Stanowisko RIO Opole:

Działając na podstawie art. 13 pkt 11 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2137; dalej: u.r.i.o.) w odpowiedzi na wniosek o udzielenie wyjaśnienia w związku z pytaniem: czy wartości zamówień zaplanowanych w ramach jednego projektu unijnego należy sumować z innymi podobnymi zamówieniami w ramach innych projektów, a także innymi zamówieniami udzielanymi przez gminę w tym samym okresie, uprzejmie wyjaśniam i informuję, co następuje:

Odpowiadając na zadane pytanie, w pierwszej kolejności odnieść się należy do art. 4 pkt 8 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r.. poz. 1843 ze zm.; dalej: p.z.p.), zgodnie z którym przedmiotowej ustawy nie stosuje się do zamówień i konkursów.. których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości 30.000 euro.

Następnie wskazać należy na treść art. 32 ust. 1 – 4 pzp., w myśl którego:

1. Podstawą ustalenia wartości zamówienia jest całkowite szacunkowe wynagrodzenie wykonawcy. bez podatku od towarów i usług. ustalone przez zamawiającego z należytą starannością.
2. Zamawiający nie może w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy zaniżać wartości zamówienia lub wybierać sposobu obliczania wartości zamówienia.
3. Jeżeli zamawiający przewiduje udzielenie zamówień, o których mowa w art. 67 ust. 1 pkt 6 i 7 lub art. 134 ust. 6 pkt 3, przy ustalaniu wartości zamówienia uwzględnia się wartość tych zamówień.
4. Jeżeli zamawiający dopuszcza możliwość składania ofert częściowych albo udziela zamówienia w częściach, z których każda stanowi przedmiot odrębnego postępowania, wartością zamówienia jest łączna wartość poszczególnych części zamówienia.

Zgodnie z opinia Urzędu Zamówień Publicznych „Szacowanie wartości i udzielanie zamówień, w tym zamówień objętych projektem współfinansowanym ze środków Unii Europejskiej”] konieczna jest analiza konkretnego przypadku celem ustalenia czy stanowi on jedno zamówienie, czy też odrębne zamówienia. W tym celu posługiwać się należy trzema kryteriami, tj. podobieństwo przedmiotowe i funkcjonalne zamówienia, tożsamość czasowa zamówienia i możliwość wykonania zamówienia przez jednego wykonawcę. Gdy przedmiot zamówienia ma inne przeznaczenie lub nie jest możliwym jego nabycie u tego samego wykonawcy, mamy do czynienia z odrębnymi zamówieniami. Gdy udzielane zamówienia mają to samo przeznaczenie oraz dodatkowo istnieje możliwość ich uzyskania u jednego wykonawcy należy uznać, że jest to jedno zamówienie. Wbrew twierdzeniom podmiotu wnioskującego o udzielenie wyjaśnienia w opinii podkreśla się, że dla przyjęcia powyższej oceny nie ma istotnego znaczenia ustalenie źródeł finansowania danego zamówienia, a zatem może ono być finansowane z jednego, jak też z kilku różnych źródeł, w tym z wykorzystaniem środków pochodzących z programów finansowanych ze środków Unii Europejskiej. Dla prawidłowego dokonania oceny istotne są okoliczności istniejące w chwili wszczęcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

W odniesieniu do szacowania wartości zamówień udzielanych w ramach projektu współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej Urząd Zamówień Publicznych wyjaśnił, że konieczne jest wyodrębnienie tych zamówień, których zakres może być oszacowany z góry na cały okres realizacji projektu, i które mogą być udzielone jednorazowo w ramach jednego projektu. Ich szacunkowa wartość powinna być ustalona z uwzględnieniem wszystkich dostaw, usług lub robót budowlanych przewidywanych do wykonania w całym okresie realizacji programu. Jeżeli ze względów organizacyjnych zamówienia te będą udzielane w częściach w ramach odrębnych postępowań, wartość poszczególnych część ustalana będzie w oparciu o art. 32 ust. 4 p.z.p. Nie jest możliwe podzielenie takiego zamówienia na części i oszacowanie wartości odrębnie dla każdej z nich. Natomiast podstawą do uznania samodzielności wyodrębnionych zamówień jest przyjęty okres realizacji projektu, nakazujący traktować usługi, dostawy lub roboty budowlane, które mają być wykonane i sfinansowane w ramach projektu, jako jedno zamówienie. Warunkiem takiej kwalifikacji jest możliwość ich oszacowania dla całego okresu realizacji projektu. Z charakteru przedmiotu zamówienia może bowiem wynikać, że na etapie rozpoczęcia projektu nie będzie możliwe oszacowanie usług, dostaw lub robót budowlanych niezbędnych do realizacji projektu w całym okresie, a zatem nie będzie możliwym ustalenie ich rozmiaru. W konsekwencji w ramach tego samego projektu możemy mieć do czynienia z kilkoma samodzielnymi zamówieniami dotyczącymi tego samego przedmiotu, których wartość będzie szacowana odrębnie. W odniesieniu do takich zamówień, których zakres nie może być oszacowany dla całego okresu realizacji projektu, należy stosować zasadę sporządzania rocznych planów zamówień publicznych i rocznego szacowania ich wartości. Wartości tych zamówień będą podlega-ły sumowaniu z innymi podobnymi przedmiotowo i funkcjonalnie zamówieniami udzielanymi przez zamawiaj ącego w tym samym okresie, w tym również z zamówieniami finansowanymi ze środków własnych gminy.

Jak wskazuje się przy tym w doktrynie ustalenie wartości zamówienia jest kluczową czynnością dla przesadzenia o konieczności stosowania przepisów o zamówieniach publicznych. W każdym przypadku zamawiający powinien dochować należytej staranności przy szacowaniu zamówienia. Ustawa zakazuje zamawiającemu zaniżania wartości zamówienia w taki sposób, aby wpływało to na zastosowanie przepisów regulujących procedurę udzielenia zamówienia. Kolejną generalną wytyczną ustawową co do wyliczenia wartości zawiera art. Sb p.z.p. zabraniający zamawiającemu, w celu uniknięcia stosowania przepisów ustawy, łączenia zamówień, które odrębnie udzielone wymagają zastosowania różnych przepisów ustawy oraz dzielenia zamówienia na odrębne zamówienia, w celu uniknięcia łącznego szacowania ich wartości. (zob. M. Stachowiak [w:] W. Dzierżanowski, J. Jerzykowski, M. Stachowiak, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. VII, Sopot 2018, art. 32).

Reasumując w odpowiedzi na zadane pytanie przyjąć należy, że w przypadku zamówień współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej, których zakres i wartość są możliwe do ustalenia na cały okres realizacji projektu, a przy tym mogą być udzielone w ramach jednego postępowania, oszacowania ich wartości dokonuje się z uwzględnieniem całego okresu realizacji projektu. W pozostałych przypadkach usługi lub dostawy udzielane w ramach projektu moga być szacowane dla poszczególnych lat budżetowych. Wskazać również należy, że to Gmina jako zamawiający zobowiązana jest do analizy okoliczności konkretnego przypadku celem ustalenia,. czy realizowane projekty stanowią jedno zamówienie, czy też są odrębnymi zamówieniami. Dokonując analizy pomocne mogą być cytowane powyżej wytyczne Urzędu Zamówień Publicznych, tj. podobieństwo przedmiotowe i funkcjonalne zamówienia. tożsamość czasowa zamówienia, możliwość wykonania zamówienia przez jednego wykonawcę.

Niezależnie od powyższego. Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu wskazuje, że dla zamówień publicznych realizowanych w latach przyszłych konieczne będzie uwzględnienie przepisów ustawy z dnia 11 września 2019 r. — Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2019). która wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.

Przedstawiając powyższe należy zaznaczyć, że wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu nie stanowią wiążącej wykładni prawa.

{Urząd Gminy Kolonowskie, 2020-xx-xx, sygn. -}
{Regionalna Izba Obrachunkowa w Opolu, 2020-11-25, sygn. NA.III-0221-22/2020}