Stan faktyczny:

Sprawa dotyczy pobierania opłat za korzystanie z przedszkola w związku ze zmianą ich charakteru na należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym.

Zgodnie z Ustawą z dnia 27 października 2017 roku o finansowaniu zadań oświatowych, opłaty dotyczące opieki nad dziećmi w przedszkolu ponad 5 godzin dziennie oraz za wyżywienie dzieci w przedszkolu stanowią w myśl artykułu 52 ww. ustawy niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym. Przy czym środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym są w szczególności, zgodnie z art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r o finansach publicznych( Dz.U. z 2017 r.poz.2077 ze zm.) dochody pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw.

Zgodnie z delegacją wynikającą z art. 52 ust. 1 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych podjęto uchwałę w sprawie określenia wysokości opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego uczniów objętych wychowaniem przedszkolnym.

Jednostki oświatowe Miasta Bydgoszcz gromadzą środki z tytułu opłat oraz z tytułu wyżywienia na wyodrębnionym rachunku oświatowym powołanym zgodnie z art.223 uofp.

Pytanie:

W związku z powyższym oraz zgodnie z art.60 pkt 7 uofp pytania brzmią:

1. Czy pobierane opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz opłaty za wyżywienie mogą być dalej przekazywane na wydzielony rachunek jednostek oświatowych czy też powinny być przekazywane na dochody budżetu gminy?

2. Czy nadpłaty (opłaty przez rodziców wnoszone „z góry”) winny być wykazywane w rocznym RB -27, w przypadku pozostawienia opłat za pobyt oraz za wyżywienie na wydzielonym rachunku oświatowym ?

3. Czy zmiana rodzaju opłat na publicznoprawne obliguje jednostki oświatowe do pobierania opłat z „dołu”? czy nadal można pobierać z „góry” i rozliczać nieobecności w następnym miesiącu?

Stanowisko własne:

Wydział UM uważa, że dochody z tytułu opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego oraz za wyżywienie można dalej gromadzić na wydzielonym rachunku dochodów oświatowych.

Gmina wypełniła delegację i określiła w stosownej uchwale Rady Miasta wysokość opłat z tytułu korzystania za pobyt w przedszkolu. Natomiast wysokość opłat za korzystanie z wyżywienia, zgodnie z art. 106 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, ustala dyrektor w porozumieniu z organem prowadzącym. W obu przypadkach wskazano, że dochody z opłat i wyżywienia są źródłami dochodów wydzielonych rachunków oświatowych powołanych zgodnie z art. 223 uofp.

Chcąc zapewnić ciągłość wyżywienia, szczególnie na przełomie roku kalendarzowego, gdzie dochody pozostające na wydzielonych rachunkach oświatowych podlegają przekazaniu na dochody gminy, konieczne się staje dokonywanie opłat z „ góry”, aby mieć wystarczające środki na zakup żywności do przyrządzenia posiłków dla dzieci .

W przypadku opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego i wyżywienia nie ma zastosowania art. 61.ust.1 uofp przewidujący ustalenie należności z tytułu tych opłat w drodze decyzji administracyjnej. Obowiązek zapłaty za świadczenia wynika z faktu rozpoczęcia korzystania z usług przedszkola. Stosownego naliczenia należności dokonuje się na podstawie faktycznej obecności dziecka, (ponad czas zwolniony z opłat, uregulowany w uchwale) oraz liczby i ceny posiłków, z których dziecko skorzystało. Rozliczenie np. z tytułu nieobecności, uwzględnia się w wysokości opłat w miesiącu następnym.

Stanowisko RIO Bydgoszcz:

W odpowiedzi na pismo z dnia 31 stycznia 2019 r., dotyczące pobierania w placówkach publicznych opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego i opłat za wyżywienie na wydzielony rachunek jednostek oświatowych w świetle przepisów o opłatach publicznoprawnych, Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy, działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz.U, z 2016 r. poz. 561 z późn. zm.) wyjaśnia, co następuje.

Zgodnie z art. 52 ust. 15 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. poz. 2203 ze zm.) opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego w publicznych placówkach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego oraz opłaty za korzystanie z wyżywienia w takich placówkach stanowią niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym, o których mowa w art. 60 pkt 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r, o finansach publicznych.

Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, celem tego przepisu było rozstrzygniecie sporów co do charakteru tych opłat, które przez część organów administracyjnych i sądowych były traktowane jako opłaty o charakterze cywilnoprawnym. Jednocześnie ustawodawca nie zmienił treści art. 223 ust. 1 ustawy o finansach publicznych, który zawiera otwarty katalog źródeł, z których dochody są gromadzone na wydzielonym rachunku, a kompetencje do szczegółowego określenia rodzaju tych źródeł dochodu nadal należą do organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

W związku z powyższym, w obecnym stanie prawnym, biorąc pod uwagę brak odmiennego stanowiska orzecznictwa, w przypadku gdy w uchwale dotyczącej utworzenia wydzielonego rachunku dochodów wskazano jako źródło dochodów opłaty za korzystanie z wychowania przedszkolnego i opłaty za wyżywienie, podjęte uchwały są nadal obowiązujące i stanowią podstawę do przekazywania w/w opłat na wydzielone rachunki przedszkoli publicznych, określonych również przez organ stanowiący gminy.

Przepisy dotyczące w/w opłat, jak również ogólne przepisy o opłatach publicznoprawnych, nie określają sposobu ich pobierania na opłaty pobierane „z góry” czy „z dołu”, zatem zaliczenie ich do opłat publicznoprawnych nie zmieniło zasad ustalanie terminów ich płatności. W konsekwencji, o wykazaniu opłaty w sprawozdaniu z wykonania planu dochodów budżetowych Rb-27S jako nadpłaty nie decyduje sposób jej zapłaty „z góry”, ale termin zapłaty i okresowość poboru opłaty. W przypadku pobierania opłaty za określone okresy, np. miesięczne, nadpłatą będzie kwota przekraczająca wymaganą wysokość opłaty o najbliższym terminie płatności, bez względu na to, czy dotyczy ona okresu przypadającego przed terminem płatności, czy po tym terminie.

Druga sytuacja, w której powstanie nadpłata, wiąże się z możliwością późniejszego skorygowania jej wysokości w związku z nieobecnością ucznia, jednakże tego rodzaju nadpłata zostanie wykazana dopiero po zamknięciu poprzedniego okresu rozliczeniowego, a więc w chwili jej wpłaty nie będzie stanowiła nadpłaty.

Jednocześnie należy pamiętać o obowiązku wynikającym z treści art. 223 ust. 5 ustawy o finansach publicznych, który stanowi, iż środki finansowe pozostające na wydzielonym rachunku dochodów samorządowych oświatowych jednostek budżetowych na dzień 31 grudnia roku budżetowego, podlegają odprowadzeniu na rachunek budżetu jednostki samorządu terytorialnego w terminie do dnia 5 stycznia następnego roku.

Przedstawiając powyższe, informuję jednocześnie, że stanowisko zaprezentowane w piśmie nie jest prawnie wiążącą wykładnią obowiązujących przepisów prawa, a stanowi jedynie pogląd tutejszej Izby w zakresie zagadnień objętych zapytaniem.

{Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy, 2019-02-26, sygn. RIO-NR.K-432-1/2019}
{Urząd Miasta Bydgoszczy, 2019-01-31, sygn. -}