Stanowisko RIO Białystok:

Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku odpowiadając na wniosek o udzielenie wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych z dnia 10.11.2020 roku, otrzymany w dniu 08.12.2021 roku przestawia następujące stanowisko w sprawie.

Zdaniem tut. Izby obowiązujący stan prawny nie przewiduje możliwości wypłacania z budżetów jednostek samorządu terytorialnego rekompensat dla przedsiębiorców w związku z ograniczeniem lub zawieszeniem działalności gospodarczej w czasie stanu epidemii wywołanej CVID-19, bo de facto taki mechanizm został przedstawiony w zapytaniu.

Wydatki z budżetu gminy powinny być ponoszone na cele i w wysokościach ustalonych w uchwale budżetowej, zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych rodzajów wydatków (art. 44 ustawy o finansach publicznych). Zgodnie z art. 32 ust. 5 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 910 z późn. zm.) obowiązkiem gminy, jeżeli droga dziecka do szkoły lub przedszkola przekracza 3 km, jest zapewnienie bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu dziecka albo zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna środkami komunikacji publicznej, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. W sytuacji zawieszenia zajęć stacjonarnych dla części lub wszystkich uczniów, w związku ze stanem epidemii spowodowanej COVID -19, obowiązek nauki jest realizowany w sposób przewidziany Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. poz. 493 z późn. zm.). W przypadku realizowania nauki z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć gmina nie ma obowiązku organizowania dowozu dzieci dla których przewidziano naukę zdalną, a co za tym także pokrywania kosztów biletów, które mogłyby być zakupione, gdyby placówki oświatowe funkcjonowały normalnie.

Należy zwrócić uwagę także na fakt, że ustawodawca w przepisach ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. poz. 1842 z późn. zm.) nie przewidział możliwości dofinansowywania ze strony jednostek samorządu terytorialnego działalności przedsiębiorców świadczących usługi na ich rzecz. Wprowadzono mechanizm fakultatywnego zwolnienia z podatku od nieruchomości oraz przedłużenia terminu płatności takiego podatku. I tak, w art. 15p wspomnianej ustawy zapisano, że „rada gminy może wprowadzić, w drodze uchwały, za część roku 2020 oraz za wybrane miesiące pierwszego półrocza 2021 r zwolnienia z podatku od nieruchomości: gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19”. Dodatkowo w art.l5q tej ustawy ustanowiono, że „rada gminy może przedłużyć, w drodze uchwały, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19, terminy płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r., nie dłużej niż do dnia 30 września 2020 r. oraz płatnych w wybranych miesiącach pierwszego półrocza 2021 r., nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2021 r.”

Należy ponadto wskazać na możliwość zastosowania mechanizmów przewidzianych prawem, a dotyczących umarzania należności podatkowych – art.67a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1325 z późn. zm.), ze szczególnym uwzględnieniem przepisów o pomocy publicznej.

W aktualnie obowiązującym porządku prawnym brak jest podmiotu upoważnionego do wydawania wiążącej wykładni przepisów prawa. Niniejsze stanowisko w sprawie proszę potraktować jako niewiążącą opinię prawną.

{Urząd Gminy Gminy Wizna, 2020-11-10 , sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku, 2021-01-04, sygn. RIO.II-025-35/20}