Pytanie:
Zwracam się z uprzejmą prośbą o zajęcie stanowiska w kwestii możliwości zakupu gorącego posiłku w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Zabłudowie przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabłudowie zarówno osobom starszym, niepełnosprawnym, o niskich dochodach, jak i dzieciom, które wychowują się w rodzinach znajdujących się w trudnej sytuacji w ramach realizacji zadania własnego gminy wynikającego z art. 17 ust. 1
pkt 3 i 14 ustawy o pomocy społecznej:
„Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy: pkt. 3 udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym, pkt. 14 dożywianie dzieci „ i w ramach programu rządowego Posiłek w szkole i w domu na lata 2019 — 2023.
Program posiłek w szkole i w domu zapewnia pomoc zarówno osobom starszym, niepełnosprawnym, o niskich dochodach, jak i dzieciom, które wychowują się w rodzinach znajdujących się w trudnej sytuacji.
Istotnym elementem programu jest zapewnienie dzieciom i młodzieży w wieku szkolnym zjedzenia gorącego posiłku przygotowanego w stołówce szkolnej, co daje większą kontrolę nad jakością kupowanych produktów z których przygotowane są posiłki, oraz nad procesem ich przygotowania.
Ze środków przekazywanych gminom w ramach Programu dofinansowywane są zarówno posiłki wydawane w stołówkach jak i dowożone osobom dorosłym, w tym osobom niewychodzącym z domu (np. ze względu na podeszły wiek czy niepełnosprawność, niebędącym w stanie przygotować sobie codziennie gorącego posiłku). W programie przeznaczone są środki na dowóz posiłków.
Program przewiduje również możliwość zwiększenia przez wojewodę proponowanej kwoty dotacji w wysokości 5% dla gminy, które realizują posiłek w bezpośrednio prowadzonych przez siebie stołówkach w ramach modułu 1 Moduł dla dzieci i młodzieży i modułu 2 Moduł dla osób dorosłych.
Program jest programem wieloletnim w rozumieniu art. 136 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2019 poz. 869 t. j.). Wieloletni rządowy program „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2019-2023 jest programem wspierania finansowego gmin w zakresie realizacji zadań własnych o charakterze obowiązkowym określonych w art. 17 ust. 1 pkt. 3 i 14 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2020 poz. 1876 t. j.) oraz organów prowadzących publiczne szkoły podstawowe w zakresie realizacji zadań, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt. 1 ustawy 14 grudnia 2016 r. — Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 poz. 910 i 1378).
Środki na zakup gorącego posiłku to środki publiczne co do zasady powinny być wydatkowane celowo, racjonalnie i oszczędnie. Zakup gorącego posiłku w stołówce szkolnej zarówno dzieciom jak i osobom starszym spełnia powyższe przesłanki.
W związku z powyższym:
1. Czy Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabłudowie w ramach realizacji zadania własnego gminy wynikającego z art. 17 ust. 1 pkt 3 i 14 ustawy o pomocy społecznej może zakupić gorący posiłek w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Zabłudowie posiadającym stołówkę?
2. Czy zakup gorącego posiłku w Zespole Szkolno-Przedszkolnym w Zabłudowie przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabłudowie nie stoi w sprzeczności z ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawem oświatowym (Dz. U. z 2020 poz. 910 i 1378) oraz ustawą z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2020 poz. 1327).
3. Jakie składniki powinien zawierać w sobie koszt gorącego posiłku zakupionego przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (czy powinna to być równowartość surowców wykorzystanych do przygotowania gorącego posiłku czy też równowartość surowców wraz z pozostałymi kosztami, takimi jak wynagrodzenie pracowników, składki naliczane od ich wynagrodzeń oraz nakłady na utrzymanie kuchni)?
4. Czy cena za zakupiony gorący posiłek przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej powinna zawierać podatek VAT ?
Stanowisko RIO Białystok:
Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku odpowiadając na pismo z dnia 7 grudnia 2020 roku, otrzymane w dniu 10 grudnia 2020 roku, numer: 070.59.2020.EW i zawarte w nim pytania, wyraża następujący pogląd w sprawie.
Zdaniem tut. Izby w obowiązującym stanie prawnym nie ma przepisów wykluczających możliwość wzajemnego zakupu usług przez jednostki budżetowe, funkcjonujące w ramach tej samej jednostki samorządu terytorialnego. Zakup gorącego posiłku w Zespole Szkolno —Przedszkolnym w Zabłudowie przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Zabłudowie jest możliwy i nie narusza regulacji ustawy Prawo oświatowe (Dz.U. z 2020 poz. 910 z póżn. zm.) oraz ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2020 poz.1327). Jednocześnie RIO w Białymstoku zwraca uwagę, że brak jest regulacji prawnych, określających zasady obliczania kosztu posiłków zakupionych przez MOPS na potrzeby osób objętych programem „Posiłek w szkole i w domu”. Jedynie w art. 106 ust. 4 ustawy Prawo oświatowe ustawodawca wskazał, że do opłat wnoszonych za korzystanie przez uczniów z posiłku w stołówce szkolnej nie wlicza się wynagrodzeń pracowników i składek naliczanych od tych wynagrodzeń oraz kosztów utrzymania stołówki. Zatem, zdaniem tut. Izby, nie ma przeszkód, aby koszt gorącego posiłku zakupionego w ramach rządowego programu wynosił równowartość surowców wykorzystanych do przygotowania posiłku wraz z pozostałymi kosztami takimi jak wynagrodzenie pracowników, składki naliczane od ich wynagrodzeń oraz nakłady na utrzymanie kuchni.
Jednocześnie RIO w Białymstoku informuje, że nie jest właściwa do udzielania wyjaśnień w kwestii podatku VAT. Gospodarzem tego zagadnienia są właściwe służby administracji skarbowej.
W aktualnie obowiązującym porządku prawnym brak jest podmiotu upoważnionego do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa. Niniejsze stanowisko w sprawie proszę potraktować jako niewiążącą opinię prawną.
Ponadto proszę się zapoznać z treścią komunikatu Regionalnej Izby Obrachunkowej w Białymstoku zamieszczonym na stronie internetowej RIO w Białymstoku, adres: www.bialystoksio.gov.pl w sprawie udzielenia przez RIO w Białymstoku wyjaśnień dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych.
{MOPS w Zabłudowie, 2020-12-07, sygn. 070.59.2020.EW}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku, 2021-01-08, sygn. RIO.11-025-36/20}