Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze:
Odpowiadając na Pana pismo z dnia 10 kwietnia 2019 r. (znak: OKS.4424.03. 2019.RG) w sprawie wydania opinii dotyczącej możliwości refundacji wynagrodzeń pracowników szkoły za okres strajku – Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze informuje, co następuje:
Zasady wynagradzania nauczycieli określa ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r.-Karta Nauczyciela (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 967 ze zm.), w tym przepis art. 30, który zawiera precyzyjne i enumeratywne wyliczenie elementów jakie składają się na wynagrodzenie nauczycieli, definiując tym samym to pojęcie. I tak wynagrodzenie nauczycieli składa się z następujących elementów:
1. wynagrodzenia zasadniczego;
2. dodatków: za wysługę lat, motywacyjnego, funkcyjnego i za warunki pracy;
3. wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw;
4. nagród i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy, w tym odpraw (np. emerytalnych, z tytułu rozwiązania stosunku pracy w sytuacjach przewidzianych w Karcie Nauczyciela), nagród jubileuszowych, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, z wyjątkiem świadczeń z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz dodatku wiejskiego.
Karta Nauczyciela nie zawiera jednak całościowej regulacji tej materii; m.in. daje delegacje (upoważnienia) do wydania aktów wykonawczych i to zarówno w formie rozporządzeń (dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania – art. 30 ust. 5 Karty Nauczyciela) jak i w formie aktów prawa miejscowego (regulamin uchwalany przez jst, jako organ prowadzący szkołę – art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela). Ponadto – przepis art. 91c ust.l Karty Nauczyciela stanowi, iż w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych przepisami Karty Nauczyciela, zastosowanie mają przepisy Kodeksu pracy. Przepisem, który ma zastosowanie do wynagradzania nauczycieli, jest przepis art. 80 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jednolity Dz. U. z 2018 r., poz. 917 ze zm.), w myśl którego pracownikowi przysługuje wynagrodzenie jedynie za pracę wykonaną, natomiast za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią.
Pracownik ( nauczyciel), który powstrzymuje się od wykonywania pracy (czyli jej nie wykonuje), korzystając z przysługującego mu prawa do strajku (vide : art. 17, art. 18 oraz art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych -tekst jednolity Dz. U. z 2019 r., poz. 174), wypełnia tym samym ustawową przesłankę z art. 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, pozbawienia się prawa do wynagrodzenia za czas strajku. Przepis ten ustawodawca sformułował następująco : „W okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy.”
Biorąc pod uwagę powyższe – w obowiązującym aktualnie stanie prawnym za czas strajku pracownikowi nie przysługuje prawo do wynagrodzenia (do jakiegokolwiek jego składnika), o czym wprost przesądza ww. art. 23 ust. 2 ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie (vide: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1994 r. -1 PZP 49/94 , opublikowano : OSNP 1995/16/202, LEX nr 12005).
Jednocześnie informuję, że zgodnie z art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jednolity Dz. U. z 2016 r., poz. 561 ze zm.), do zadań izby należy udzielanie wyjaśnień na wystąpienia podmiotów wymienionych w art. 1 ust. 2 ww. ustawy w zakresie spraw dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych. Katalog podmiotów uprawnionych do występowania o udzielenie wyjaśnień w zakresie spraw dotyczących stosowania przepisów o finansach publicznych, ma charakter zamknięty i obejmuje zgodnie z ww. art. 1 ust. 2 ww. ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych – podmioty wymienione w tym przepisie.
Wyjaśnienia w zakresie stosowania przepisów o finansach publicznych są udzielane na pisemny wniosek podmiotu określonego w art. 1 ust. 2 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych, podpisany przez kierownika jednostki lub osobę upoważnioną. Wniosek nie może dotyczyć prośby o wskazanie sposobu rozwiązywania konkretnej i indywidualnej sprawy.
Wnioskujący ( będący kierownikiem jednostki lub osobą działającą z upoważnienia kierownika jednostki) powinien wskazać konkretny przepis lub przepisy z zakresu finansów publicznych – którego, których stosowanie rodzi wątpliwości i ma być przedmiotem wyjaśnień Izby. Do wniosku należy dołączyć własne stanowisko w sprawie.
Wyjaśnienia udzielane przez Izbę nie są wiążące dla wnioskującego o udzielenie wyjaśnień i nie stanowią również wykładni obowiązujących przepisów prawa w zakresie opisywanym w danym wniosku.
{Urząd Gminy Świebodzin, 2019-04-10, sygn. OKS.4424.03. 2019.RG}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Zielonej Górze, 2019-04-26, sygn. RIO.II.K.071/5/2019}