Stanowisko RIO Gdańsk:

W odpowiedzi na wniosek z dnia 11 sierpnia 2020 r., doręczony do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku za pośrednictwem platformy ePUAP w dniu 12 sierpnia 2020 r., dotyczący problematyki stosowania przepisów ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 470 z późn. zm) w związku z przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 869 z póżn. zm.) oraz przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 1325), uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

W ocenie Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku wątpliwości nie budzi fakt, że opłaty za zajęcie pasa drogowego, pobierane na podstawie art. 40 ust. 3 ustawy o drogach publicznych, stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7 ustawy o finansach publicznych. Stosownie natomiast do treści art. 67 ustawy o finansach publicznych do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60 tej ustawy, nieuregulowanych ww. ustawą, stosuje się przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 256 z późn. zm.) i odpowiednio przepisy działu III ustawy – Ordynacja podatkowa. Odesłanie do przepisów Działu III ustawy – Ordynacja podatkowa pn.: Zobowiązania podatkowe dotyczy tych kwestii związanych z niepodatkowymi należnościami publicznoprawnymi, które nie zostały uregulowane w art. 61-64 i 66a ustawy o finansach publicznych. Do należności, o których mowa w art. 60 ustawy o finansach publicznych nie znajdą zatem zastosowania przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa dotyczące potrącenia, jako sposobu wygaśnięcia zobowiązania, albowiem przepisy art. 62 i 63 ustawy o finansach publicznych regulują tą materię. Przepisy ustawy – Ordynacja podatkowa nie będą miały zastosowania także do ulg w spłacie tych należności, gdyż zasady udzielania tych ulg uregulowane zostały w art. 64 ustawy o finansach publicznych, a także przepisy określające zasady odpowiedzialności za zobowiązania z tytułu niepodatkowych należności budżetowych, z uwagi na to, że unormowania w tym zakresie zawiera przepis art. 65 ustawy o finansach publicznych.

Natomiast w pozostałym zakresie przedmiotowym odpowiednie, tj. z uwzględnieniem specyfiki tych należności, zastosowanie znajdą regulacje prawa materialnego przewidziane w powyżej wskazanym dziale III ustawy – Ordynacja podatkowa. (vide: Komentarz do ustawy o finansach publicznych, red. Zbigniew Ofiarski, wyd. 2019).

Zdaniem tut. Izby powyższa zasada ma jednak zastosowanie, o ile ustawa o drogach publicznych nie zawiera w powyższym zakresie przedmiotowym stosownych uregulowań prawnych.

Biorąc powyższe pod uwagę, w ocenie tut. Izby, przyjąć należy, że w odniesieniu do opłat za zajęcie pasa drogowego, w przypadku, gdy dokonana wpłata nie pokryje w całości zaległości wraz z odsetkami za zwłokę, w braku istnienia w ustawie o drogach publicznych oraz w ustawie o finansach publicznych przepisów regulujących tę materię, zastosowanie znajdzie przepis art. 55 § 2 ustawy – Ordynacja podatkowa.

Inaczej sytuacja będzie się kształtować natomiast w zakresie dotyczącym zasad pobierania odsetek od nieterminowo uiszczonej opłaty. Skoro bowiem przepis art. 40d ust. 1 ustawy o drogach publicznych wskazuje wprost, że w przypadku nieterminowego uiszczania opłat za zajęcie pasa drogowego pobiera się odsetki ustawowe, to w tym zakresie, zdaniem Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, brak jest podstaw do stosowania przepisów dotyczących zasad naliczania odsetek za zwłokę, określonych w ustawie – Ordynacja podatkowa, w tym przepisu art. 54 § 1 pkt 5 tej ustawy.

Odnosząc się zaś do problematyki przedawnienia należności z tytułu opłat za zajęcie pasa drogowego wskazać należy, że instytucję tę reguluje przepis art. 40d ust. 3 ustawy o drogach publicznych, zgodnie z którym obowiązek uiszczenia opłaty za zajęcie pasa drogowego przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od ostatniego dnia roku kalendarzowego, w którym opłaty lub kary powinny zostać uiszczone. Jednocześnie tut. Izba wskazuje, że – w jej ocenie – nie ma podstaw do stosowania w powyższym zakresie przedmiotowym przepisów ustawy z dnia 23 kwietnia 1965 r. -Kodeks cywilny (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.). Przepisy ww. powołanej ustawy regulują bowiem kwestię przedawnienia roszczeń o charakterze majątkowym, a więc roszczeń cywilnoprawnych. Natomiast w przedmiotowej sprawie mamy do czynienia ze stosunkiem administracyjnoprawnym. Ponadto wskazać należy, że zasady prowadzenia egzekucji reguluje ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 r. poz. 1438 z późn. zm.), na co zresztą wskazuje art. 40d ust. 1 i 2 ustawy o drogach publicznych. Przepis ten określił, że w przypadku nieterminowego uiszczenia opłat za zajęcie pasa drogowego pobiera się odsetki ustawowe, a opłaty nieuiszczone w terminie podlegają wraz z odsetkami za zwłokę przymusowemu ściągnięciu w trybie określonym w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Podobne stanowisko zajął w tej kwestii Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 maja 2012 r. wydanym w sprawie prowadzonej pod sygn. akt II GSK 614/11.

Jednocześnie pragnę podkreślić, że jest to jedynie stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku, która nie posiada uprawnień do dokonywania powszechnie obowiązującej wykładni przepisów prawa.

{Urząd Miasta Pruszcz Gdański, 2020-08-11, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku, 2020-09-03, sygn. RP/0441/86/37/1/2020}