Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze:

W odpowiedzi na wniosek z dnia 02 kwietnia 2019 r. o udzielenie wyjaśnień w sprawach z zakresu stosowania przepisów o finansach publicznych dotyczący zasad określenia poziomu zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego oraz wskaźnika określonego w art. 243 ustawy dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (j.t. Dz. U. z 2017 r. poz. 2077 z późn. zm.) zadłużenia wyjaśniam, co następuje:

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Gmina rozważa powołanie spółki prawa handlowego w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z kapitałem zakładowym w wysokości 300 000 zł. Spółka będzie wykonywała działalność, polegającą w szczególności na obrocie nieruchomościami wchodzącymi obecnie do zasobów mienia komunalnego, w postaci działek usytuowanych w specjalnej strefie ekonomicznej JST, z opcją ich uzbrojenia i dalszej odsprzedaży inwestorom, na pozyskiwaniu inwestorów do specjalnej strefy ekonomicznej oraz na realizacji budownictwa mieszkaniowego, tak socjalnego i komunalnego na potrzeby mieszkańców Gminy, jak i komercyjnego. W tym celu Gmina zamierza pozyskać zewnętrznego inwestora, który za wnoszony wkład pieniężny obejmie nowoutworzone udziały w spółce do wysokości pozwalającej na realizację inwestycji. Ostateczny wybór inwestora zostanie dokonany w ramach postępowania konkursowego przez powołaną w tym celu komisję z udziałem przedstawicieli Gminy. Wyłonienie inwestora doprowadzi do objęcia przez niego udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki oraz wniesienia wkładu pieniężnego do majątku spółki, i tym samym do podwyższenia kapitału zakładowego spółki. W chwili rejestracji nowych udziałów inwestor stanie się wspólnikiem większościowym w spółce. Dla zachowania kontroli nad działalnością spółki i prawidłową realizacją zamierzeń inwestycyjnych, Gmina jest zainteresowana posiadaniem pakietu kontrolnego udziałów spółki i w związku z tym nabyciem od inwestora udziałów w spółce.

Jednocześnie wskazano we wniosku, że podstawą do nabycia udziałów będą umowy sprzedaży wyodrębnionych pakietów udziałów spółki z jednorazową odpłatnością z tego tytułu w wysokości określonej w danej umowie sprzedaży, przypadającą do uregulowania przez Gminę (nabywcę) w dacie przyszłej – od 2 do 15 lat.

Z brzmienia przepisów art. 72 ust.1 a ustawy o finansach publicznych wynika, ze tytułu dłużne wymienione w art. 72 ust. 1 pkt 1-3 ustawy o finansach publicznych, obejmują zobowiązania finansowe wynikające ze stosunków prawnych, które nazwą odpowiadają tym tytułom dłużnym oraz z innych stosunków prawnych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do skutków wynikających z papierów wartościowych opiewających na wierzytelności pieniężne, umów kredytów i pożyczek oraz przejętych depozytów. Natomiast rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu klasyfikacji tytułów dłużnych zaliczanych do państwowego długu publicznego (Dz.U Nr 298 poz. 1767) określa, że do kategorii kredytów i pożyczek zalicza się zobowiązania z tytułu umów, które nie są umowami kredytu ani umowami pożyczki, jednak ich skutek ekonomiczny zbliżony jest do zobowiązań kredytowych czy pożyczkowych. Do nich zaliczane są m.in. umowy:

1. o partnerstwie publiczno-prywatnym, które mają wpływ na poziom długu publicznego,

2. umowy sprzedaży, w których cena płatna jest w ratach,

3. umowy leasingu zawarte z producentem lub finansującym, w których ryzyko i korzyści z tytułu własności są przeniesione na korzystającego z rzeczy,

4. umowy nienazwane o terminie zapłaty dłuższym niż rok , związane z finansowanie usług, dostaw i robót budowlanych, które wywołują skutki ekonomiczne podobne do umowy pożyczki lub kredytu.

Reasumując, przyjmując wyżej przedstawione założenia i informacje przekazane przez Gminę, wskazać należy, że w opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze nie ma wystarczających przesłanek, żeby umowy objęte przedstawioną formułą prawną zaliczyć do kategorii tytułów dłużnych.

Podkreślić jednak należy, że o włączeniu do długu publicznego zobowiązań wynikających z określonej umowy decydują poszczególne zapisy w niej zawarte. W powyższym kontekście należy zastrzec, że każdorazowo istotną i podstawową kwestią jest wnikliwa analiza umowy inwestycyjnej zawartej przez Gminę, spółkę i inwestora, szczególne pod względem jej treści i skutków ekonomicznych, bez względu na nazwę i formę umowy.

Zgodnie z art. 124 ust. 4 ustawy o finansach publicznych wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego zalicza się do wydatków majątkowych, które nie są uwzględniane przy ustalaniu relacji, o których mowa w art. 242 i 243 ustawy o finansach publicznych.

Poza tym należy podzielić stanowisko Wnioskodawcy, że wydatki związane z zakupem udziałów od inwestora powinny zostać ujęte w Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy oraz w Wykazie przedsięwzięć wieloletnich, stanowiących załączniki do uchwały w sprawie Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Szprotawa.

Niemniej podkreślić należy, że Gmina podpisując umowy mające skutki finansowe obciążające kolejne lata budżetowe – w każdej sytuacji – powinna mieć na uwadze swoją sytuację finansową, w tym zdolność do terminowej spłaty kolejnych zobowiązań bez uszczerbku dla zachowania płynności finansowej i realizacji obligatoryjnych zadań publicznych.

Stanowisko prezentowane w udzielonej odpowiedzi nie jest prawnie wiążące, lecz stanowi jedynie prezentację poglądu Izby, w sprawie objętej zapytaniem. Niniejsza odpowiedź nie stanowi również wykładni obowiązujących przepisów prawa w zakresie objętym zapytaniem.

{Urząd Miasta i Gminy Szprotawa, 2019-04-02, sygn. -}

{Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze, 2019-04-29, sygn. RIO.II.071.3.2019}