Stanowisko RIO Gdańsk:

W odpowiedzi na wniosek z dnia 6 listopada 2020 r., doręczony do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku za pośrednictwem platformy ePUAP w dniu 9 listopada 2020 r., w którym zwróciła się Pani o zajęcie stanowiska w sprawie sposobu ujmowania w budżecie miasta zwrotów wydatków danego roku budżetowego dokonanych w tym samym roku budżetowym oraz w kwestii dopuszczalności przekazania przez organ stanowiący z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych wynikających z rozliczenia podatku VAT do jednostek budżetowych, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Odnosząc się do problematyki przedstawionej w niniejszym wniosku we wstępie wskazać należy, że w odniesieniu do samorządowych jednostek budżetowych prawodawca nie przewidział wprost możliwości kompensowania zwrotów wydatków bez konieczności odprowadzania ich do budżetu, jak to uczynił w stosunku do państwowych jednostek budżetowych w § 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 1718), jednakże analogiczne rozwiązanie dotyczyć może także samorządowych jednostek budżetowych pod warunkiem, że organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego w uchwale budżetowej, działając na podstawie art. 212 ust. 1 pkt 10 ustawy o finansach publicznych, zawrze w powyższym zakresie odpowiednie regulacje. Wyżej powołany przepis art. 212 ust. 1 pkt 10 ustawy o finansach publicznych stanowi, że uchwała budżetowa winna określać między innymi inne postanowienia, których obowiązek zamieszczenia w uchwale budżetowej wynika z postanowień organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Tym samym, aby jednostka samorządu terytorialnego mogła skorzystać z takiej możliwości, niezbędne pozostaje zawarcie w tym zakresie przez organ stanowiący odpowiednich postanowień w uchwale budżetowej.

Jednocześnie zaznaczyć przy tym należy, że w konsekwencji powyższego organ wykonawczy – wykonując postanowienia rady gminy (miasta) w zakresie wykonania budżetu – ustalić winien dla wszystkich jednostek organizacyjnych jednolite wytyczne w tym zakresie, które powinny zostać uwzględnione w zasadach (polityce) rachunkowości, obowiązujących w podległych jednostkach organizacyjnych jednostki samorządu terytorialnego, wydanych na podstawie art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity: Dz.U. z 2019 r. poz. 351 z późn. zm.).

Mając powyższe na względzie, przyjąć zatem należy, że po spełnieniu ww. wymogów, wpływy z tytułu zwrotu wydatków danego roku budżetowego, które nie stanowią źródeł dochodu w myśl ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 869 z późn. zm.), ani w myśl przepisów ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 23 z późn. zm.), ani także na podstawie przepisów wykonawczych wydanych w oparciu o ww. akty prawne, mogą zostać zaewidencjonowane jako zmniejszenie wydatków.

Powyższej zasady nie należy natomiast stosować w odniesieniu do podatku VAT. Płacąc bowiem za nabytą usługę, czy też dostawę jednostka samorządu terytorialnego dokonuje wydatku, ewidencjonowanego w kwocie brutto. Kwota wydatku, niezależnie od wyniku rozliczeń w zakresie podatku VAT, nie ulegnie już zmianie. Jednostka samorządowa może natomiast – w rezultacie rozliczenia podatku VAT – otrzymać środki z urzędu skarbowego (VAT naliczony większy niż VAT należny), albo nie odprowadzić w pełnej kwocie pobranego podatku należnego (pobrany VAT należny pomniejszony o VAT naliczony). Sytuacje te trudno zatem traktować jako zwrot wydatku, który został kasowo zrealizowany w kwocie brutto na rzecz określonego kontrahenta i sytuacja w tym zakresie nie ulega zmianie. Zwrot środków przez urząd skarbowy jest wynikiem zastosowania mechanizmów mających swoje normatywne źródło w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 106 z późn. zm.), tak samo jak dysponowanie przez jednostkę samorządu terytorialnego kwotą podatku należnego, który wskutek pomniejszenia o podatek naliczony nie został odprowadzony do urzędu skarbowego. (vide: Piotr Walczak, Ujęcie zwrotu podatku VAT w uchwale gminy, jako zmniejszenie wydatków przez gminę, Legalis, 2020).

Odpowiadając z kolei na pytanie sformułowane w pkt 3 wniosku z dnia 9 listopada 2020 r. wskazać należy, że zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 5 września 2016 r. o szczególnych zasadach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz dokonywania zwrotu środków publicznych przeznaczonych na realizację projektów finansowanych z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej lub od państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu przez jednostki samorządu terytorialnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 r. poz. 280) jednostka samorządu terytorialnego, której jednostki organizacyjne rozliczały się jako odrębni podatnicy, wstępuje z dniem podjęcia rozliczania podatku wraz ze wszystkimi jednostkami organizacyjnymi we wszystkie przewidziane w przepisach dotyczących podatku prawa i obowiązki jednostek organizacyjnych.

Przepisy tej ustawy nie przewidują jednak możliwości przekazywania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych wynikających z rozliczenia podatku VAT do jednostek budżetowych. Zwrot różnicy podatku wynikającej ze scentralizowanej deklaracji VAT dokonywany zatem być musi przez urząd skarbowy na rachunek jednostki samorządu terytorialnego, a dopiero następnie jednostka samorządu terytorialnego może decydować, według swojego uznania, o przekazaniu tej nadwyżki do zakładu budżetowego (vide: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 21 czerwca 2017 r. sygn. akt I SA/Gl 494/17).

Dodatkowo zauważyć należy, że przepisy ustawy o finansach publicznych również nie przewidują możliwości przekazywania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych wynikających z rozliczenia podatku VAT do jednostek budżetowych. Ustawa ta zezwala na przekazywanie środków finansowych wynikających z rozliczenia podatku od towarów i usług tylko i wyłącznie w odniesieniu do samorządowego zakładu budżetowego. Zgodnie z jej art. 15 ust. 4a, samorządowy zakład budżetowy może otrzymać z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środki finansowe wynikające z rozliczenia podatku od towarów i usług, z tym że ich wysokość nie może być wyższa niż wynikająca z rozliczenia tego podatku związanego z tym zakładem.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{Urząd Miasta Gdańska, 2020-11-06, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku, 2020-12-02, sygn. RP.0441/26/45/1/2020}