udzielanie dopłat z budżetu gminy nie mogą być przekazywane środki pochodzące z opłat i kar środowiskowych, bowiem dopłaty tego rodzaju nie służą realizacji żadnego z zadań wskazanych w art. 400a ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2017 r. poz. 519, z późn. zm.). Dofinansowanie nie może nastąpić w formie dopłaty bezpośredniej, tylko na podstawie wystawionej faktury VAT przez zakłady oczyszczające ścieki, czyli dopłata powinna być bezpośrednio przekazana przedsiębiorstwom oczyszczającym ścieki.

Brak jednoznacznej odpowiedzi na postawione pytania wiąże się z brakiem możliwości wskazania niebudzącej wątpliwości podstawy prawnej do działania stanowiącego treść tych pytań.

{Urząd Miasta i Gminy Strzelin, 2018- xx-xx, sygn. -}
{RIO Wrocław, 2018-06-14, sygn. P.WR.54.20.2018}