Pytanie:
Pragnę poinformować, że w dniu 30 grudnia 2019 r. Rada Miejska w Kalwarii Zebrzydowskiej przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia Świętego Jana Pawła II Patronem Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej. Wystąpiono również z prośbą o wszczęcie procedury kościelnej do Jego Ekscelencji Arcybiskupa Marka Jędraszewskiego Metropolity Krakowskiego w sprawie ustanowienia Świętego Jana Pawła II Patronem Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej. W dniu 27 maja 2020 roku Kongregacja do Spraw Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów wystawiła oficjalny dekret czyniący Św. Jana Pawła II Patronem Kalwarii Zebrzydowskiej. Wyżej wymieniony dekret został przekazany na ręce Burmistrza Miasta Kalwarii Zebrzydowskiej w czasie sierpniowego odpustu Wniebowzięcia NMP w dniu 16 sierpnia 2020 roku.
Biorąc pod uwagę, że obecny rok jest rokiem urodzin Św. Jan Pawła II, wyszedłem z inicjatywą utworzenia przez Gminę Kalwaria Zebrzydowska Stowarzyszenia lub Fundacji, której patronem byłoby Św. Jan Paweł II, a głównym jej celem byłoby udzielanie pomocy stypendialnej dzieciom i młodzieży z Gminy Kalwaria Zebrzydowska. Stowarzyszenie lub Fundacja miałaby na celu zdobywanie funduszy i przekazywanie pomocy materialnej dla dzieci i młodzieży z Gminy Kalwaria Zebrzydowska, szczególnie uzdolnionej i osiągającej bardzo dobre wyniki w nauce oraz biorącej czynny udział w różnego rodzaju olimpiadach przedmiotowych.
Podsumowując nasze wystąpienie, bardzo prosimy o pomoc i wyjaśnienie czy status prawny pozwala Gminie założyć w/w stowarzyszenie lub fundację, a jeżeli nie to w jaki inny sposób oczywiście zgodny z obowiązującym prawem zrealizować powyższe plany. Bardzo prosilibyśmy aby udzielenie odpowiedzi na wskazane pytania nastąpiło niezwłocznie. Jeszcze raz dziękuję za pomoc jaką Państwo udzielicie nam w powyższej sprawie.
Stanowisko RIO Kraków:
W odpowiedzi na pismo z dnia 28 września 2020 r., znak PDG.0541.42.2020, w sprawie możliwości założenia przez Gminę stowarzyszenia lub fundacji mającej na celu zdobywanie funduszy i przekazywanie pomocy materialnej dla dzieci i młodzieży szczególnie uzdolnionej i osiągającej bardzo dobre wyniki w nauce oraz biorącej udział w olimpiadach przedmiotowych, wyjaśniamy, co następuje:
W pierwszej kolejności wskazania wymaga, że zagadnienie możliwości założenia przez Gminę fundacji oceniać należy przez pryzmat regulacji zawartej w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 869 z późn. zm.). Zgodnie z art. 45 przywołanej ustawy ze środków publicznych nie można tworzyć fundacji na podstawie ustawy z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. z 2018 r., poz. 1491 z późn. zm.). Jednoznaczne brzmienie zacytowanego przepisu przesądza o niemożności utworzenia fundacji przez Gminę.
Natomiast możliwość tworzenia przez gminy stowarzyszeń została przewidziana w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 713 z późn. zm.) zm.). Z art. 84 ust. 1 tej ustawy wynika możliwość tworzenia stowarzyszeń przez same gminy, jak również z powiatami i województwami . Na wskazanej podstawie gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, których celem jest wspierani e idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów Stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, a w szczególności stowarzyszenia gmin, o których mowa w art. 84 ustawy o samorządzie gminnym, są jedną z form współdziałania jednostek samorządu terytorialnego. W przypadku innego stowarzyszenia (tzn. niebędącego stowarzyszeniem gmin) gmin), Gmina, jako osoba prawna, może pozostawać członkiem wspierającym stowarzyszenia, a nie może tworzyć takiego stowarzyszenia. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 3 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. z 2019 r. , poz. 713 z późn. zm.) osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia.
Niezależnie od przedstawionych powyżej wyjaśnień należy dodatkowo wskazać kompetencje rady gminy w zakresie podejmowania uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów . Ponadto możliwość udzielania stypendium za wyniki w nauce (lub za osiągnięcia sportowe) została przewidziana także w przepisach ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 1327).
{Urząd Gminy Kalwarii Zebrzydowskiej, 2020-09-28, sygn. PDG.0541.42.2020}
{RIO Kraków, 2020-10-05, sygn. WIAS–710/64/20}